crisisreserve
aan te boren
voor blauwtong
De minister vroeg Europa om hiervoor te putten uit de landbouwcrisisreserve. Dit Europese fonds moet marktverstoringen – bijvoorbeeld als gevolg van sanitaire maatregelen om de verspreiding van dierziekten via handel te voorkomen – vermijden of de gevolgen ervan beperken. De reserve werd ook al aangewend om Oost-Europese boeren te compenseren voor de gestegen import van landbouwgoederen uit Oekraïne.
België trok tevergeefs naar de Europese Landbouwraad. In een brief weigert ontslagnemend Eurocommissaris voor Landbouw Janusz Wojciechowski de toekenning van middelen uit de crisisreserve, die naar zijn zeggen beperkt in reikwijdte en middelen is. Lidstaten zouden volgens deze brief in de eerste plaats naar hun eigen middelen moeten kijken. “Onze eigen middelen voor de landbouwsector zijn echter al uitgeput”, zegt het kabinet van Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v).
Interne markt
Volgens Brouns’ kabinet moeten lidstaten eerst aantonen dat de Europese interne markt verstoord zou worden door veterinaire maatregelen, zoals het sluiten van grenzen om de verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Dat zou bij blauwtong niet het geval zijn, waardoor België geen middelen uit de crisisreserve kreeg.
Veehouders compenseren voor dieren gestorven aan een ziekte valt ook buiten de doeleinden van de reserve. Enkel als de dieren gedood moesten worden om verspreiding tegen te gaan – wat de interne markt uit evenwicht kan brengen, kon er geput worden uit de crisisreserve.
Strikte interpretatie
Brouns laat bij monde van zijn kabinet weten dat hij betreurt dat de Europese Commissie (EC) de regels rond de landbouwcrisisreserve zo strikt interpreteert. “Recent werden deze middelen wel nog aangesproken voor een veterinaire crisis, waardoor deze weigering een politiek gegeven lijkt.” Dit jaar nog gaf de Commissie bijna 47 miljoen euro uit de crisisreserve aan Italië om boeren in gebieden die getroffen zijn door uitbraken van vogelgriep te helpen.
“We gaan onze zaak blijven bepleiten bij de Commissie en hopen ze nog te overtuigen.” De Vlaamse regering zal ook hun beleid rond blauwtong verder uitrollen, waaronder een maximale ondersteuning van de vaccinatie, zegt het kabinet van Brouns.
Clarinval vraagt de federale regering ook om extra middelen om de vaccinatie tegen blauwtong te financieren. Dat verklaarde hij in de Kamer op donderdag 14 november. De plenaire Kamer stemde even later in met de vraag van PS voor de snelle agendering van een resolutie waarin eveneens wordt gevraagd dat de overheid die vaccinatiekost op zich zou nemen en een aantal maatregelen zou nemen om de getroffen veehouders te ondersteunen.
Financiële kater
Dat Clarinval zijn regeringspartners om extra middelen voor de financiering van de vaccinatie vraagt, apprecieert landbouworganisatie Boerenbond. Dat de Europese crisisreserve niet aangewend wordt in deze crisis, is echter een domper op de feestvreugde. “Onze land- en tuinbouwers krijgen elke dag beter inzicht in de langetermijnimpact van blauwtong. Naast dierensterfte blijkt ook dat er een grote impact is op de vruchtbaarheid en de lange-termijnmelkproductie”, aldus woordvoerder Elisabeth Mertens.
“De beleidsmakers van de verschillende beleidsniveaus kijken allemaal naar elkaar voor financiële vergoedingen. Uiteindelijk dreigen onze land- en tuinbouwers met een financiële kater achter te blijven. Wij vragen dat minister Clarinval, maar ook minister Brouns en onze Europese parlementsleden, blijven aandringen om de Europese crisisreserve aan te wenden.”
ABS vindt het ook vreemd dat er voor een Europese crisis – wat blauwtong volgens de landbouworganisatie wel degelijk is – er geen aanspraak gemaakt kan worden op een crisisfonds. “De massale uitbraak van blauwtong is een rechtstreeks gevolg van de klimaatverandering. Ook dat is een bijkomend argument”, zegt Mark Wulfrancke van ABS.
“De schade nu, samen met wat volgend jaar van vervolgschade verwacht wordt, is immens, zowel bij rund als schaap. We zijn een verplichte vaccinatie overeengekomen, omdat blauwtong een blijvertje lijkt”, aldus Wulfrancke. “Volgend jaar tijdig vaccineren met een correct vaccin gaat veel leed voorkomen.”
Wulfrancke heeft maar weinig vertrouwen dat Clarinval budget zal vinden bij een federale regering in lopende zaken. “We weten waar dit gaat eindigen. Wallonië heeft zijn verantwoordelijkheid genomen, Vlaanderen mag nu niet achterblijven.” Waals landbouwminister Anne-Catherine Dalcq (MR) kondigde in oktober aan tot 17 miljoen euro uit te trekken voor landbouwers die door het blauwtongvirus getroffen zijn.
Europese wetgeving
Een woordvoerder van de Commissie reageerde niet op de weigering om uit de crisisreserve te putten. Wel stelde de woordvoerder dat de Commissie de blauwtonguitbraken in verschillende lidstaten op de voet volgt en regelmatig in contact staat met lidstaten om hun inspanningen om de situatie onder controle te houden, te ondersteunen. “Blauwtong vormt geen risico voor de menselijke gezondheid, maar kan aanzienlijke gevolgen hebben voor besmet vee. Het is aan lidstaten om te beslissen of ze de ziekte willen uitroeien door uitroeiingsprogramma’s voor blauwtong uit te voeren.”
Blauwtong valt dus onder de EU-wetgeving als een ziekte waarvoor lidstaten vrijwillig uitroeiingsprogramma's mogen uitvoeren. Maar als er zich een uitbraak voordoet, “moeten lidstaten die uitroeiingsprogramma's toepassen of lidstaten die de ziektevrije status hebben verkregen, ziektebestrijdingsmaatregelen toepassen in de getroffen inrichtingen”, aldus de woordvoerder van de EC.
Op EU-niveau moeten verplaatsingen van dieren uit getroffen gebieden – geen ziektevrije gebieden – voldoen aan risicobeperkende maatregelen (vaccinatie en andere) en certificering. “De risicobeperkende maatregelen omvatten onder andere vaccinatie, een seizoensgebonden blauwtong-vrije periode, vectorbeschermde inrichtingen en controles op verplaatsingen.” De Commissie coördineert ook de lidstaten bij het tijdig delen van informatie.
