Tool helpt melkveehouders met plannen voor de toekomst
Eind deze maand lanceren ILVO en 3 partners de Routeplanner Melkvee, een doorrekeningstool die melkveehouders helpt om economische keuzes in het bedrijf te maken. “Je doet niet langer dingen in het wilde weg, maar met een berekende achtergrond.”
Melkveehouders worden geconfronteerd met heel wat bedrijfskeuzes: schaalvergroting of -krimp, PAS-maatregelen implementeren, aanpassing van rantsoenen en bijbehorende ruwvoederwinning, teelt van marktbare gewassen, aankoop van ruwvoeders, (omvang van) seizoenspachten, al dan niet omschakeling naar bio, diverse investeringen – bijvoorbeeld een melkrobot, nieuwe stal of melkinstallatie –, al dan niet uitbesteden van de opfok van jongvee, al dan niet werken met externe arbeid, diverse scenario’s bij de overname van het bedrijf...
Melkveehouders kunnen dan ook alle hulp gebruiken bij het nemen van beslissingen, om zicht te krijgen op de economische gevolgen van deze keuzes. De Routeplanner Melkvee is een online economische doorrekeningstool die de rentabiliteit van mogelijke scenario’s of keuzes op een individueel bedrijf berekent en vergelijkt.
“Als je je individuele bedrijfscijfers ingeeft, ontvang je als bedrijfsleider een open en misschien wel kritische blik op de (toekomstige) keuzes die economisch best passen”, zegt ILVO-onderzoeker Jef Van Meensel. ILVO sleutelde samen met Boerenbond, Inagro en de Hooibeekhoeve 4 jaar lang aan de Routeplanner Melkvee.
De tool houdt rekening met de verschillende bedrijfsprocessen en hun interactie, marktomstandigheden zoals schommelende melk- en ruwvoerprijzen, en wetgeving die al eens verandert.
Arbeidsintensief
De ontwikkelaars van de tool waarschuwen dat werken met de tool wel wat inspanningen vraagt. Eerst moeten namelijk de bedrijfsspecifieke gegevens worden verzameld. “Precies dezelfde te onderzoeken dilemma’s, bijvoorbeeld wel of niet overschakelen naar bio, zal uitmonden in een ander antwoord naargelang de bedrijfscijfers en de bedrijfsleider. De basisgegevens van elk bedrijf en elke melkveehouder zijn anders.”
Vervolgens berekent de tool het economisch effect van diverse opties en scenario’s. “Er wordt aangegeven hoe deze opties de verschillende bedrijfsprocessen, zoals arbeidsbehoefte, areaalinvulling en mestafzet, beïnvloeden. De scenario’s kunnen met elkaar worden vergeleken. Er kunnen ook grafieken worden gegenereerd die bijvoorbeeld het effect van een veranderde melkprijs op het behaalde saldo weergeven. Daarnaast wordt er geduid onder welke (markt)omstandigheden keuzes economisch aangewezen blijven.”
De Routeplanner Melkvee geeft namelijk aan welke keuzes economisch interessant zijn, maar ook welke niet interessant zijn. “Redenen kunnen een tekort aan arbeid of land, onvoldoende technische prestaties, een te dure mestafzet... zijn. Als melkveehouder krijg je handvaten om weloverwogen een conclusie te trekken.”
De tool geeft in de eerste plaats een antwoord op een specifieke vraag waar boeren mee zitten. Maar een boer die vindt dat alles goed gaat met zijn bedrijf kan ook suggesties krijgen van de Routeplanner waar hij zelf nog niet aan dacht.
Positieve ervaringen
Op Agriflanders toonden de ontwikkelaars van de tool al een eerste demo. Tweehonderd melkveehouders hebben hun bedrijf(skeuzes) al laten doorrekenen door de Routeplanner Melkvee. Enkelen deelden op de beurs of via een filmpje hun ervaringen met de tool.
Zo vonden Thijs en Joke Vrints-Stevens uit Brecht dat het niet rendabel zou zijn voor hun bedrijf om extra ruwvoeder aan te kopen. Daarnaast merkten ze op dat als ze de afkalfleeftijd van de vaarzen zouden laten zakken en het vervangingspercentage zouden wijzigen, het saldo naar boven ging. “We lieten ook de effecten van een scenario met externe jongveeopfok op ons saldo en arbeid doorrekenen. Emissies zouden daardoor dalen, wat actueel is in het PAS-verhaal.” Thijs raadt de tool aan andere melkveehouders aan. “Je doet niet langer dingen in het wilde weg, maar met een berekende achtergrond.”
Melkveehouder Isabelle Baekelandt uit Nazareth gebruikte de tool eveneens om te achterhalen of de aankoop van ruwvoer nog steeds economisch verantwoord is. In tegenstelling tot het bedrijf van Thijs en Joke, bleek seizoenspacht voor Isabelle niet voordeliger dan de aankoop van ruwvoer. Daarnaast optimaliseerde Isabelle het teeltplan met nieuwe teelten. “We zijn gestart met innovatieve teelten. De extra arbeid die daarbij komt kijken is nu meegerekend.”
De familie De Paep uit Melsele overwoog al langer een investering in een melkrobot, dus vergeleken ze eens de gevolgen van een nieuwe melkrobot of melkstal op hun bedrijf. “We willen in de eerste plaats besparen op onze eigen arbeidsuren, waardoor de melkrobot voor ons een goede optie bleek”, zegt Marc De Paep. “Voor elke investering en machine kan je de tool gebruiken om de berekening te maken. Het is ook interessant om eventuele verbeteringen in de kerngetallen aan te tonen, om zo het saldo op niveau te houden.”
Vanaf 25 maart
Melkveehouders kunnen vanaf 25 maart de tool gratis op de website van ILVO vinden. “In de praktijk denken we dat de tool vooral de interactie adviseur-landbouwer versterkt”, zegt Van Meensel. Elke adviseur of adviesbureau kan dan zelf uitmaken welke kost wordt aangerekend. “De projectpartners bekijken momenteel om voor hun begeleiding van melkveehouders via de kennisportefeuille te werken, om een zo breed mogelijk gebruik van de tool in de hand te kunnen werken.”
Veebedrijven met andere diercategorieën zullen nog even moeten wachten op een vergelijkbare tool. “Momenteel is een aanvraag voor een landbouwtraject ‘Routeplanner Varkens’ ingediend bij Vlaio. In april krijgen we wellicht uitsluitsel of dit projectvoorstel al dan niet wordt goedgekeurd”, aldus Van Meensel.
