Startpagina Actueel

Vlaamse landbouw neemt voortouw in klimaatdoelstellingen

Het Vlaamse regeerakkoord stelt in het kader van de Europese klimaatdoelstellingen uitdrukkelijk als ambitie om tegen 2030 de uitstoot met 40% te verminderen. De Vlaamse landbouwsector werkt actief mee aan de implementatie en de uitrol van tal van maatregelen.

Leestijd : 5 min

Vlaams landbouwminister Jo Brouns (cd&v) verwees in de Commissie voor Landbouw op 18 december naar het huidige Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP). Dat bevat verschillende maatregelen met een reductiepotentieel die vanuit het GLB-Strategisch Plan (gemeenschappelijk landbouwbeleid) en het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) gestimuleerd worden. Denk daarbij aan methaanreducerende voedermaatregelen, maatregelen die energie besparen of naar fossielvrije alternatieven gaan, kleinschalige vergisting en ondersteuning voor duurzame praktijken.

Speelveld bewaken

De Vlaamse boeren werken volgens de minister actief mee aan de implementatie en de uitrol van maatregelen. Hij denkt daarbij bijvoorbeeld aan het Convenant Enterische Emissies Rundvee. Daarnaast heeft ook ander beleid, zoals het stikstofbeleid of het energiebeleid, invloed op het halen van de doelstellingen. De belangrijkste energetisch gebonden uitstoot betreft de CO2 van de warmte-krachtkoppelingen (wkk’s) in de glastuinbouw die voor elektriciteit op het net zorgen maar na 2005 op het conto van de landbouwcijfers zijn gekomen.

Bij alle maatregelen is het volgens Brouns belangrijk op Europees niveau naar derde landen toe het gelijk speelveld te bewaken om gold-plating vanuit Vlaanderen en carbon leakage te vermijden. De minister benadrukt dat het doel dat aan de Vlaams land- en tuinbouwsector qua broeikasgasvermindering in het VEKP is vooropgesteld, een stuk ambitieuzer is als je het vergelijkt met de rest van de Europese land- en tuinbouwsector.

Ieder jaar beter

Waar we vandaag voor staan met de land- en tuinbouwsector blijkt volgens landbouwminister Brouns uit de jaarlijkse voortgangsrapporten, die de effectieve prestaties rapporteren. Dat is volgens hem iets anders dan de poging tot inschattingen voor de toekomst zoals het voorlopige prognoserapport dat medio december rondwaaide doorheen het parlement.

De minister repliceert daarmee op een vraag van commissielid Arnout Coel (N-VA) die een rapport van het VEKA citeerde dat beweert dat Vlaanderen slechts een reductie van 33,6% zou halen tegen 2030.

In het laatste goedgekeurde voortgangsrapport leest minister Brouns dat de uitstoot van de landbouwsector in 2022 ongeveer 9% lager lag dan in 2020 en 2021. Dat laatste rapport dateert van november 2023. Het bevat de emissiecijfers tot en met 2021 en een aantal indicatoren tot en met 2022. Uit die cijfers blijkt dat de uitstoot van de landbouwsector in 2022 een heel stuk lager lag, ongeveer 9%, dan in 2020 en 2021. Brouns merkt een daling in de broeikasgasemissies, onder andere door een duidelijke daling in het aantal varkens, die een gestructureerde trend lijkt voor de komende jaren. Er was in 2022 een heel grote daling in de CO2 van de glastuinbouw, maar dat is vooral in verband te zien met de energiecrisis die in dat jaar op haar piek was. De cijfers geven daarnaast aan dat er nog een heel traject af te leggen is om het doelcijfer van 2030 te bereiken.

Onvolledige prognose

Vlaams landbouwminister Jo Brouns sluit zich aan bij wat minister Depraetere (Vooruit) zei over het prognoserapport dat onvolledig is. Het hield ook onvoldoende rekening met het effect van een aantal geplande maatregelen. Het zal dus in de eerste plaats belangrijk zijn om de reeds voorziene maatregelen in de sector verder uit te rollen. Een voorbeeld daarvan zijn de kleinschalige vergisters, waarvan zowel in het kader van het stikstofbeleid als in het Klimaatplan qua methaanreductie op een grote toename wordt gerekend. Om verschillende redenen heeft de realisatie op het terrein echter nog geen versnelling gekregen. Zoals vermeld in het VEKP zal de implementatie van het stikstofdecreet volgens minister Brouns een rechtszeker kader creëren voor de beoordeling van vergunningsaanvragen voor emissieneutrale toepassingen op landbouwbedrijven.

De uitrol van het actieplan glastuinbouw en de demografische evoluties in de sector moeten een belangrijke bijdrage aan de evolutie inzake broeikasgasuitstoot leveren. Specifiek voor de glastuinbouw voegt de minister hier aan toe dat hij een beetje het slachtoffer van zijn eigen succes dreigt te worden. De Vlaamse glastuinbouwsector is er in geslaagd om netto elektriciteitsproducent te worden op een relatief circulaire manier. De verbranding van aardgas om die elektriciteit te produceren, levert gekoppeld 2 belangrijke nevenproducten. Ten eerste nuttige warmte om de serres te verwarmen zodat wij ook in de winter sla, komkommer of tomaten kunnen eten. Ten tweede de CO2 die als plantenvoeding dient en die door fotosynthese opnieuw in zuurstof wordt omgezet. Daarbij zet de Vlaamse gastuinbouwsector jaarlijks zo’n 7 petajoule elektriciteit – dat komt neer op 2 miljard kilowattuur – op het net.

In uitvoering van het VEKP is de ondersteuning van nieuwe wkk’s op aardgas volledig stopgezet. Er gaan dus ook geen wkk’s op aardgas meer bijkomen. De sector zal zich voor de toekomst meer moeten oriënteren op andere technologie.

Nieuwe innovaties

Samen met de sector, praktijkcentra, onderzoekinstellingen en de bedrijfswereld wordt verder gezocht naar mogelijke nieuwe innovaties die de landbouwsector kunnen ondersteunen in het halen van de doelstellingen. Hierbij is er aandacht voor een integrale aanpak die de klimaatuitdaging meeneemt in een economisch toekomstgericht verhaal voor de verschillende subsectoren van de land- en tuinbouw.

Klimaatscans met bijhorende adviestrajecten, zoals de Klimrek-tool (KLimaatMaatRegelen met Economische Kansen op het Landbouwbedrijf) spelen volgens minister Jo Brouns een belangrijke rol. Zij geven de landbouwer inzicht in de broeikasgasemissies op het bedrijf en bedrijfsspecifiek advies waar de landbouwer mee aan de slag kan om verder te kunnen verduurzamen.

Financiële stimulansen

Minister Brouns benadrukt dat hij verder inzet op financiële stimulansen vanuit het GLB en het VLIF om de sector te verduurzamen. Sensibilisering via demonstratieprojecten en EIP-projecten (European innovation partnership) maakt hier deel van uit. Voorbeelden zijn het demoproject ‘Metheen’. Via demoproeven en getuigenissen uit het veld wordt in dit project beoogd om het draagvlak en het vertrouwen in de voedermaatregelen te vergroten. Op die manier kunnen melkveehouders overtuigd worden om de methaanreducerende voedermaatregelen toe te passen op hun bedrijf.

Met het demoproject ‘Boost’ wordt er ingezet op bewustmaking van deze innovatieve technieken zoals de pocketvergisting. Binnen dit project wordt aandacht besteed aan de praktische aspecten en aandachtspunten bij uitbating, de economische rendabiliteit op maat van het bedrijf en juridische of administratieve aspecten van pocketvergisting op een landbouwbedrijf.

Een ander project is het EIP-project ‘AgriCO2’ over het gebruik van alternatieve CO2-bronnen in de glastuinbouw.

Brouns zegt dat het onder andere dankzij die klimaatscans is dat we ondertussen weten dat we per kilo melk die we hier produceren, maar 1 kilo CO2 uitstoten. Als het gaat over Vlaams melkvee en de CO2-uitstoot horen we bij de top in de wereld.

Fons Jacobs

Lees ook in Actueel

Edito: Ook een eendagshaantje heeft zijn waarde

Edito Pasen is onlosmakelijk verbonden met eitjes. Paaseitjes rapen is in onze contreien dan ook een heerlijke traditie. Dierenrechtenorganisatie GAIA maakt in deze vredige paasperiode echter misbruik van de beperkte kennis van de burgers over hoe eieren op hun bord terechtkomen.
Meer artikelen bekijken