Harry Schreuder: Een deel van onze frietaardappelen worden Vlaamse frietjes

Het aantal hectares waarop de Nederlandse akkerbouwer Harry Schreuder teelt, is nog exact hetzelfde als toen zijn vader het bedrijf nog runde voor de Nederlandse staat, namelijk 49 ha. Het akkerbouwbedrijf en 5,25 ha zijn inmiddels van de familie, de rest wordt nog steeds gepacht van Domeinen (onderdeel van de Nederlandse overheid). De ouders van Harry kwamen in 1967 naar het Flevolandse Swifterbant vanuit het Drentse Borgercompagnie. “Ik ben als vierde kind hier op de boerderij in Swifterbant geboren in 1967. Mijn ouders waren toen net verhuisd.”

De vader van de akkerbouwer, Geert, was in dienst van de Nederlandse overheid en runde in het kader van BIEB (Bedrijf In Eigen Beheer) de boerderij aan de Elandweg in Swifterbant. Harry: “Hij kreeg dus alleen salaris en pensioen en de opbrengsten van alle gewassen gingen naar de Nederlandse staat. Alle tractoren en (oogst)machines waren overigens ook van de Nederlandse staat.” In 1984 werden de BIEB-bedrijven door de Nederlandse staat afgestoten en kon de vader van Harry het bedrijf overnemen, alleen alle akkerbouwgrond bleef nog gepacht.

Gedeeltelijk 1-op-10-rotatie

In 1996 namen Harry en zijn vrouw Ingrid het akkerbouwbedrijf over van Harry's ouders. De gronden van het Flevolandse akkerbouwbedrijf bestaan uit jonge zeeklei met een afslibbaarheid van 35-37% en hebben een klei-humuscomplex van 2,6-3%. De hoofdteelten van Geert waren 12 ha pootaardappelen, 12 ha suikerbieten, 12 ha graan, 6 ha peulvruchten en 6 ha graszaad. Als pootgoed teelde Geert vooral Bintje, Lady Rosetta en Gigant. Het betrof een 1-op-4 rotatie in die tijd. “Op dit moment zitten wij op een 1-op-5-rotatie en deels op een 1-op-10- rotatie”, aldus Harry. “De 1-op-10-rotatie passen wij toe bij de uienteelt (4,5 ha) en de zomergerst (4,5 ha). Ik ben bij de uienteelt en de zomergerst van een 1-op-5- naar een 1-op-10-rotatie gegaan om de bodemstructuur te sparen en de grond gezond te houden.”

In het kader van de 1-op-10-rotatie teelt de familie Schreuder bijvoorbeeld ook een tiende peterselie voor een kruidendrogerij en een tiende sojabonen voor verse soja. “Wij zoeken nog een marktpartij die onze goede kwaliteit sojabonen af wil nemen. Ze zijn geschikt voor humane consumptie.” Sojabonen teelt de familie Schreuder nu voor het vijfde achtereenvolgende jaar. Het project heet PPF (Plant Protein Forwards) en is in samenwerking met de Rabobank, Foodvalley (een regionaal samenwerkingsverband) en het IPO (Interprovinciaal Overleg).

Laat teeltjaar

In totaal heeft de familie dus 49 ha grond. De huidige teelten zijn 9,4 ha frietaardappelen, 5 ha zaaiuien, 7,4 ha suikerbieten, 4,8 ha peterselie, 12,4 ha zomergerst, 4,3 ha edamame-sojabonen en 3,5 ha agrarisch natuurbeheer. Wat de aardappelteelt betreft, koopt de Flevolandse akkerbouwer in het voorjaar pootgoed in (ras Innovator) bij APF-Eriva uit Dronten.

Als de omstandigheden op het perceel goed zijn, probeert Harry in de maand april het pootgoed te planten. Dit jaar was dat echter pas op 11 mei vanwege de natte omstandigheden. Per hectare wordt circa 3.000 kg geplant. “De hoeveelheid is gebaseerd op het aantal gewenste knollen per hectare. In deze maand krijgen de aardappelen ook een bemesting in de vorm van kunstmest toegediend.” De Innovators worden in een 1-op-5-rotatie geteeld. In 2023 had hij met een opbrengst van 55 ton/ha met dit ras.

Vlaamse frietjes

Indirect levert de familie Schreuder zelfs aan ons land, aangezien APF-Eriva inmiddels ook levert aan Lamb Weston. Een deel van de Innovators is dan ook standaard op contract bij Lamb Weston, het andere deel zit in de pool bij APF-Eriva. “Daardoor is in 2023 een deel van mijn frietaardappelen naar Lutosa in Leuze-en-Hainaut gegaan. Daar zullen vast Vlaamse frieten van gemaakt zijn.”

Daarnaast gaan zijn frietaardappelen naar fastfoodketens zoals bijvoorbeeld McDonald’s, KFC en Burger King. Bij de keuze voor een ras is Schreuder niet over één nacht ijs gegaan. Hij teelde tot 2005 het ras Bintje. “Ook omdat de prijs voor het pootgoed van dit ras jarenlang gunstig was en het was een allroundaardappel waar je alle kanten mee op kon. Op een gegeven moment werd dit ras echter te gevoelig voor aaltjes.” De akkerbouwer probeerde ook nog een tijdje het ras Zorba, maar dat ras bleek in de Swifterbantse kleigrond niet goed aan te slaan. Ook Ramos werd uitgetest, maar dat ras lag bij de frietfabrieken wat moeilijker, de markt wilde dit ras liever niet.

Nu teelt Harry dus Innovator, maar hij blijft het ras qua opbrengsten wel een 'juffertje' vinden. “Het is een stikstofliefhebber en heeft ook veel water nodig. Maar ja, hij is geliefd bij afnemers en dat blijft heel belangrijk natuurlijk. Verder bakt Innovator goed, is glad en licht geelvlezig. Het oog wil ook wat, vandaar dat die fastfoodketens er gek op zijn.” Toch kijkt de Nederlandse akkerbouwer rond naar eventuele andere aardappelrassen die hij zou kunnen telen. Er zijn volgens hem echter nog niet heel veel goede alternatieven c.q. betere rassen. De Flevolandse akkerbouwer houdt nauwlettend in de gaten hoe het gaat met zijn gewassen en als we de bewaarhangar inlopen, dan staat er een tafel met daarop een hoeveelheid aardappelen en uien. Harry: “Ik neem regelmatig een steekproef om te kijken hoe gezond het gewas is en hoe groot de aardappelen en uien al zijn.”

Enorme phytophthoradruk

In 2014 werd een compleet nieuwe bewaarhangar gebouwd, omdat de oude Domeinen-schuur (die werd gebouwd na de drooglegging van de zeebodem) niet meer voldeed aan de huidige eisen. In deze nieuwe bewaarhangar met natuurlijke ventilatie is ruimte voor 700 ton uien en 500 ton aardappelen, alles losgestort. Het ventilatiesysteem is van Omnivent en bevalt hun zeer goed. De hangar werkt met ventilatoren en een luchtsluis. Harry: “Als alles meezit, dan kunnen wij onze producten tot juni van het jaar erop goed houden. Een reden om voor een nieuwe bewaring te kiezen is ook om – wat de uien betreft – beter in te kunnen spelen op de markt. Dus dat ik kan verkopen op een hoog prijsniveau.”

Wat ziektes betreft, heeft ook de familie Schreuder dit jaar enorm veel last van phytophthora. “De druk is enorm en wij hebben hier een nieuwe resistente phytophthorastam, dus moeten met een mix van middelen de ziekte bestrijden, om te voorkomen dat ook die stam resistent wordt.” Harry kwam dit jaar wel op 15 phytophthorabespuitingen uit. “Dat is extreem veel. Normaliter ligt dit op zo’n 8 à 10 bespuitingen per jaar.” De gemiddelde opbrengst lag dit jaar op zo'n 50 ton/ha. De oogst verliep niet helemaal soepel. Hij moest eenmaal stoppen met rooien, omdat hij niet verder kon door regenval. Het rooien zelf ging verder heel goed.

Geen sleepslangbemester meer

Wat de bemesting van de aardappelen betreft, koos hij er dit voorjaar voor om rundveedrijfmest toe te passen. “Dat doe ik echter niet meer. De zware sleepslangbemester waarmee de rundveedrijfmest geïnjecteerd is, heeft insporing op het land achtergelaten en dat kost mij opbrengst. Ik zie duidelijk waar de banden gereden hebben. De aardappelplanten daar zijn minder donkergroen. Andere jaren had ik pluimveemest in combinatie met kunstmest en dat bevalt veel beter.” Volgens Harry levert het toepassen van rundveedrijfmest geld op (kunstmest kost veel geld), maar weegt dit niet op tegen de opbrengstdervingen die hij heeft als gevolg van het verdichten van de bodem.

In tegenstelling tot veel collega-akkerbouwers werkt de familie Schreuder veel samen met andere akkerbouwers. “Wij hebben zelfs een samenwerkingsverband met 2 akkerbouwers uit de buurt”, aldus Harry. En ze hebben inmiddels veel (oogst)machines gezamenlijk, zoals een Grimme GT1700 aardappelrooier, Holaras UR 135 (150 cm werkbreedte) uienrooier en een splinternieuwe Horsch Leeb 6LT getrokken veldspuit (net gekocht). Verder nog een Lemken, combinatie Saphir/Zircon-zaaimachine en een Vicon-kunstmeststrooier. “Deze manier samenwerken is ideaal. Het scheelt enorm veel inzake investeren.”

“Aan de windmolens verdien ik meer”

Zoals bekend staan in de Nederlandse provincie Flevoland enorm veel windmolens. Het lijkt wel een windmolenpark. Ook de familie Schreuder heeft 2 megagrote windmolens op haar landerijen staan. Harry: “Dat komt zo: in 1998 werden wij benaderd door collega-akkerbouwers met de vraag of wij wilden participeren in een nieuw op te richten windmolenparkje met 7 grote windmolens.” Dat mocht van Domeinen echter alleen als de familie ze op eigen grond zou zetten. Dus moesten ze 5,25 ha akkerbouwgronden aankopen. Harry: “Achteraf bezien is dit gunstig geweest, want nu hebben wij in ieder geval een klein deel van onze gronden in eigendom. En de grondprijzen zijn hier enorm gestegen.” In 2002 konden ze gaan bouwen. De investering was 1,8 miljoen euro per windmolen. En het heeft hun geen windeieren gelegd. Inmiddels staan er al 2 compleet nieuwe windmolens op de plek van de oude windmolens uit 2002.

Zo’n 60% van alle inkomsten bestaat uit de inkomsten van de windmolens, de resterende 40% komt uit alle akkerbouwactiviteiten. Harry: “En toch blijf ik akkerbouwer, want het telen van mooie akkerbouwgewassen in de verschillende teeltseizoenen blijft toch het mooiste wat er is en geeft mij uitdaging.”

Schoonzoon wordt klaargestoomd

De familie Schreuder is erg blij dat ze in schoonzoon Albert een opvolger hebben. Harry: “Hij werkt momenteel nog bij Agrifac, maar wil het op termijn wel overnemen. Albert moet nog wel veel akkerbouwpraktijkervaring opdoen, vandaar dat hij iedere vrijdag met mij meewerkt op het akkerbouwbedrijf. Ook onze gewasbeschermingsspecialist leert hem veel. Wij vinden het knap dat hij het aandurft, omdat hij geen boerenzoon is.” De dochter van Harry en Ingrid heeft overigens een agrarische cursus gevolgd. Dit is in Nederland verplicht als je pachtgronden van de Nederlandse staat over wil nemen en medepachter wil worden. Ook de 2 windmolens gaan op termijn door het jonge stel en de zoon van de familie Schreuder overgenomen worden.

Dick van Doorn