Vlaanderen halveert stikstofuitstoot

In de commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening van het Vlaams parlement van 22 oktober kreeg minister Jo Brouns (cd&v) uit diverse hoeken vragen over deze materie. Hij maakte alvast duidelijk dat hij momenteel een grondige analyse laat maken van de rapporten die in dat verband al werden opgemaakt.

Regeerakkoord

Op een specifieke vraag over het verplaatsen van habitats verwees Brouns naar het regeerakkoord. Dat zegt dat waar dat mogelijk en nuttig is, verplaatsingen van habitats onderzocht en bepleit worden op Europees niveau. De inspanningen in verband met de instandhoudingsdoelen om uiterlijk tegen 2026 de allocatie te beëindigen van de natuurdoelen in habitatrichtlijngebieden (SBZ-H) nabij piekbelasters en tegen uiterlijk eind 2030 voor de overige habitats, worden verdergezet. Op die manier kan volgens minister Brouns zo spoedig mogelijk de realisatie beginnen zodat het aantal zoekzones met bijbehorende onzekerheden maximaal ingeperkt wordt.

Brouns: “Dat zegt 2 zaken. Enerzijds gaat het over of we eventueel die habitats kunnen verplaatsen.” Het gaat niet louter over specifieke vergunningsproblemen voor de motorcross- en rallycrossterreinen. Er zijn er nog andere waar in overleg met het INBO, in het kader van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP), bijvoorbeeld in de grindwinning, de speciale beschermingszones (SBZ’s) worden verplaatst omdat dat beter is voor de realisatie van bepaalde SBZ’s. “Er is ook het beëindigen van de allocatie van de natuurdoelen in het kader van bedrijven met hoge uitstoot”, voegt de minister daar aan toe.

Parallel traject

Minister Brouns zegt een parallel traject te zullen lopen. Hij wil daarbij volop inzetten op de realisatie van toegewezen habitats teneinde de resterende zoekzones zo snel mogelijk weg te werken. Op die manier wil hij duidelijkheid bieden over waar op het terrein bepaalde doelen liggen en waar ze moeten worden gerealiseerd in relatie met de omgeving.

Tegelijkertijd zal de minister gesprekken aangaan met de Europese Commissie om de verplaatsing van habitats waar mogelijk en nuttig te bepleiten. Minister Brouns is momenteel bezig met een kennismakingsronde met de collega’s en de relevante Europese beleidsmakers. Hij houdt rekening met de totstandkoming van de nieuwe Europese Commissie en met de hoorzittingen die daartoe nog moeten plaatsvinden.

Lage KDW

Uit de gegevens waarover minister Brouns vandaag beschikt, leert hij dat in vergelijking met 2016 de op dit momenteel gehanteerde waarden – de herziene kritische depositiewaarde (KDW’s) – in 42 van de 75 gevallen (of 56%) lager uitvallen. In Vlaanderen hebben we al een heel lage KDW. In 2 gevallen, of 3 % zou de herziene KDW hoger zijn dan in 2016 en in 31 gevallen (41%) van de gevallen zou de KDW ongewijzigd blijven.

Brouns benadrukt dat het geldende Stikstofdecreet wetenschappelijk onderbouwd is en dat het vandaag een solide basis biedt voor het verlenen van omgevingsvergunningen. Hij zegt dat met wat voorligt we van 37.000 ton naar 18.000 ton stikstofuitstoot per jaar gaan. Dat is een halvering. “Deze gigantisch grote inspanning wordt met het huidige decreet tegen 2030 voor heel Vlaanderen gerealiseerd”, brengt Brouns als niet onbelangrijk onder de aandacht.

Barometer

Het Stikstofdecreet is een barometer. De KDW wordt beschreven als ‘de grens waarboven het risico bestaat dat de kwaliteit van het habitattype significant wordt aangetast door de eutrofiërende of verzurende invloed van de atmosferische stikstofdepositie’. Zodra je daar overgaat, zodra je meer stikstofdepositie hebt op die bepaalde habitat, bestaat er risico dat de instandhouding ervan in gevaar wordt gebracht.

“Vandaag weten we al dat er, bijvoorbeeld in sommige maatwerkgebieden zoals het Turnhouts Vennengebied, zodanig lage KDW’s zijn dat het quasi onmogelijk is om ze te halen, zelfs al leggen we daar als het ware het volledige leven stil”, zegt minister Brouns. KDW’s van 6 tot 8 kg stikstof per jaar per hectare is bijzonder laag. Het is algemeen bekend dat we in Vlaanderen een soort van stikstofdeken hebben van 22 of 23 kg/jaar/ha. De helft is dan ook nog eens afkomstig van het buitenland. Maar dat ontslaat ons niet van de grote verantwoordelijkheid die met dit decreet is opgenomen om tegen 2030 te gaan naar een halvering van de uitstoot.”

Europa verwacht dat Vlaanderen inzet op de instandhouding van de belangrijke doelen, de SBZ-H (Speciale Beschermingszones) en de vogelrichtlijngebieden (SBZ-V). “Dan heb je heel wat knoppen waaraan je kunt draaien: natuurbeheer, natuurherstel maar zeker ook stikstof”, zegt Jo Brouns. Heel wat soorten zijn zeer gevoelig voor stikstof. De KDW is een soort van barometer voor de kwaliteit van de natuur in relatie tot de stikstof die een soort kan verdragen. Voor de vergunningsverlening is dat volgens de minister de basis geweest van het hele debat dat uiteindelijk de aanleiding is geweest voor het Stikstofdecreet.

Evenwicht vinden

Minister Brouns is duidelijk over de SBZ’s en de plaats waar ze vandaag gelegen zijn in relatie tot de economische omgeving. Het is zijn ambitie om in het zeer dichtbebouwde en dichtbevolkte Vlaanderen dat evenwicht tussen economie en ecologie te vinden.

Motocrossterreinen, maar eigenlijk het hele economische landschap en al wie onderneemt, moeten voor Brouns de kans krijgen om dat te doen in evenwicht met de omgeving. Hij herhaalt dat je voelt dat we naar een situatie gaan waarin al wie in Vlaanderen onderneemt, zal moeten aantonen dat het geen significante negatieve effecten heeft op de omgeving. Dat uitgangspunt zal volgens de minister steeds belangrijker worden. Hij wil het vergunningsbeleid in die richting oriënteren en het hele Vlaamse instrumentarium daarop afstemmen.

Vlaanderen neemt zich voor daarin voor een stukje een voorloper te zijn in Europa.

Fons Jacobs