Kies voor kwaliteitsvolle olie en zorg voor een optimaal onderhoud

Jaarlijks organiseert PCLT een reeks hydraulica-opleidingen tijdens de wintermaanden. Onze ervaren trainer, Alfons Dedeyne, deelt hier enkele belangrijke aandachtspunten die elk jaar veel vragen oproepen.

Hydraulische olie voor kracht, smering en bescherming

Hydraulische olie vervult verschillende vitale functies binnen een hydraulisch systeem. Allereerst dient het als medium voor de overdracht van krachten, waardoor machines en apparatuur kunnen bewegen en functioneren. Daarnaast fungeert het als smeermiddel voor bewegende onderdelen, waardoor wrijving vermindert en slijtage beperkt is. Bovendien draagt hydraulische olie bij aan de afvoer van warmte, beschermt het tegen corrosie, reinigt het de interne componenten en zorgt het voor een goede afdichting.

Om deze cruciale taken effectief uit te voeren, moeten hydraulische oliën voldoen aan strikte kwaliteitseisen. Deze kwaliteitseisen zijn:

• duidelijk gedefinieerde vloeibaarheid;

• bruikbaarheid binnen een breed temperatuurbereik;

• stabiliteit onder belasting;

• weerstand tegen veroudering;

• minimale slijtage van componenten;

• bescherming tegen corrosie;

• efficiënte waterafscheiding;

• beperkte neiging tot schuimvorming;

• compatibiliteit met afdichtingsmaterialen en gezondheid.

Kies voor hoogwaardige oliën

Het is van groot belang om hydraulische oliën te gebruiken van professionele fabrikanten die voldoen aan alle bekende specificaties. Het is raadzaam om te investeren in hoogwaardige oliën van betrouwbare bronnen om de optimale werking van hydraulische systemen te garanderen.

Verschillende factoren kunnen de kwaliteit van hydraulische olie beïnvloeden. Temperatuurbereik, de conditie van de hydraulische tank, filtratie van de olie en de kwaliteit van de componenten, zoals snelkoppelingen, spelen allemaal een cruciale rol bij het handhaven van de oliekwaliteit en het optimaliseren van de prestaties van het systeem. Zelfs zonder vervuiling slijt en veroudert olie met de tijd. Een jaarlijks onderhoud is daarom ook altijd de regel. Let er vooral op dat de hydraulische aansluitingen van landbouwmachines vrij van stof zijn.

Besteed nog extra aandacht aan het gebruik van de juiste oliën, vooral als de landbouwmachines met verschillende merken tractoren worden gebruikt. Bij sommige merken wordt dezelfde olie gebruikt voor zowel de versnellingsbak als de hydrauliek, terwijl bij andere merken aparte kamers met verschillende specifieke oliën gebruikt worden.

Viscositeit en temperatuurverhouding

Een van de belangrijkste eigenschappen van hydraulische olie is de viscositeit, die de mate van vloeibaarheid van de olie bepaalt. Een optimale viscositeit is essentieel voor een efficiënte werking van hydraulische systemen. Een te hoge viscositeit kan leiden tot weerstandsverlies en cavitatie, terwijl een te lage viscositeit het rendement van de pomp kan verminderen.

Cavitatie is een begrip waarbij de pomp niet genoeg olie krijgt en waarbij er luchtbellen ontstaan. Als de pomp niet genoeg olie kan aanzuigen, zal de opgeloste lucht in de olie veranderen in luchtbellen (lucht-in-oliedispersie), wat geluid veroorzaakt. Een deel van die luchtbellen gaan aan de aanzuigzijde van de pomp verder uitzetten en barsten (exploderen), terwijl de andere luchtbellen naar de drukzijde gaan en daar onder druk imploderen. Deze explosies en implosies kunnen schade aan het metaal van de pomp veroorzaken.

Het is daarom van vitaal belang om de viscositeit van de olie te controleren en aan te passen aan de specifieke eisen van het systeem, rekening houdend met factoren zoals temperatuur en druk.

De viscositeit van hydraulische olie verandert met de temperatuur, wat van invloed is op de prestaties van het systeem (figuur 1). Een goed begrip van de viscositeit-temperatuurverhouding is daarom essentieel om de optimale werking van hydraulische systemen te waarborgen. Door rekening te houden met de maximale toelaatbare viscositeitsgrenzen voor verschillende hydraulische systemen en door de viscositeit aan te passen aan de specifieke omstandigheden, kunnen problemen zoals cavitatie worden voorkomen en kan de levensduur van het systeem worden verlengd.

Lucht in de olie

Lucht kan op verschillende manieren aanwezig zijn in hydraulische olie, met verschillende gevolgen voor de werking van het systeem. Oppervlakteschuim kan bijvoorbeeld ontstaan in het reservoir, terwijl lucht-in-oliedispersie kan leiden tot ongewenste luchtbellen in het systeem. Het is belangrijk om deze lucht effectief te behandelen om problemen zoals ongecontroleerde cilinderverplaatsing te voorkomen.

Hydraulische buizen versus flexibels

Veel kleine constructeurs geven de voorkeur aan flexibels voor hydraulische systemen, omdat ze eenvoudiger te monteren zijn, terwijl het buigen van hydraulische buizen ervaring vereist. Flexibels hebben echter grote nadelen. Rubber is een isolator en voert geen warmte af, daardoor is er een grotere tank nodig om dit te compenseren. Bijkomend veroorzaken de eindstukken van een flexibel een drukval en extra warmte door hun verminderde doorlaat (figuur 2).

Hydraulische buizen daarentegen werken als koelers. Hoe groter het koeloppervlak van de buizen, hoe kleiner de tank en de olie-inhoud kunnen zijn. Het is aan te raden om flexibels alleen te gebruiken waar nodig, zoals bij de terugloop- en aanzuigleidingen van de hydraulische tank, van bewegende onderdelen, hydraulische cilinders, pompen en motoren vanwege trillingen.

Samengevat

Het gebruik van hoogwaardige hydraulische olie en zorgvuldig gebruik is essentieel voor de betrouwbare werking en lange levensduur van hydraulische systemen. Door te investeren in hoogwaardige oliën van betrouwbare leveranciers, door regelmatig onderhoud uit te voeren en de oliekwaliteit te controleren, kunnen problemen worden voorkomen en kan de efficiëntie van het systeem worden geoptimaliseerd. Zorg bij het aankoppelen van olieleidingen ervoor dat deze proper en vooral stofvrij zijn.

In de toekomst zal de kwaliteit van de olie in real- time gecontroleerd worden door oliesensoren (zie kader). De sensoren gekoppeld aan artificiële intelligentie en telematica bieden op termijn grote voordelen.

Alfons Dedeyne en Bart Vandaele

(PCLT)