Vitaetom bekroond voor teelt nieuw biologisch tomatenras
Koen Van Hauteghem van Vitaetom uit Zwijndrecht won op 23 september de BioVLAM 2024, de prijs voor innovatie en duurzaamheid in bio. Zijn bedrijf teelde voor het eerst biologische Ruby Red-tomaten, een robijnrode trostomaat.
Vitaetom was ook al in 2022 genomineerd voor de BioVLAM, met een innovatieve serre, maar brouwerij 3 Fonteinen scoorde toen nog net iets beter bij de jury met zijn granennetwerk.
De BioVLAM is een initiatief van de biosector, in samenwerking met het Vlaams Centrum voor Landbouw- en Visserijmarketing (VLAM). Ieder jaar, nu al voor de vierde keer, gaat de BioVLAM daarom op zoek naar een toonaangevende bio-ondernemer met een vernieuwende kijk op een product(ie) of proces in de biosector. De laureaat wordt gekozen uit 5 bedrijven, die door een vakjury worden genomineerd. In de vakjury zetelen vertegenwoordigers van de sectororganisaties en VLAM. De juryleden gingen bij elke genomineerde op bezoek om het bedrijf te beoordelen op innovatiegehalte, aandacht voor duurzaamheid en passie voor bio.
Vijf genomineerden
De eerste genomineerde was bioboerderij De Vleterbeek uit Poperinge. José Metsu stapte in een Europees onderzoeksproject dat het welzijn van pluimvee en varkens wil verbeteren. Een innovatieve mobiele buitenhut op de weide voor biozeugen en biggen verhoogde hun comfort en maakt beter zichtbaar voor klanten hoe de dieren de kans krijgen om hun natuurlijke gedrag te vertonen.
Een andere genomineerde was Blommm uit Gent, de eerste biogecertificeerde bloemenwinkel in België met een volledig lokaal en biologisch aanbod van verse en gedroogde bloemen van lokale bioproducenten. Pajottenlander uit Meise lanceerde Fruji. Dat zijn 7 bruisende biofrisdranken op basis van lokale, verse, biologische vruchtensappen. Dat bedrijf werd ook genomineerd
De vierde genomineerde was ‘t Goed ter Heule uit Lauwe. Als gemengd biobedrijf willen ze zelfvoorzienend zijn. Het streeft in alles naar de kortste keten, no waste en duurzaamheid. De groenteresten van zelfpluk en eetkaffee gaan naar de varkens en kippen en de mest gaat naar het land.
Vitaetom, de winnaar van de BioVLAM van 2024, teelde dit jaar voor het eerst biologische Ruby Red- pruimtrostomaten. Deze nieuwe bioteelt is een grote uitdaging, maar de eerste oogst leverde een goed resultaat op. Als onderdeel van de prijs zal Van Hauteghem het komende jaar als ambassadeur voor bio optreden.
Vitaetom
Vitaetom heeft zijn naam niet gestolen: het verbindt zijn 'vita' of levenskracht aan de ‘tom’ van de tomaten, ook nu weer. Vitaetom had een sterk dossier en de vakjury vond het bijzonder interessant dat een specifiek groenteras het onderwerp van de nominatie uitmaakte.
De jury was onder de indruk van de succesvolle, positieve start van de teelt van het tomatenras Ruby Red, dat Koen Van Hauteghem voor het eerst biologisch teelde. Het is immers lang niet vanzelfsprekend om een gangbare tomatenvariëteit voor het eerst biologisch te telen: er bestond geen teelt-handleiding voor. Van Hauteghem en zijn ploeg moesten verschillende obstakels overwinnen, zoals de juiste plantafstand en watergift.
Een belangrijk aspect van deze biologische tomatenteelt is dat het gebeurde op vraag van de retail. Zo opent bio de deuren voor de uitbreiding van zowel het biotomatenareaal als de variatie binnen de biotomaten. Vitaetom geeft met zijn nieuwe bioteelt een mooi signaal aan de sector: die kan extra omschakeling naar biologische glasteelt immers goed gebruiken. Koen Van Hauteghem had de moed om zijn aanbod te vernieuwen en de durf om een nieuwe teelt uit te proberen.
Koen Van Hauteghem reageerde enthousiast op zijn prijs. ”Ik vind het een hele eer om deze prijs in ontvangst te mogen nemen en om de biosector het komende jaar te mogen vertegenwoordigen als ambassadeur.”
Geen eenvoudige omschakeling
Colruyt verkoopt de (niet-biotomaat) Ruby Red al enkele jaren, en Bio-Planet – onderdeel van de Colruyt-groep – wilde deze smaakvolle tomaat graag in bio aanbieden. De vraag naar biologische Ruby Red-tomaten belandde bij tomatenexpert Koen Van Hauteghem, die veel ervaring heeft met biotomaten onder glas. In zijn serres van 20.000 m² produceert hij jaarlijks maar liefst 300.000 kg tomaten.
Het is echter niet vanzelfsprekend om zomaar een gangbare tomaat te telen in bio, omdat de aanpak anders is. Niemand had ooit eerder deze variëteit biologisch geteeld. Ruby Red bleek niet de gemakkelijkste tomaat om in bio te telen. Er moesten verschillende obstakels overwonnen worden. De plantafstand uit een gangbare teelt kan een teler bijvoorbeeld niet zomaar overnemen in bio, want in niet-bioteelt telen ze op steenwol en bioteelt in volle grond. Ook de juiste watergift moest al doende worden afgesteld. Omdat de bioplanten in volle grond groeien, vraagt de bemesting extra aandacht: de voedingsstoffen van de mest komen in de bodem en vragen meer tijd om door de plant te worden opgenomen. De planten krijgen tijdelijk extra biologische bladvoeding.
Areaal verviervoudigt
“Ondanks deze aandachtspunten is Ruby Red echt een super product. Deze tomaat heeft geweldig veel smaak, en smaak is essentieel voor de consument. We hopen nieuwe consumenten ervan te overtuigen hoe lekker biotomaten wel kunnen zijn”, concludeert Van Hauteghem.
BelOrta liet recent weten dat ze het areaal voor Ruby Red volgend jaar zullen verviervoudigen, omdat de vraag zo groot is. Het nieuwe areaal wordt verdeeld tussen Vitaetom en een aantal collega's.
