Expertencommissie moet advies geven voor een rechtszeker vergunningenbeleid
De huidige Vlaamse regering wil van rechtszekere en robuuste vergunningen een prioriteit maken. Een gemengde commissie met juristen, wetenschappers, ambtenaren en rechters onder leiding van Mark Andries moet tegen het najaar van 2025 een advies voorbereiden met maatregelen voor rechtszekere, robuuste en vlottere vergunningverlening.
Met de oprichting van deze Gemengde Commissie Vergunningen zetten minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v) en Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) een engagement om van het Vlaamse regeerakkoord. Binnen 1 jaar na de start van deze legislatuur (op 30 september 2024) moet er een advies zijn met concrete maatregelen die de Vlaamse regering kan omzetten in een actieprogramma.
Oplossingsgerichte inspraak
De focus moet daarbij liggen op een snellere rechtspraak voor belangrijke maatschappelijke en strategische projecten; technische expertise ter ondersteuning van de rechtbank en het benadrukken van de bijzondere bewijswaarde van wetenschappelijk onderzoek; op welke manier gekomen kan worden tot meer constructieve en zinvolle, oplossingsgerichte inspraak; de aanvechtbaarheid van de inhoud van een gunstig geadviseerde passende beoordeling en het milieueffectenrapport (mer), het definiëren van marginaal toetsingsrecht en onderzoeken hoe de rechter in zijn uitspraken het algemene maatschappelijke belang meer kan laten doorwegen, mogelijkheden nagaantot het invoeren van het concept ‘integrale maatschappelijke benadering’; een definitie van aangetoond belang en het tegengaan van misbruik van procedures en toegang tot de rechter.
Drama voor de welvaart
“Vlaanderen zit vandaag niet in een vergunningsstop: de grote meerderheid van alle aangevraagde vergunningen wordt nog steeds zonder problemen afgeleverd door bestuurders op het lokale, provinciale en gewestelijke niveau. Maar in de vergunningsdossiers die aangevochten worden – en voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen zijn dat jaarlijks zowat 1.000 zaken – loopt het vaak mis. En dan zijn vooral de grotere projecten vertrokken voor jarenlange procedures. Dat maakt alles niet alleen duurder; onze kmo’s trekken dan gewoon de stekker uit hun project. Dat is een drama voor onze welvaart”, zegt minister van Omgeving Jo Brouns.
Deskundigen en overheden
Het Vlaamse regeerakkoord bepaalt dat de nieuwe gemengde commissie samengesteld is uit experts en vertegenwoordigers van de overheid, de academische wereld en de rechterlijke macht (Raad voor Vergunningsbetwistingen en Raad van State). De advocaten met praktijkervaring zijn Pieter-Jan Defoort, Yves Loix en Gregory Verhelst. Als milieu-deskundigen zijn Gert Van de Genachte, Michiel Boodts en Marie-Alix Vandenabeele afgevaardigd. Jurgen Vanpraet en Liesbeth Todts vertegenwoordigen de academische wereld. Ook ambtenaren van het Departement Omgeving, Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) en een vertegenwoordiger van de provincies en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) zullen deelnemen.
Ondernemers moeten kunnen ondernemen
“De doorlooptijd bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen is vorige regeerperiode reeds ingekort. We willen op dat elan fundamenteler hervormen”, zegt Matthias Diependaele (N-VA). “De mindset binnen de overheid moet veranderen. Ondernemers moeten alle vrijheid en ruimte krijgen om te doen waar ze goed zijn, in ondernemen. De overheid moet dit ten volle ondersteunen en hen de nodige vergunningszekerheid van bij de start van hun project kunnen bieden.”
Klantvriendelijk denken bij de overheid
Mark Andries, administrateur-generaal van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO), zal de commissie voorzitten. “Als voorzitter van de Commissie heb ik Mark Andries gevraagd. Mark is de overheidsmanager van het jaar. Ik mocht als voogdijminister van VLAIO nauw met hem samenwerken en Mark is echt iemand die het oplossingsgerichte en klantvriendelijke denken bij de overheid helemaal belichaamt. Hij heeft ook al bewezen dat hij een groep verbindend kan managen. Tegen september 2025 verwacht ik een rapport dat we dan kunnen omzetten een actieplan. Die timing is ambitieus dus we hadden iemand nodig die van aanpakken weet”, stelt Brouns.
Boerenbond en Natuurpunt in klankbordgroep
De gemengde commissie zal ook het brede middenveld consulteren. De Bond Beter Leefmilieu (BBL), Natuurpunt, VOKA, Unizo, Embuild, Essenscia, Boerenbond, Landelijk Vlaanderen, Beroepsvereniging van de Vastgoedsector (bvs), Vereniging van Milieuprofessionals (VMx), Bouwunie, Netwerk Architecten Vlaanderen, de Vlaamse Windenergie Associatie (VWEA) en de Vlaamse vereniging voor Ruimte & Planning komen samen in een klankbordgroep.
