Fors minder wintertarwe ingezaaid
De Vlaamse landbouwers hebben 43% minder wintertarwe ingezaaid als gevolg van het erg natte najaar van 2023. Dat blijkt uit een eerste voorlopige analyse van de totale aangegeven oppervlakte van een aantal hoofdteelten door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij op basis van de verzamelaanvraag voor 2024.
Uit deze eerste analyse blijkt dat er fors minder wintertarwe is ingezaaid. Het agentschap registreert wel een forse stijging in de biodiversiteitsvriendelijke faunamengsels. Ook het groentenareaal stijgt met 14%. Vooral schorseneren en ajuinen zijn in opmars door de gestegen vraag vanuit de groenteverwerkende bedrijven en de gunstige marktsituatie. De cijfers per teelt zijn terug te vinden op deze webpagina.
Naar jaarlijkse gewoonte heeft het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, op basis van de ingediende verzamelaanvragen 2024, een eerste analyse gemaakt van de totale aangegeven hoofdteelten in Vlaanderen. Het gaat wel om voorlopige cijfers. Conclusies en evoluties moeten dus met de nodige zorgvuldigheid in de wereld worden gezet. De natte weersomstandigheden zullen mogelijk nog begin juli voor verschuivingen zorgen, mocht blijken dat de inzaai of het planten van een bepaald gewas toch niet mogelijk is. Toch wil het agentschap al waar mogelijk op basis van de voorlopige cijfers en informatie uit de sector, een eerste duiding geven voor 2024.
Diepe duik wintertarwe
De diepe duik van het areaal wintertarwe (-43%) is een rechtstreeks gevolg van de aanhoudende regen en de zompige akkers vorig najaar die het inzaaien van wintertarwe en andere gewassen onmogelijk maakten. Ook het areaal wintergerst lag lager dan de afgelopen jaren (-7%). Landbouwers stapten deels over op korrelmaïs (+14%), maar door de natte weersomstandigheden dit voorjaar was ook de inzaai van korrelmais niet overal mogelijk. Wel stijgen de arealen zomertarwe (+274%) en zomergerst (+35%), maar het gaat hier om kleine arealen. Zomergranen kennen in vergelijking met wintergranen en korrelmaïs doorgaans een lagere opbrengst, waardoor dit minder interessant is.
Heel wat landbouwers hebben omwille van de natte weersomstandigheden in de lente van 2024 geopteerd voor de inzaai van faunamengsels. Faunamengsels zijn niet-productieve gewassen op de akker die zorgen voor voeding en beschutting voor akkervogels
Aardappelen blijven op peil
Het areaal consumptieaardappelen blijft ongeveer status quo (+2%), ondanks de moeilijke teeltjaren 2023 en 2024. Door de aanhoudende regen en zompige akkers in de herfst konden heel wat aardappelen niet gerooid worden. De natte en verzadigde bodem zorgde ook voor een vertraging van de plantwerkzaamheden in de lente van dit jaar. Toch heerst een positief gevoel in de aardappelsector, waardoor het aardappelareaal 2024 op peil blijft en zelfs licht stijgt.
Het areaal suikerbieten tekent in 2024 een stijging op van 4%. De suikerprijs in Vlaanderen volgde de afgelopen maanden de hoge wereldprijs voor suiker, waardoor deze teelt op meer interesse kan rekenen bij de Vlaamse landbouwers.
Ajuin is sterk in opmars
Het areaal groenten gaat er dit jaar op vooruit (+14%). Het areaal schorseneren stijgt met liefst 74% tegenover vorig jaar en maakt zo de inkrimping van voorbij jaren meer dan goed. Ook de arealen ajuin (+21%), erwten (17%) en wortelen (13%) gaan de hoogte in door de vraag vanuit groenteverwerkende bedrijven en de gunstige marktsituatie. De voorbij jaren is er bij teelt van erwt en wortel een krimp geweest, die nu terug in een groei is omgezet door onder meer betere prijsvoorwaarden. Ajuin is een teelt die sterk in opmars is in Vlaanderen en dit nu al jaren na elkaar.
Minder fruit
Het totale fruitareaal in Vlaanderen kent een lichte daling (-1%). De daling van het appelareaal (-4%) is dit jaar minder sterk dan de voorbije jaren. Het areaal peren kent dit jaar een kleine stijging (+1%). Door een periode met hagel, gevolgd door natte weersomstandigheden met ziektes tot gevolg zullen de opbrengsten dit jaar wel laag uitvallen. Bij de overige gewassen springt de daling van het chicorei-areaal in het oog (-10%) door de lagere opbrengst in 2023, die resulteerde in minder interesse in de teelt van chicorei. Het areaal vezelvlas (+34%) kent dan weer een steile opmars, maar het gaat nog steeds om een kleine teelt.
Matige opbrengstverwachtingen
Door de extreem late inzaai is het volgens Boerenbond niet zeker dat alle teelten ook effectief gaan lukken. “Door de late inzaai is een stuk van het groeiseizoen niet benut, waardoor de opbrengstverwachtingen zeer matig zullen zijn. Bijkomend heeft het natte weer heeft als effect dat er meer risico is op ziektes en plagen zijn waardoor de toepassing van gewasbescherming minder effectief is. Ook kunnen meerjarige teelten zoals fruitbomen schade ondervinden, wat een impact zal hebben op de kwaliteit en opbrengsten van de oogst. Het risico bestaat dat de land- en tuinbouwers hun contracten met de afnemers niet zullen kunnen nakomen en ook dat de ruwvoedervoorraden voor het najaar in het gedrang komen, waardoor er meer voeders zullen moeten aangekocht worden”, stelt de Boerenbond in een reactie op de cijfers van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.
De impact op de land- en tuinbouwers kan potentieel zeer ingrijpend zijn. Boerenbond vraagt daarom aandacht van de verschillende overheden voor de moeilijke situatie. “We vragen Vlaanderen om te starten met een continue monitoring van de teelten, zowel op vlak van kwaliteit, opbrengsten als ziektes en plagen door de Vlaamse Praktijkcentra Plant, en hierover regelmatig in overleg te gaan met de landbouworganisaties. Afgelopen week werd al met de Mestbank overlegd om de problemen met de afzet van mest en effluent aan te kaarten.”
Met kalenderlandbouw valt niet te boeren
Daarnaast heeft Boerenbond gevraagd voor flexibiliteit inzake de inzaai van vanggewassen. “Er zal weinig graanstoppel beschikbaar zijn voor de inzaai van vanggewassen. Bovendien kunnen door de late inzaai van de hoofdteelt heel wat gewassen niet tijdig geoogst worden, waardoor de deadlines voor de inzaai van de vanggewassen moeilijk haalbaar zullen zijn. Opnieuw blijkt dat er met kalenderlandbouw niet te boeren valt.” Ook aan het federale niveau vraagt Boerenbond om de situatie nauw mee op te volgen en in overleg met de landbouworganisaties maatregelen te voorzien.
Boerenbond zal via interprofessioneel overleg waar nodig de leveringscontracten met de afnemers bespreken om zo tot wederzijdse flexibiliteit en begrip te komen.
