De Grote Dreiging heeft drie gedaantes: obesitas, ondervoeding en klimaat
Obesitas, ondervoeding en de klimaatwissel zijn de drie gezichten van eenzelfde bedreiging voor de mensheid en moeten gezamenlijk en globaal aangepakt worden. Dat stellen door het gerenommeerde Britse medische vakblad The Lancet verenigde specialisten. Die pleiten ervoor dat de multinationals uit de voedingssector op dezelfde manier aangepakt moeten worden dan eerder de tabakssector. De drie dreigingen hebben dezelfde ziekteverwekker: «Krachtige commerciële belangen, een ontoereikend antwoord van de politiek en een gebrek aan mobilisering van de burgermaatschappij».
The Lancet publiceerde maandag een door specialisten van de universiteit van Auckland (Nieuw-Zeeland), de George Washington University (VS) en de ngo World Obesity Federation opgesteld rapport. Het document is het product van een eerste studie gewijd aan de band tussen voeding en milieu, dat op 17 januari door The Lancet werd gepubliceerd.
Daarin werd een lans gebroken voor een halvering van de mondiale consumptie van rood vlees en van suiker, en voor een verdubbeling van die van groenten, fruit en noten. Het nieuwe rapport, waaraan deskundigen van 14 landen meewerkten, maakt het verwijt dat de jongste twintig jaar de drie voormelde kwalen elk apart werden aangepakt, en dat de traagheid waarmee op de problematieken wordt gereageerd, «onaanvaardbaar» is.
Vergeten wordt aldus de interactie tussen de drie: het voedingssysteem is niet alleen verantwoordelijk voor de pandemie van obesitas en ondervoeding, het genereert ook 25 tot 30 procent van de broeikasgassen. De specialisten wijzen met name de veehouderij met de vinger. Een andere on(der)belichte interactiviteit: «Ons door de auto gedomineerde transportsysteem bevordert een sedentaire levenswijze (met te weinig fysieke activiteit, ndr), goed voor 14 tot 25 procent van de globale uitstoot van broeikasgassen».
Volgens het rapport zijn het systeem van voedselproductie, gebaseerd op enkel op winst gerichte multinationals in de voedings- en drankenindustrie, het landbouwbeleid, het transportsysteem en de verstedelijking alle ketens van dezelfde malafide ketting, die de wereldbevolking in een wurggreep houdt. Door de klimaatopwarming gaat zowel obesitas als ondervoeding enkel nog toenemen, voorspellen of extrapoleren de deskundigen.
Extreme weersomstandigheden, zoals lange droogtes, dreigen tegelijk een bevolking zonder voedsel te zetten en de prijzen voor groente en fruit te doen stijgen, wat dan weer zorgt voor een hogere consumptie van industriële voeding. «We moeten ons bewust worden van die verbanden», zegt professor Corinna Hawkes, één van de opstellers van het rapport, «en zorgen voor een in beide zinnen van het woord globale aanpak».
In de respons zouden openbaar gezondheidsbeleid (aanbevelingen voor het consumeren van gezonde voeding, het stimuleren van fysieke activiteiten, ...) en budgettair en fiscaal beleid (financiering van duurzame productiemethodes, het verminderen van het verbruik van rood vlees door extra belastingen, het bevorderen van niet-gemotoriseerd transport ...) gecombineerd moeten worden.
De voedingsmultinationals, door de opstellers van het rapport ’Big Food’ genaamd, moeten aangepakt worden zoals destijds de tabaksgiganten. De deskundigen stellen de oprichting voor van een ’Kaderakkoord over de voedingssystemen’, een blauwdruk als het ware van de Kaderconventie voor de strijd tegen het tabaksgebruik, die in 2003 werd goedgekeurd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Laatstgenoemd akkoord had niet alleen tot doel, het aantal tabaksgebruikers te doen dalen, maar ook om het lobbywerk van die sector tegen te gaan. «In 2016-17 besteedde de Amerikaanse sector van gesuikerde dranken 50 miljoen dollar aan het lobbyen om de maatregelen voor het verminderen van de consumptie van soda tegen te gaan, stelt het rapport.
«Voeding is natuurlijk anders dan tabak, omdat het noodzakelijk is om te leven. Dat geldt evenwel niet voor voeding die slecht is voor de gezondheid», stelt mede-auteur William H. Dietz. «De raakpunten tussen de industrië van junk food en de tabaksindustrie zijn de schade die zij aanrichten en de winsten die zij daarmee opstrijken».
Volgens de WHO lijden wereldwijd 1,9 miljard volwassenen aan overgewicht, van wie er 650 miljoen obees zijn. Wie aan obesitas lijdt, heeft een grote kans op diabetes, kanker of cardiovasculaire ziektes. Terzelfder tijd lopen op onze planeet 462 miljoen volwassenen rond die lijden aan magerzucht.
