Startpagina Recht

Opzeg van pacht voor eigen gebruik vereist langdurige exploitatie

Ik kreeg als landbouwer in hoofdberoep opzeg van mijn verpachter, die de goederen die ik pacht wil laten uitbaten door zijn zoon. Ik heb echter fel mijn twijfels of de zoon van mijn pachter wel echt gaat boeren op de pachtgoederen. Moet ik mij zomaar neerleggen bij deze opzeg? En wat als de zoon niet gaat boeren?

Leestijd : 4 min

Net zoals de federale Pachtwet voorziet ook het Vlaams Pachtdecreet in de mogelijkheid voor de verpachter om opzeg te geven aan de pachter met het oog op de zogenaamde eigen exploitatie.

Opzegmotief

In de tekst van het Vlaams Pachtdecreet is er sprake van een mogelijkheid tot opzeg indien de verpachter het voornemen te kennen heeft gegeven om zelf het gepachte goed geheel of gedeeltelijk persoonlijk te exploiteren of om de exploitatie ervan geheel of gedeeltelijk over te dragen aan één of meer bevoorrechte familieleden. De zoon van de verpachter behoort tot die wettelijke categorie van bevoorrechte familieleden waarvoor opzeg kan worden gegeven.

Al naargelang de pachtperiode waarin de pacht zich bevindt, zal de verpachter deze opzeg voor eigen gebruik kunnen geven tegen het einde van de pachtperiode of op elk nuttig moment. Tijdens de eerste 2 pachtperiodes zal op grond van art. 11 van het Vlaams Pachtdecreet tegen het verstrijken van die pachtperiode opzeg moeten worden gegeven, terwijl na afloop van de tweede pachtperiode de verpachter conform art. 12 van het Vlaams Pachtdecreet gedurende de pachtperiode en dus op elk moment opzeg zal kunnen geven. Bij een opzeg op grond van art. 11 moet een opzegtermijn van 2 en ten hoogste 4 jaar worden gerespecteerd. Deze opzegtermijn wordt minstens 3 en hoogstens 4 jaar in geval van opzeg op basis van art. 12 van het Vlaams Pachtdecreet.

Regels inzake eigen exploitatie

De eigen exploitatie waarvoor opzeg wordt gegeven is aan specifieke en strikte regels onderworpen. Zo stelt art. 14 van het Vlaams Pachtdecreet vooreerst dat het moet gaan om een persoonlijke en werkelijke exploitatie die gedurende minstens 9 jaar wordt volgehouden. Bovendien bepaalt datzelfde artikel aan welke leeftijdsvereisten en bekwaamheidsvereisten de aanstaande exploitant moet voldoen. Art. 15 van het Vlaams Pachtdecreet omschrijft dan weer wat niet als een persoonlijke exploitatie kan worden beschouwd, zoals bijvoorbeeld de aanplanting met naaldbomen, loofbomen of heesters.

Naast de specifieke voorwaarden rond de exploitatie voorziet art. 19 § 6 van het Vlaams Pachtdecreet echter ook dat de rechter bij de vraag tot geldigverklaring van de opzeg nagaat of de aangevoerde opzeggingsreden ernstig en oprecht is. Deze verplichte rechterlijke controle brengt met zich mee dat ingeval van opzeg voor eigen gebruik de rechtbank dit toekomstige eigen gebruik ook moet onderzoeken. Dergelijke opzeg voor eigen exploitatie zal bijgevolg maar geldig kunnen worden verklaard als de rechtbank ervan overtuigd is dat de toekomstige exploitant daadwerkelijk een echt landbouwbedrijf kan uitbaten en er de opgezegde goederen beroepsmatig kan in exploiteren.

Betwisting ernstig karakter van eigen gebruik

In geval van betwisting over het ernstig karakter van het voorgenoemde eigen gebruik, moet de verpachter preciseren hoe degene die in de opzegging als aanstaande exploitant is aangewezen, de persoonlijke werkelijke en voortgezette exploitatie zal uitvoeren. En bovendien moet hij bewijzen dat de aangewezen persoon daartoe in staat is en aan alle wettelijke voorwaarden voldoet. Wanneer je dus twijfels hebt over de werkelijke intenties of over de mogelijkheden van de zoon van jouw verpachter, doe je er goed aan om de opzeg niet te aanvaarden en voor de vrederechter het ernstig karakter van het eigen gebruik in vraag te stellen. Op die manier dwing je jouw verpachter tot een omstandige uitleg en zal de rechtbank de voorgenomen exploitatie preventief tegen het licht kunnen houden.

Controle door rechtbank

Doorstaat de opzeg de volledige controle door de rechtbank en voldoet de opzegbrief voor het overige aan alle formele vereisten, dan kan de opzeg geldig worden verklaard. Dit brengt met zich mee dat de pachter gevolg moet geven aan de opzeg die hij ontving. Ter gelegenheid van de vraag tot geldigverklaring van de opzeg onderzoekt de rechtbank dus enkel het voornemen van de aanstaande exploitant. Er volgt nadien geen automatische controle meer eens de aangewezen exploitant de eigen exploitatie start.

Sanctie

Wel bevat het Vlaams Pachtdecreet een sanctie voor het geval dat de aangewezen exploitant zijn negenjarige persoonlijke exploitatieverplichting niet volhoudt. Art. 20 biedt de pachter die het pachtgoed verliet immers de kans op een terugkeer op het pachtgoed, op een schadevergoeding of op een combinatie van beide, indien het pachtgoed meer dan 6 maanden en minder dan 9 jaar na de ontruiming ervan zonder gewichtige reden niet (meer) geëxploiteerd wordt door de persoon die in de opzeg als aanstaande exploitant was aangewezen.

Jan Opsommer

Lees ook in Recht

Landbouwerskoppel verliest juridische procedureslag over OCMW-gronden

Recht De stad Gent ontsnapt aan een financiële kater nadat de verkoop van gronden aan de Antwerpse havenbaas Fernand Huts niet langer op de helling staat. In 2016 werd 450 ha landbouwgrond in Zeeuws-Vlaanderen verkocht voor 17,5 miljoen euro. Een landbouwerskoppel dat ook in de gronden geïnteresseerd was, vond de transactie verdoken staatssteun en begon een jarenlange juridische procedureslag.
Meer artikelen bekijken