Regeneratieve aardappelteelt bij de familie Deschamps
Om telers te laten kennismaken met de mogelijkheden van een duurzamere, zelfs regeneratieve aardappelteelt, organiseerde Boerenbond in samenwerking met The Nest een inspiratietrip. Een van de bezochte locaties was la Ferme de la Croix Saint-Ghislain, het landbouwbedrijf van de familie Deschamps in Brugelette.
Bij regeneratieve of agro-ecologische landbouw denk je waarschijnlijk niet meteen aan de aardappelteelt. Intensieve bemesting, grondbewerking en gewasbescherming staat immers haaks op de principes van de agro-ecologie, geeft ook expert Lieven Delanote toe. Hij nam samen met Boerenbond en The Nest een groep landbouwers mee op inspiratietrip langs 3 landbouwbedrijven waar geëxperimenteerd wordt met regeneratieve aardappelteelt. Met een aantal aanpassingen in het management kan het immers wel degelijk werken.
Enkel nog ondiep bewerken
De eerste stop tijdens de inspiratietrip was het akkerbouwbedrijf van de familie Deschamps in Brugelette. Hervé Deschamps en zijn vrouw Karolien namen het bedrijf in 1992 over en sinds 2018 trekt ook zoon Mathieu mee aan de kar. Hij is intussen de vijfde generatie in het familiebedrijf. Al begin jaren 90 merkte Hervé erosieproblemen op en koos hij ervoor om over te schakelen op niet-kerende grondbewerking. Dat deed hij met succes, want de verwachte dip in opbrengsten bleef uit en Hervé kon heel wat tijd besparen door niet meer te ploegen. Sinds 2008 besliste hij om ook niet meer dieper dan 15 cm te bewerken en sindsdien ziet hij de kwaliteit van de bodem er jaar na jaar op vooruitgaan. Toch blijft de familie ook oog hebben voor specifieke omstandigheden op het veld die jaar na jaar verschillen. Zo wordt er op huurpercelen wel nog geploegd om de teelt van wortelen goed te kunnen managen en werd er in het uitzonderlijk natte jaar 2019 een perceel geploegd na afloop van de aardappeloogst.
Geen blote bodem
Mathieu leidde het gezelschap rond op de boerderij en gaf uitleg bij het management. “We telen granen, maïs, bieten, erwten, pastinaak, wortelen en aardappelen”, vertelde hij. “Belangrijk is dat we onze bodem nooit onbedekt laten. Meteen na de oogst wordt er een mix van groenbemesters ingezaaid, meestal met onze directzaaimachine. Dit jaar kozen we voor zonnebloem, facelia, inkarnaatklaver en rogge.”
Door hun late oogst zijn wortelen een moeilijke teelt voor wie bodemkwaliteit hoog in het vaandel draagt, dus kiest de familie ervoor om deze teelt enkel op huurgronden te zetten. Voor de aardappelteelt houden ze zich aan een rotatie van 1 jaar op 7. “Kies je dan niet liever voor een kortere teeltrotatie in de aardappelen, zodat je huurgronden kan laten vallen?”, vroegen enkele bezoekers zich af. Mathieu kaderde deze beslissing: “We vinden het belangrijk om met een performant en efficiënt machinepark te kunnen werken en daarvoor heb je een aanzienlijk areaal nodig. Een extensieve teeltrotatie in combinatie met huurgronden is daarom voor ons de beste oplossing.”
Schapen begrazen de groenbemester
Wat dit bedrijf echter echt onderscheidt, is het feit dat zo’n 200 ooien vanaf het najaar tot het voorjaar de groenbemesters begrazen. In de zomer onderhouden ze grasland op percelen waar zonnepanelen staan. Het vlees wordt verkocht in samenwerking met een vijftal andere boeren uit de regio. “Ik deed inspiratie op tijdens mijn stage op een Frans landbouwbedrijf. Toen ik naar huis terugkeerde, heb ik geïnvesteerd in een afsluiting die makkelijk te verplaatsen is”, vertelde Mathieu. “Op een uur tijd span ik in mijn eentje, met de hulp van mijn quad, een terrein van 8 ha af. Uiteraard is het belangrijk om de dieren regelmatig te verplaatsen. Voor ons zijn de schapen een onmisbaar deel van de agro-ecologische manier van boeren.”
