Internationale handelsspanningen bedreigen Vlaamse landbouw
Internationale handelsspanningen bedreigen de portemonnee van Vlaamse landbouwers en voedselverwerkers. Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns deed in de Vlaamse Commissie van Landbouw zijn plannen uit de doeken waarmee hij de Vlaamse landbouw wil beschermen tegen deze marktschokken.
De Vlaamse landbouw staat voor nieuwe handelsuitdagingen. De Amerikaanse president Donald Trump kondigt naar alle waarschijnlijkheid vandaag – hij noemt 2 april zelf Bevrijdingsdag – nieuwe importheffingen op Europese producten. De Europese Unie verhoogt op zijn beurt de tarieven op Amerikaanse soja en maïs. Dit tarievenopbod drijft de spanningen verder op met een onrustige wereldmarkt tot gevolg.
Daarnaast zullen de Europese invoerrechten op Russische kunstmest tegen 2028 oplopen tot 100%. Deze maatregelen dreigen de kosten voor Vlaamse landbouwers en de voedingssector verder op te drijven, vreest Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v). Hij riep tijdens de commissie Landbouw van 2 april op tot een strategische aanpak om de sector minder afhankelijk te maken van externe markten.
Een snellere diversificatie van handelspartners, investeringen in alternatieve eiwitbronnen en een Europese erkenning van Renure-meststoffen moet voor die afhankelijkheid zorgen, pleit Brouns. “De handelsspanningen tussen de VS en Europa, maar ook de invoerheffingen op Russische kunstmest, maken het duidelijk: we moeten slimmer inspelen op deze realiteit. Diversificatie van handelsstromen, innovatie en strategische autonomie zijn cruciaal om onze landbouw en agrovoedingssector te beschermen.”
Amerikaanse importheffingen
De Amerikaanse importheffingen op Europese producten hebben volgens de minister voorlopig een beperkte impact op de Vlaamse landbouw- en voedingssector, al kan dit door oplopende spanningen snel veranderen. Toch blijft de VS een belangrijke exportmarkt, onder andere voor aardappelbereidingen, vlas en gespecialiseerde voeding.
Om het risico op marktverstoringen te spreiden, wil Brouns een bredere spreiding van handelspartners, waarvoor hij in overleg is met de andere Europese lidstaten. Hij benadruk daarbij dat de handel voor elk van de partners eerlijk moet verlopen. “Het is geen optie om als antwoord op de toenemende handelsspanningen handelsakkoorden te slikken die onze landbouwers of de economie als een geheel benadelen”, zegt Brouns.
Het Europees handelsakkoord met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen zorgt bijvoorbeeld voor veel wrevel bij landbouwers omdat zij vrezen voor goedkope en massale invoer van landbouwproducten waar zij door de hoge productie-eisen in de EU niet tegen zullen kunnen opboksen. Langs de andere kant geeft het akkoord Europese bedrijven toegang tot een potentiële markt van 780 miljoen consumenten, wat de economie en handel een broodnodige boost kan geven.
Alternatieve eiwitbronnen
Als reactie op de Amerikaanse importheffingen legt Europa haar eigen importheffingen op Amerikaanse soja en maïs op, wat gevolgen kan hebben voor de veevoedersector. Brouns onderstreept dat de huidige tarieven enkel sojabonen treffen, waar de veehouderij in Vlaanderen vooral gebruik maakt van sojaschroot, waardoor de impact voorlopig beperkt blijft. “We houden de vinger aan de pols en zoeken samen met de sector naar oplossingen om onze veehouderij te ondersteunen”, stelt Brouns.
Alternatieve eiwitbronnen kunnen een deel van de oplossing zijn. Tijdens het Europese voorzitterschap van België bracht ons land alle Europese partners samen rond een Europese eiwitstrategie. Een groep Europarlementariërs vroegen Commissaris Christophe Hansen recent ook nog eens om werk te maken van eiwitdiversificatie.
In Vlaanderen is er de Vlaamse eiwitstrategie, die inzet op duurzame en diverse eiwitbronnen. “Hoewel deze strategie op lange termijn meer onafhankelijkheid biedt, is ze geen snelle oplossing voor acute verstoringen zoals invoerheffingen op soja. Daarom pleiten we ook op Europees niveau voor een sterkere eiwitstrategie”, aldus Brouns.
Kunstmest en Renure
Als reactie op de Russische oorlog in Oekraïne besliste de EU om importheffingen op Russische kunstmest geleidelijk op te trekken tot 100% tegen 2028. Dat zal een impact hebben op de prijzen.
In de Commissie herhaalde Brouns het belang van de erkenning van Renure-meststoffen als een duurzaam alternatief. Renure (Recovered Nitrogen from Manure) is een meststof op basis van gerecycleerde dierlijke mest die chemische stikstofmeststoffen kan vervangen.
Momenteel wordt Renure echter nog niet erkend als kunstmestvervanger, al zijn ze daar op Europees niveau een voorstel voor aan het uitwerken. Ergens in het eerste kwartaal van dit jaar zou de Europese Nitraatcommissie daarover beslissen, waarna de lidstaten en het Europees parlement nog hun goedkeuring moeten geven. Pas daarna kan het in Vlaamse wetgeving gegoten worden en kunnen landbouwers Renure-meststoffen inzetten als kunstmestvervanger.
“Nu we vooruitgang boeken voor de Europese erkenning van Renure, kunnen we ook in Vlaanderen werk maken van de implementatie. Dat zal onze landbouwsector minder afhankelijk maken van dure kunstmestimport”, aldus Brouns.
Vlaamse producten beschermen
Tot slot vestigde de minister de aandacht op de bescherming van Vlaamse kwaliteitsproducten op de internationale markt. “BOB en BGA-labels (n.v.d.r. de beschermde oorsprongsbenaming en beschermde geografische aanduiding), die de herkomst en kwaliteit van topproducten uit onze streek garanderen, versterken onze export. Maar het blijft een uitdaging om die ook buiten de EU erkend te krijgen, bijvoorbeeld in de VS. We moeten blijven inzetten op onze kwaliteit in het buitenland vermarkten”, besluit Brouns.
