Vaccinatie tegen blauwtong 3 en 8 en tegen EHD verplicht in 2025

Dit jaar heeft blauwtong serotype 3 zich vanuit Nederland snel verspreid onder de Belgische rundvee- en schapenbeslagen. Dit serotype - dat volgens de minister agressiever is dan diegene bij eerdere epidemieën - heeft zware verliezen veroorzaakt in de beslagen. De schade bij de getroffen rundvee- en schapenhouders in 2024 is groot en ook op lange termijn zijn de gevolgen van het virus voelbaar onder andere door onvruchtbaarheid, vroeggeboorte en verminderde melkproductie bij melkvee.

Vrijwillige vaccinatie heeft impact niet beperkt

“Nochtans konden er vanaf mei 2024 vaccins tegen dit serotype toegediend worden aan de dieren om hen beter te beschermen en de gevolgen van de ziekte te beperken. De houders konden vrij kiezen voor vaccinatie. Na enkele maanden van de epidemie moeten we vaststellen dat de vrijwillige vaccinatie de impact van de ziekte niet voldoende heeft kunnen beperken”, zegt de minister in een mededeling.

“De dreiging van een heropflakkering van de blauwtongepidemie (serotype 3) is nog steeds reëel. Bovenop dit risico komt het risico van de komst van blauwtong serotype 8 en van het EHD-virus vanuit Frankrijk.”

Vee kan gevaccineerd worden tegen deze 3 ziekten, omdat het gebruik in België van een vaccin tegen EHD serotype 8 zopas werd toegelaten en er al toelatingen bestaan voor de vaccins tegen BTV 3 en 8.

Vaccinatie is essentieel

“Vaccinatie is onze eerste verdedigingslijn tegen epidemieën. Het is niet alleen een essentiële bescherming voor onze veestapel, maar ook een garantie voor de economische toekomst van de hele landbouwsector. Door in te zetten op een strikte preventie, en die te koppelen aan faciliteiten voor de veehouders, verzekeren wij de veerkracht van onze houderijen en de gezondheidsveiligheid van ons land”, stelt minister Clarinval.

De minister heeft vertegenwoordigers ontmoet van de landbouworganisaties en antwoordt op hun vraag om actie. Na afloop van dit overleg werd er een consensus gevonden. De minister heeft zich ertoe verbonden om de vaccinatie tegen deze ziekten in 2025 te verplichten. Rundvee- en schapenhouders zullen hun dieren tegen blauwtong serotypes 3 en 8 moeten vaccineren. Ook de vaccinatie tegen EHD bij runderen zal verplicht zijn.

Compensatie voor schapenhouders

Er werd bovendien een akkoord afgesloten tussen de minister en het Agrofront: schapenhouders die in 2025 overgaan tot vaccinatie zullen geen bijdragen moeten betalen aan het sanitair fonds.

Tegen deze vectorziekten kan volgens de minister enkel massale vaccinatie een toereikende bescherming bieden op nationale schaal door de circulatie van het virus terug te dringen. Om ervoor te zorgen dat alle dieren gevaccineerd kunnen worden voor zij op de weide worden gezet, zal de mogelijkheid voor de veehouders om hun dieren zelf te vaccineren worden uitgebreid naar de vaccinatie tegen EHD, op voorwaarde dat zij een contract voor diergeneeskundige bedrijfsbegeleiding met hun bedrijfsdierenarts hebben ondertekend.

Zelf vaccineren

De vaccins zullen worden verdeeld via het gewoonlijke circuit voor de verdeling van geneesmiddelen en zullen toegediend moeten worden volgens het protocol beschreven in de bijsluiter, goedgekeurd door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). De financiering van de vaccins zal ten laste blijven van de veehouder.

De autoriteiten zijn zich bewust van het gebrek aan informatie over deze vaccins die werden goedgekeurd voor gebruik volgens een urgentieprocedure in antwoord op de snelle verspreiding van deze ziekten. Er worden stappen ondernomen om die informatie zo snel mogelijk te bekomen en zij zal worden gecommuniceerd aan de dierenartsen en de veehouders zodra die beschikbaar is.

De betaling van de verplichte bijdrage voor 2025 zal in elk geval opgeschort worden voor de sector schapen, geiten en hertachtigen.

Boerenbond was al langer vragende partij voor een tijdige en verplichte vaccinatie. De organisatie is dan ook tevreden dat de minister deze stap neemt om de virussen in te dijken.

Boerenbond is tevreden met verplichte vaccinatie

“Wij zijn al geruime tijd aan het pleiten voor een verplichte vaccinatie bij runderen en schapen in het voorjaar van 2025 en zijn tevreden dat die er nu komt. Voor ons is het wel essentieel dat de vaccins tijdig beschikbaar zijn en dat er ingezet wordt op zo’n best mogelijk (combi)vaccin”, zegt Lode Ceyssens, voorzitter van Boerenbond.

“De verplichte vaccinatie heeft een dubbel doel: het zorgt ervoor dat er minder dieren ziek worden of sterven, maar het gaat ook de verspreiding van het virus tegen doordat de knijten het virus niet overdragen van dier op dier. Het is de beste manier om onze veehouders in 2025 te behoeden voor nog meer schade", meent Ceyssens.

Geen groepsaankoop

De organisatie vindt het jammer vindt dat er vanuit de federale overheid niet is ingegaan op de vraag van Boerenbond voor een groepsaankoop van de vaccins om de kosten te beperken. Bovendien is er geen federale tussenkomst voor de vaccinatiekosten, maar het feit dat veehouders zelf mogen vaccineren, zal volgens Ceyssens resulteren in een lagere kost voor de veehouders.

Boerenbond is ook tevreden dat er eerder al gehoor werd gegeven aan hun oproep om voor forfaitaire bedrijven een extra fiscale aftrekpost te voorzien voor geleden economische schade.

Uniform Europees vaccinatiebeleid

Hilde Vautmans (Renew Europe, Open Vld) en Benoit Cassart (Renew Europe, MR) riepen in het Europese parlement op tot een uniform Europees vaccinatiebeleid. “Het is onaanvaardbaar dat veehouders in sommige lidstaten zelf voor vaccins moeten betalen, terwijl anderen hiervoor worden vergoed. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie”, zeggen Vautmans en Cassart. Daarnaast roepen ze op tot financiële steun door de landbouwreserve te activeren zoals België heeft gevraagd.

Gebrek aan urgentie

“De reactie van commissaris Kyriakidou getuigt van een gebrek aan urgentie. Terwijl onze veehouders het water aan de lippen staat, blijft de Europese Commissie zich verschuilen achter bestaande mechanismen die duidelijk onvoldoende zijn. De vaccinatiestrategie blijft gefragmenteerd en hoewel er erkenning is van het probleem, ontbreekt het aan concrete acties om tot een uniforme vaccinatieaanpak te komen. Inzake financiële steun blijft de Commissie vaag en verwijst ze naar bestaande programma's die ernstig zijn uitgehold door budgetbeperkingen. Dit soort antwoorden biedt geen verlichting voor de honderden getroffen landbouwbedrijven die nu onmiddellijke actie nodig hebben”, besluiten Hilde Vautmans en Benoit Cassart.

FVDL