Goed pootgoed en de juiste rassenkeuze zijn essentieel
Wie over enkele maanden 'nieuwe patatjes' wil oogsten, moet eerst en vooral op zoek naar pootgoed. Echt dringend is het nog niet, maar wie graag een specifiek aardappelras teelt, kan maar beter niet te lang wachten om een bezoek te brengen aan het tuincentrum of de zaad- en plantgoedhandel. En hoewel het nog enkele weken te vroeg is om met de teelt van aardappelen te beginnen – behalve voor de echte primeurjagers – kan nu al wel gestart worden met het voorkiemen van het pootgoed.
Ervaren tuiniers kunnen bevestigen dat de teelt van aardappelen niet meteen de meest eenvoudige is. Een goede grondvoorbereiding, een doordachte teeltafwisseling, het juiste plantmoment, de kans op vorstschade bij de vroege teelt, tijdig aanaarden, de strijd tegen de aardappelplaag, eventuele insecten en de loofdoding maken het telen tot een uitdagende bezigheid. Ook het feit dat het gewas ondergronds groeit en dat het dus altijd wat koffiedik kijken is hoe groot de opbrengst zal zijn, maakt het telen er niet gemakkelijker op.
Authentieke smaken
De beloning is echter groot: primeuraardappelen uit de eigen tuin of bewaaraardappelen van eigen kweek tot diep in de winter. Bovendien heb je keuze uit heel veel rassen, met elk hun eigen textuur en typische smaken, die misschien wel wat minder productief zijn dan de commercieel gangbare rassen, maar die je in de groentewinkel zelden of nooit aantreft.
Voor de beginnende tuinier geven we alvast een tip: een goed ziekteresistent, vroeg aardappelras vraagt heel wat minder zorgen dan een laat, ziektegevoelig ras. Wat is er smakelijker dan een vroeg geoogste en zelfgekweekte aardappel op een zonnige dag eind juni? We kijken er nu al naar uit.
Rassenkeuze
Een belangrijke eigenschap bij de keuze van een ras is of de aardappelen bloemig zijn of vastkokend, een eigenschap die bepaald wordt door het zetmeelgehalte. Bloemige aardappelen bevatten meer zetmeel en vallen tijdens het koken sneller uit elkaar. Ze hebben een zachte, kruimelige structuur en zijn ideaal voor puree, stamppot en friet. Vastkokende aardappelen daarentegen behouden hun vorm beter door een lager zetmeelgehalte. Ze hebben een stevige, gladde textuur en zijn perfect voor salades, ovenschotels en gekookte gerechten.
Vroege rassen Deze groeien sneller en zijn daardoor vroeger oogstbaar. Al na 90 tot 100 dagen zijn de knollen zodanig ontwikkeld dat ze geoogst kunnen worden. Als je daarbij rekent dat vroege rassen vaak al tussen half en eind maart geplant worden, dan zie je meteen dat de oogst al eind juni kan beginnen. Ze zijn dan nog niet volledig uitgerijpt en bijgevolg ook niet zo lang te bewaren. Dit is echter geen bezwaar, want ‘nieuwe’ aardappelen smaken het best als ze vers geoogst zijn. Enkele vroegere rassen zijn onder andere:
Lady Christl
Witte en rode eersteling: de klassiekers onder de vroege rassen. Witte eersteling is een zeer vroeg, vastkokend ras, met een goede opbrengst. Rode eersteling is een roodschillige variant van deze soort, met een lagere opbrengst, maar een superieure smaakkwaliteit.
Premiere
Halfvroege rassen Deze rassen ontwikkelen na 100 tot 120 groeidagen oogstbare knollen. De rassen worden in normale seizoenen uitgeplant in de loop van de maand april en zijn dus oogstbaar vanaf begin augustus. Enkele halfvroege rassen zijn:
Charlotte
Franceline
Desiree
Agria
Late rassen Vanwege hun lange teeltduur – 130 dagen en langer – zijn late rassen minder interessant voor de liefhebber. Bovendien zijn deze rassen vaak vlot beschikbaar in de handel.
Keuze te over..
Alle rassen en hun eigenschappen hier opsommen, is vanwege het groot aantal beschikbare rassen onbegonnen werk. Ieder ras heeft zijn eigen kenmerken qua vroegheid, smaak, kookeigenschappen, schil- en vleeskleur, ziektgevoeligheid... Jouw verkoper kan je vast een ras aanbevelen dat voldoet aan al jouw verwachtingen. Hou er echter rekening mee dat vroege rassen (met een korte teeltduur) minder lang bewaard kunnen worden dan late rassen. In het algemeen geldt dat de teeltduur recht evenredig is met de bewaarduur, dat latere soorten dus beter bewaren dan vroege soorten. Doordat vroege soorten al eind juni-begin juli geoogst kunnen worden, zullen ze hoe dan ook minder last hebben van de aardappelplaag (
Bewaring en voorkieming van pootgoed
Voorkiemen is vooral belangrijk bij de teelt van de vroege rassen om een kortere teeltduur te krijgen. Een drietal weken voor het planten wordt het pootgoed opengelegd in bakjes op een plaats met veel licht bij een temperatuur van rond 10 °C. Op die manier gaan de slapende ogen kiemen vormen die kort en stevig zijn. Om de kieming sneller en gelijkmatiger te laten verlopen, kan het pootgoed op een hogere temperatuur (18° C) worden bewaard. Als de kiemen gevormd zijn, moeten ze worden afgehard door de aardappelen te bewaren bij een temperatuur van 6 à 10 °C, of door ze gewoon buiten, op een droge plaats te bewaren tot ze de grond ingaan. Je moet ze dan wel binnenhalen bij nachtvorst.
Poters van de latere rassen hebben minder baat bij voorkiemen, omdat ze meestal wat later op het jaar de grond ingaan. De bodemtemperatuur is dan al wat hoger, waardoor het kiemen in de grond vlot verloopt. Vroeg aangekocht pootgoed wordt het best koel en donker bewaard tot het moment van voorkiemen of uitplanten.
