Gewassen veerkrachtiger maken tegen klimaatuitdagingen
Wat is de invloed van diverse soorten stress – zoals droogte, ziekteverwekkers en plagen – op gewassen zoals prei, ui, kool, wortel, aardbei en appel? Dit belangrijke vraagstuk staat centraal in het Reflechi-project, dat deel uitmaakt van het Interreg VI-programma in de grensregio Vlaanderen-Wallonië-Frankrijk. Op Agriflanders werd dit project toegelicht.
Het Reflechi-project, dat startte op 1 april 2024 en nog loopt tot 31 maart 2028, richt zich op het ver-sterken van de veerkracht van landbouw-, tuinbouw- en fruitgewassen in de grensregio tegen de negatieve effecten van de klimaatverandering. Het innovatieve project onderzoekt hoe diverse soorten stress – zoals droogte (abiotische stress) en aantastingen door ziekteverwekkers en plagen (biotische stress) – invloed hebben op de gezondheid en opbrengst van gewassen zoals prei, ui, kool, wortel, bonen, witloof, aardbeien en appels.
De projectleiding is in handen van proefcentrum Inagro. Andere betrokken partners zijn Viaverda aan Vlaamse kant, Carah, CRA-W en de Universiteit van Bergen aan Waalse kant, en Fredon Hauts-de-France, Unilet en Université de Picardie Jules Verne aan Franse zijde. Het Franse proefstation voor witloof APEF is als geassocieerde partner ook onderdeel van dit initiatief.
Grensoverschrijdende samenwerking
“We werken al 20 jaar goed samen met onze Waalse en Franse partners. Voor dit project kwamen er nog enkele extra partners bij, waardoor we met een groter projectconsortium aan hetzelfde thema kunnen werken”, vertelt Sabien Pollet van Inagro. “Reflechi draait om groenten voor de vers- en industriemarkt en om de fruitteelt beter bestand te maken tegen de gevolgen van de klimaatverandering. De dynamiek van een grensoverschrijdende samenwerking is heel belangrijk, want geografisch gaat het om een vrij beperkt gebied, waarbij we op landbouwkundig vlak te maken hebben met dezelfde problemen. De problemen die onze telers ervaren, zullen we tijdens proefveldbezoeken en studiedagen uitwisselen met Waalse en Franse onderzoekers. Het gaat om 5 grensregio’s: Hauts-de-France en Grand Est in Frankrijk, Wallonië, West- en Oost-Vlaanderen in België.”
De samenwerking maakt gebruik van monitoring, veld- en praktijkonderzoek, proefopstellingen en literatuurstudies om concrete oplossingen te vinden voor de uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt. Het doel van het project is om meer inzicht te krijgen in de effecten die de klimaatwijziging met zich meebrengen voor groente- en fruitgewassen: zullen we meer plagen en nieuwe ziekten krijgen, krijgen we ze vroeger… Telers zijn hier niet altijd mee vertrouwd en de onderzoekers willen hier meer kennis rond vergaren en oplossingen zoeken.
“Het project is zeer relevant, want de problemen stoppen niet aan de grens. We zullen die samen moeten aanpakken”, aldus Pollet. “Is er wateroverlast in Noord-Frankrijk, dan komt dat ook tot bij ons en is het daar te warm, dan hebben we meestal ook problemen met de hitte. Door de droge zomers kregen we soms nieuwe insecten of andere schadebeelden in onze gewassen. Specifiek voor Vlaanderen staat de regio rond Roeselare bekend om zijn intensieve groenteteelt. Het is belangrijk dat we daar onze landbouw ondersteunen.”
Werkpakketten
Om de uitdagingen aan te pakken, wordt er gewerkt met 4 werkpakketten: projectcoördinatie, externe en interne communicatie, anticiperen op de gevolgen van de klimaatverandering voor de geselecteerde gewassen en de daarmee samenhangende plagen en ziekten en tot slot het onderzoek naar en de ontwikkeling van technieken om planten beter bestand te maken tegen de gevolgen van de klimaatverandering. “We zullen samenwerken met groepen landbouwers in het grensgebied om de resultaten van de projecten mee te delen, om met hen de beoogde protocollen en procedures te be-spreken, en voor het opzetten van projectstudies en de aanleg van proefvelden op hun bedrijven.”
Viaverda trekt het tweede werkpakket rond communicatie, die grensoverschrijdend gebeurt. “Een van de taken is de creatie en het onderhoud van een website voor het project”, stelt Annelien Tack van Viaverda. “Naast een voor-stelling van het project en van de partners zullen we daarop ook diverse behaalde projectresultaten voorstellen. Verder wordt er een YouTube-kanaal voorzien waarop interessante presentaties, video’s en webinars worden gebundeld. Op een slotevenement zullen we de resultaten van het project voor-stellen aan het doelpubliek (landbouwers, adviseurs en technici). In de loop van het project zullen we ook grensoverschrijdend 4 proefveldbezoeken en 4 webinars organiseren, waarop resultaten van de diverse partners worden gepresenteerd. Een laatste taak is de deelname aan evenementen die georganiseerd worden door externe organisaties (zoals Agribex, Werktuigendagen…), waarop we ons project en interessante resultaten extra in de kijker willen zetten.
Anticiperen op veranderingen en opkomst van plagen
In het derde werkpakket wordt er ingezet op diverse onderzoekslijnen. Naast het opmaken van een stand van zaken van de huidige kennis (via literatuuronderzoek), het verzamelen van historische gegevens en van kennis uit de buurlanden, wordt er ook ingezet op onderzoek naar de biologische cycli van plagen (via populatiemonitoring, interacties met de waardplant, invloed van teeltmethoden…). De gevolgen van de klimaatverandering voor gekweekte rassen en onderstammen (water-stress, vorst…) zullen onder meer worden onderzocht via experimenten in het laboratorium en via veldexperimenten.
Planten helpen omgaan met klimaatverandering
In het vierde en laatste werkpakket zullen biostimulanten worden bestudeerd om de weerstand van gewassen tegen abiotische stress te verbeteren. Alternatieve bestrijdingsmethoden (etherische oliën, natuurlijke vijanden…) worden ontwikkeld om de schadelijke effecten van plagen en ziekten op gewassen (zoals witte vlieg op kolen, bladluizen op witloof…) te beperken. Ook de doeltreffendheid van oplossingen die de biologische regulering van nuttige organismen (zoals bloemstroken) stimuleren om diverse plagen te bestrijden zullen worden be-studeerd. De resultaten van dit onderzoek zullen via video’s en publicaties worden verspreid onder het doelpubliek.
“Met Reflechi bewandelen we samen de weg naar een toekomstbestendige voedselproductie in de grensregio. Door de gezamenlijke inspanningen van de projectpartners en de integratie van innovatieve oplossingen zetten we een belangrijke stap naar een veerkrachtige en duurzame landbouwsector”, besluit Sabien Pollet.
