Europees boerenprotest: “De Green Deal moet op de schop”

In de schaduw van de bollen van het Atomium staan 500 tractoren geparkeerd voor een protest tegen het Europees landbouw- en milieubeleid. De voorzitter van Farmer’s Defence Force Belgium (FDF Belgium), een van de organisatoren van het boerenprotest, had gehoopt dat 10.000 landbouwers en sympathisanten van over heel Europa zouden opdagen vandaag. Volgens een schatting van de politie bleef het beperkt tot 1.200 actievoerders.

“Maar het is moeilijk in te schatten. Op veel plaatsen maken ze vandaag van het droge weer gebruik om achterstallig veldwerk in te halen. Maar eigenlijk had dat nog een dag kunnen wachten. Vandaag is het de laatste dag om op straat te komen voor een ander beleid de komende 5 jaar”, zegt Bart Dickens.

Het boerenprotest werd vooral georganiseerd door kleinere boerenactiegroepen, zoals de FDF uit Nederland en België. Maar van over heel Europa deden organisaties en boeren mee aan de actie: organisaties zoals het Poolse Instituut voor Landbouweconomie, de Duitse Land schafft Verbindung (lsV) en het Italiaanse Agricoltori Italiani Lombardia. Boeren uit Roemenië, Frankrijk, Hongarije, Spanje, Luxemburg en Denemarken werden vandaag in Brussel verwacht.

Europese verkiezingen

Tussen 6 en 9 juni vinden er in heel de Europese Unie verkiezingen plaats om een nieuw Europees parlement te kiezen. Invloedrijke beleidsposities en het Europees beleid van de komende jaren hangen af van hoe de kaarten vallen. Veel actievoerders richten zich dan ook naar de kiezer vandaag.

“We betogen vandaag tegen het Europees beleid dat te weinig rekening houdt met landbouwers en voedselvoorziening in Europa. Zo zetten we natuurlijk druk op politici, maar we richten ons ook naar de kiezer”, zegt Jo Van der Donck van de Verenigde Jonge Landbouwers. De vereniging geeft de partijen mee die voor hen niet deel van het beleid mogen uitmaken. “Voor een gelijk speelveld voor de landbouw vragen we om vooral niet voor N-VA, Vooruit, Groen en PVDA te stemmen.”

Gijs de Zwart, een Nederlandse landbouwer uit Zeeland, wil iedere Europeaan met stemrecht naar de stembus krijgen. “We hopen vooral op een stem met gezond boerenverstand, voor voedselproductie op eigen bodem. Zodat we niet afhankelijk worden van voedsel uit het buitenland. Uiteindelijk willen we gewoon voor goed en betaalbaar eten voor iedereen zorgen.”

Een van de eisen van de actievoerders is om de Europese interne markt te beschermen, waarbij ze tegen vrijhandelsverdragen uit landen waar agrifoodproducten ‘niet aan de hoge productie- en dierenwelzijnsnormen van de EU moeten voldoen’ zijn.

“Brussel lijkt voor heel veel mensen ver van hun deur te liggen, maar hier worden zowat alle regels rond landbouw gemaakt. Nederland voert die maar uit, en doet er vaak nog een schep bovenop”, zegt Gijs.

Solidariteit met de Europese landbouw

Uit Bavaria kwam de Duitse vleesveehouder Luise Manger met een groep van 15 andere Duitse boeren. Zij legden sinds zondagavond meer dan 500 km af om op het protest aanwezig te zijn. “Vandaag hebben we de kans om te tonen dat we kwaad zijn op het huidige Europees beleid. Die werkt voor ons boeren totaal niet, en alle Europeanen die gaan stemmen zouden dat moeten weten.”

Luise gaat uit protest tegen de huidige beleidsmakers voor het extreemrechtse Alternative für Deutschland stemmen. Voor haar is de partij de minste van 2 kwaden. “Die zorgen voor de minste problemen voor de landbouw.” De bekentenis over haar stem lokt direct discussie uit bij de andere Duitse boeren. “In Duitsland zijn er veel verschillende meningen hierover, maar iedereen is het eens dat er iets moet veranderen”, zegt een andere boerin uit Bavaria.

Ook bij Monika Przeworska klinkt vooral het signaal dat het beleid anders moet dan nu. “Met zijn allen kunnen we iets veranderen aan de Commissie, die ons komt vertellen hoe we ons werk moeten doen. Ik roep alle burgers en landbouwers op tot solidariteit met de Europese landbouw”, zegt de directeur van het Poolse Instituut voor Landbouweconomie.

Het vertrouwen in de eigen overheid, maar ook die in Brussel lijkt bij enkele boeren ver te zoeken. Complottheorieën tieren welig en leiden af van de boodschap van de landbouworganisaties. Een boer uit Breda haalt chemtrails en manipulatie van weer aan. De Roemeense europarlementariër Christian Terhes (ECR) praat over de zogezegde negatieve gevolgen van coronavaccins.

Green Deal

De Poolse Przeworska heeft een appeltje te schillen met de Europese Green Deal. “De wetgeving klinkt goed op papier, maar in praktijk loopt het anders. Natuurlijk is milieu van belang, maar voedselproductie moet in Europa blijven. Iedereen moet inzien hoe belangrijk dat is.”

Het ambitieuze milieuplan van de EU is de kop van ’t jut op het boerenprotest in Brussel. “De doelstellingen van de Green Deal zijn onrealistisch”, klaagt Dickens van FDF Belgium. “De wetgeving werd op maat van de natuur gemaakt en legt een zware last op de schouders van de landbouwsector. Strenge milieuregels, vermindering van subsidies en toenemende bureaucratie maken het boerenleven vrijwel onhoudbaar.”

“Beleidsmakers staan vaak te ver verwijderd van de realiteit op het platteland. Ze begrijpen niet volledig de complexiteit van het boerenbedrijf en de uitdagingen waarmee boeren dagelijks te maken hebben.” Voor Dickens moet de Green Deal volledig op de schop en vervangen worden door nieuwe wetgeving. “Er moet een evenwicht gevonden worden tussen ecologische doelstellingen en het voortbestaan van onze landbouwgemeenschappen. Dat doe je door boeren te betrekken. Wij begrijpen de noodzaak van duurzaamheid en milieubeheer als hoeders van het land.”

Dat de balans nu ver te zoeken is, beaamt Mark Wulfrancke van het Algemeen Boerensyndicaat. ABS ondersteunt de actie in Brussel, in tegenstelling tot Boerenbond. “De balans is te ver doorgeslagen naar een bepaalde ideologie. Ongeacht wie de leiding heeft na 9 juni, de partijen zullen rekening moeten houden met landbouwers. De actiebereidheid blijft groot.”

Stikstof

Meer lokaal speelt ook het stikstofakkoord nog bij Vlaamse en Nederlandse boeren. “Het stikstofakkoord komt nog eens bovenop de gevolgen van Europees beleid. Het akkoord moest de stikstofuitstoot verminderen, maar heeft enkel maar geleid tot nog meer restricties en onzekerheden voor boeren. Velen voelen zich in de steek gelaten door een beleid dat te ver doorslaat in zijn ambities om milieudoelen te halen, zonder voldoende rekening te houden met de praktische haalbaarheid en sociale impact”, aldus Dickens.

“Sommige lidstaten zoals Nederland, althans tot voor de recente verkiezingen, en zelfs regio’s zoals Vlaanderen, maken het een pak erger en zwaarder voor de boeren en stellen de landbouw verantwoordelijk voor het merendeel van de stikstofuitstoot, voornamelijk ammoniak”, stelt wetenschapper Benedikt Sas. Hij speecht op het boerenprotest en vindt dat een compleet onterechte beslissing. “Die visie is gebaseerd op foute gegevens en wankele modellen met enorm grote foutenmarges!”

“Beleidsmakers vergeten dat landbouw niet alleen koolstof en stikstof produceert, maar ook enorm veel koolstof en stikstof capteert en fixeert. Bovendien zorgt landbouw ook voor voeding Dat in tegenstelling tot industrie en verkeer, die dan ook nog eens geen koolstof of stikstof capteren”, zegt Sas.

Volgens Sas moet de EU beseffen dat boeren ‘niet de oorzaak, maar eerder het slachtoffer van klimaatsverandering zijn’. “De kosten voor boeren moeten naar beneden en de waardeverdeling binnen de agrovoedingsketen moet onder de loep genomen worden. Zo moet de EU voor een meer faire en correcte prijs, en een gelijk speelveld voor iedereen zorgen. De nood aan een herstelplan voor de landbouw neemt toe en de tijd dringt op. De beleidsmakers dienen hun verantwoordelijkheid te nemen”, besluit Sas.

Thor Deyaert