Invasieve exoot
In de commissie Leefmilieu van het Vlaams parlement van 9 januari verduidelijkte parlementslid De Roo dat wasberen op de lijst van invasieve exoten staan. Dat betekent dat ze hier niet thuishoren. Wasberen passen zich echter gemakkelijk aan het leven bij ons aan. Het zijn omnivoren en ze eten dus alles. Er zijn gevallen bekend van wasberen die pluimveehokken binnendringen en ze hebben het voorzien op gewassen als aardappelen, granen en maïs.
Het is verboden om een wasbeer als huisdier te houden, maar niettemin gaat het om zowel ontsnapte, tamme exemplaren als om wilde dieren die de waakzaamheid aanwakkeren.
In Vlaanderen is de problematiek rond wasberen vooralsnog beperkt, maar een te grote populatie kan een heel schadelijk zijn voor onze fauna en flora. Wasberen eten ook zeldzame vogels en amfibieën. Ze kunnen zelfs een gevaar vormen voor de volksgezondheid. Wasberen zijn vaak dragers van de spoelworm, die ook voor de mens schadelijk is.
Beperkt risico
Volgens leefmilieuminister Zuhal Demir (N-VA) zijn de risico’s voor de inheemse fauna globaal beperkt, maar in specifieke gevallen kunnen wasberen problemen veroorzaken. De minister weet dat wasberen zeer behendig zijn. Daardoor kunnen ze ook prederen op nesten van in bomen en boomholtes broedende vogels. Ook voor soorten met een nog kleine beperkte populatie op een of slechts enkele locaties kan er impact zijn.
Wasberen kunnen volgens minister Demir overlast veroorzaken doordat het cultuurvolgers zijn en doordat zij zich goed kunnen handhaven in nabijheid van mensen. Overlast kan worden veroorzaakt door het doorwroeten van vuilnis en door het binnendringen van woningen of andere infrastructuur.
Snel reageren
Het agentschap voor Natuur en Bos (ANB) heeft volgens minister Demir vandaag de dag een contract met een dienstverlener om bij elke waarneming de wasbeer te vangen. Dit kadert in een aanpak van vroege waarneming en snelle respons. Het doel is om de soort in Vlaanderen in te dijken en om de verdere verspreiding minstens te vertragen.
In vergelijking met de ons omliggende regio’s die met grote gevestigde wasberenpopulaties zitten, zoals Wallonië, Nederland en Duitsland, blijven de absolute cijfers in Vlaanderen laag. De meeste wasberen lijken volgens de minister ook vanuit die gebieden Vlaanderen binnen te komen. Daarnaast zijn er ook ontsnappingen of vrijlatingen van illegaal gehouden dieren.
Monitoring verloopt via het Marternetwerk van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en surveillance via burgerwetenschap. Het INBO analyseert momenteel alle beschikbare verspreidingsgegevens, zodat zowel monitoring, preventie en bestrijding in de toekomst vlot kunnen blijven verlopen.
Wegens de grote wasbeerpopulaties rond Vlaanderen zegt Demir rekening te houden met de toename of verdere verspreiding van de wasbeer. Daarom vroeg ze haar administraties de opmaak van de beheerregeling sneller op te starten. Er is gestart met onderzoek naar de meest geschikte en effectieve beheermethoden. De methoden zullen samen met monitoring en snelle respons die er vandaag al zijn, in een beheerregeling worden gegoten die de minister nog dit jaar wil klaarkrijgen.
