Wat moet er gebeuren met asbestdaken op een oude pachthoeve?
Ik ben pachter van een hoeve met een oude veldschuur. Op die veldschuur liggen golfplaten die ongetwijfeld asbest bevatten. Ik hoor allerlei zaken over de verplichte verwijdering van asbest. Hoe zit dat juist en wie moet die golfplaten verwijderen? Is dat de pachter of de verpachter?
De Vlaamse regelgeving inzake asbest bestaat in essentie uit het zogenaamde Materialendecreet (ook wel Afvalstoffendecreet genoemd) en uit een aantal uitvoeringsbesluiten bij dit decreet. Het Materialendecreet bevat onder andere een aantal in acht te nemen maatregelen tot het voorkomen en beperken van risico’s en enkele verwijderingsverplichtingen.
Geen verplichting tot het verwijderen van asbest
De Vlaamse overheid beoogt een ‘asbestveilig Vlaanderen’ in 2040. ‘Asbestveilig’ betekent evenwel niet asbestvrij. Het volstaat dat asbesthoudende materialen veilig worden beheerd, zodat er bij normaal gebruik geen blootstellingsrisico’s kunnen ontstaan voor mens en milieu. Concreet geldt momenteel enkel een verwijderingsplicht voor publieke constructies met (risico)bouwjaar 2000 of ouder. Dit betreffen enkel constructies die publieke organisaties huisvesten en zijn dus in essentie overheidsgebouwen. Eigenaars van deze publieke constructies zijn verplicht om ze tegen 1 januari 2034 te ontdoen van bepaalde asbesthoudende materialen en om ze tegen 1 januari 2040 asbestveilig te maken en te behouden. De voormelde verwijderingsplicht geldt dus niét voor de veldschuur die je pacht.
De wetgeving bevat momenteel geen veralgemeende verplichting tot het verwijderen van asbest, noch wordt die in het vooruitzicht gesteld door het recent Vlaams Regeerakkoord 2024-2029. Zo’n verplichting wordt door het ruime gebruik van asbest onuitvoerbaar geacht.
Andere verplichtingen en verboden
Wel moet een eigenaar van een constructie op grond van artikel 33/7 van het Materialendecreet bij onderhouds-, herstellings- of ontmantelingswerken zich altijd ontdoen van alle asbesthoudende materialen die door de werken eenvoudig bereikbaar geworden zijn. Deze verplichting geldt voor alle eigenaren en dus niet alleen voor overheidsgebouwen.
En hoewel er dus momenteel geen verwijderingsplicht bestaat, voorzien de artikelen 33/1 en 33/2 van het Materialendecreet enkele verbodsbepalingen die wél op de veldschuur van toepassing zijn. Zo is er een verbod om zonnepanelen, overzetdaken en reclamepanelen te bevestigen aan of over een asbesthoudende dak- en gevelbekleding. Ook bestaat er een verbod om asbesthoudende dak- en gevelbekleding in te sluiten of te bedekken met andere materialen. En tot slot is er ook een verbod om dak- en gevelbekleding van asbestcement te reinigen of te ontmossen.
Wat als?
In het geval er in de toekomst alsnog een veralgemeende asbestverwijderingsplicht zou worden ingevoerd, zal normaal gezien de wetgeving zelf bepalen op wie – de eigenaar dan wel de huurder/pachter – deze verplichting zal rusten. Zoals hierboven reeds werd uitgelegd, is het bij de overheidsgebouwen de eigenaar van de constructies die tot de verwijderingswerken wordt verplicht. Het lijkt dan ook onlogisch dat een huurder of pachter deze lasten en kosten zou moeten dragen.
Bij gebrek aan aanduiding van de partij op wie deze verbintenis rust, moet teruggevallen worden op de bepalingen van het gemene huurrecht. Die leggen in grote lijnen de verhuurder (verpachter) alle noodzakelijke herstellingen ten laste van zijn eigen goederen, behoudens kleine herstellingen. De noodzakelijke herstellingen zijn deze die nodig zijn opdat de huurder normaal en volledig van het goed kan genieten. De kleine herstellingen zijn grosso modo die van de schade die door de fout van de huurder of door het dagelijkse gebruik zijn veroorzaakt. Ook deze herstellingen zijn echter altijd ten laste van de verhuurder, indien ze het gevolg zijn van ouderdom of overmacht.
Toegepast op jouw geval rust volgens het gemene huurrecht een eventuele verplichting tot verwijdering en vervanging van asbestplaten op jouw verpachter, vermits die geenszins vallen onder de kleine herstellingen ten laste van de pachter.
Conclusie
Als pachter ben je op basis van de huidige wetgeving niet verplicht om tegen een bepaalde datum over te gaan tot de vervanging van de asbestplaten op de veldschuur. Er gelden wel enkele specifieke gebruiksbeperkingen voor asbesthoudende dakbekleding, maar op basis van jouw brief lijkt het niet dat je van plan bent om deze verboden handelingen uit te voeren. Het ziet er ook naar uit dat er in de nabije toekomst geen veralgemeende asbestverwijderingsplicht zal komen. Zelfs als deze verplichting alsnog zou worden ingevoerd met betrekking tot de veldschuur, zou deze verbintenis rusten op de eigenaar/verhuurder, tenzij de wetgeving tegen de verwachtingen in uitdrukkelijk anders zou bepalen.
