Onkruiden bestrijden in wintergerst

De Vlaamse overheid, het Agentschap Landbouw en Zeevisserij en het Landbouwcentrum Granen Vlaanderen (LCG) brengen in dit artikel hun kennis over de onkruidbestrijding bij wintergerst samen en vernieuwen de adviezen naargelang de actualiteiten die zich hebben voorgedaan op toelatingsniveau van de herbiciden.

Algemene tips

Onkruiden bestrijden in het najaar is zeker noodzakelijk als een sterke duist- of windhalmbezetting aanwezig is of verwacht wordt. In het najaar is wintergerst het meest gevoelig voor veronkruiding; na de winter is men meestal te laat om de dan al sterk ontwikkelde onkruiden in één behandeling te bestrijden. Bovendien moet men na een geslaagde behandeling voor de winter en sterke gewasontwikkeling in het vroege voorjaar niet steeds vrezen voor nieuwe kieming.

Bij najaarstoepassingen en bij veel regen kunnen de gewasbeschermingsmiddelen gemakkelijk(er) uit- en afspoelen, tevens worden gewasbeschermingsmiddelen bij zachtere temperaturen door de bodembacteriën gemakkelijker afgebroken en kan er dus minder lang nawerking zijn na een zachte winter dan wanneer er lange koude periodes voorkomen.

Om het gebruik van herbiciden te optimaliseren hou je het best rekening met de aanbevelingen op het etiket van het handelsproduct. Het is af te raden om graangewassen te behandelen die met rijm of dauw bedekt zijn, of om te behandelen wanneer er gevaar voor vorst is.

Hou je aan de erkende dosis om problemen met gewasschade en resistentie te voorkomen. Pas de juiste landbouwpraktijken toe om uitspoeling naar oppervlaktewater te vermijden.

Behandelen in vooropkomst

Voor de opkomst kan je grassen (duist, windhalm, straatgras, ltaliaans raaigras) bestrijden met de klassieke ureumverbinding chloortoluron. Chloortoluron wordt echter het best ingezet aan twee derde tot drie vierde van de gebruikelijke dosis. Die is mede afhankelijk van de grondsoort. De gebruikelijke dosis bedraagt op zandgrond 3 l/ha, op zandleem- en leemgrond is dit 3 tot 3,5 l/ha. Op kleigrond is dit dan weer 3,5 tot 4 l/ha en op zware klei (kustpolders)wordt dit nog verhoogd tot 4,5 en zelfs 5 l/ha.

Versterken kan met AZ 500 (isoxaben 500 g/l) aan 150 ml/ha tegen verschillende dicotylen, waaronder akkerviooltje, ereprijs en dovenetels, of met Stomp Aqua (pendimethalin 455 g/l) aan 2 l/ha vooral tegen ereprijs, akkerviooltje, klaproos, windhalm en in mindere mate ook tegen kleefkruid en duist. Versterken kan ook met Beflex of Goupil (bevat 500 g/l beflubutamide) aan 0,4 l/ha tegen ereprijs, akkerviooltje, dovenetel, klaproos, windhalm en in mindere mate ook tegen kleefkruid en duist.

Stomp Aqua wordt toegepast bij een regelmatige zaai van 2-3 cm diepte. Dit is ook voor de flufenacet-producten van toepassing. Op een minder goed klaargelegde grond (grof) met veel bovenliggende zaden wordt een vroege naopkomstbehandeling aanbevolen.

Een basisgrassenschema kan specifiek tegen VVL's (Viola-Veronica-Lamium: akkerviooltje, ereprijs en paarse dovenetel) versterkt worden tot einde uitstoeling met een middel op basis van diflufenican (Diflanil 500 SC, Sempra, Toucan...) aan een dosis van 375 ml handelsproduct/ha of als versterking in een breder werkend schema aan verminderde dosis tot 250 ml handelsproduct/ha of met Beflex of Goupil 0,4 l/ha.

ln situaties met moeilijke grassen, zoals resistente duist en windhalm (zwaardere leemgronden en poldergronden) kunnen de recentere producten Pontos (picolinafen 100 g/l + flufenacet 240 g/l) of Quirinus (picolinafen 50 g/l + flufenacet 240 g/l) aan 1 l/ha ingezet worden of ook Liberator (diflufenican 100 g/l + flufenacet 400 g/l) aan 0,6 l/ha of Navigate, Nucleus (diflufenican 200 g/l + flufenacet 400 g/l) aan 0,6 l/ha of Malibu (flufenacet 60 g/l + pendimethalin 300 g/l) aan 2,5 l/ha. Malibu wordt toegepast bij een regelmatige zaai van 2-3 cm diepte. Op een minder goed klaargelegde grond (grof) met veel bovenliggende zaden wordt een vroege naopkomstbehandeling aanbevolen.

Mateno Duo (aclonifen 500 g/l +diflufenican 100 g/l) kan ingezet worden in gerst aan 0,35 l/ha tegen (resistente) duist, windhalm en raaigras. ln menging met bijvoorbeeld Liberator krijg je een versterkte werking op kamille, klaproos, kleefkruid...

Een andere mogelijkheid is kiezen voor een flexibel systeem van een tankmix met Sun Fire (500 g/l flufenacet) aan 0,36-0,48 l/ha met een tweede bodemherbicide (prosulfocarb, chloortoluron, pendimethalin, diflufenican, beflubutamide) aan de toegelaten dosis. Hou ook hier ook rekening met de structuur (grofheid) van het zaaibed.

Zeer vroeg na de opkomst

Toelatingen van producten op basis van prosulfocarb (Defi en andere) zijn momenteel geschorst. Dit betekent concreet een onmiddellijk verbod op de verkoop en het gebruik van deze producten. Het verbod is van kracht sinds 9 februari van dit jaar. Voor een permanente bevestiging van de schorsing werd de intrekkingsprocedure van de toelatingen opgestart.

Beflex of Goupil (op basis van 500 g/l beflubutamide) aan een dosis van 0,4 l/ha kan ingezet worden tegen eenjarige dicotyle onkruiden, zowel in voor-opkomst als in de vroege naopkomst tot begin oprichten. De beste werking wordt behaald bij voor-opkomst of vroege naopkomst in het 1-3 bladstadium. Resistente duist of raaigras wordt het best bestreden tussen opkomst en het 1 bladstadium van het onkruid.

Mateno Duo (aclonifen 500 g/l + diflufenican 100 g/l) kan ingezet worden in gerst, zowel in vooropkomst als in de vroege naopkomst aan 0,35 l/ha tegen (resistente) duist, windhalm en raaigras. ln menging met bijvoorbeeld Liberator krijg je een versterkte werking op kamille, klaproos, kleefkruid ...

Later na de opkomst in het najaar

Wanneer door vochtgebrek een toepassing kort na het zaaien niet werd uitgevoerd, kan bij gunstige bodem- en weersomstandigheden met goed gevolg behandeld worden in het najaar. ln deze periode kan men ook gemakkelijker de productkeuze en de dosis aanpassen aan de jonge en dus zeer gevoelige onkruidflora. Bovendien biedt deze toepassing, indien nodig, de mogelijkheid om in één en dezelfde werkgang ook een bladluisbestrijding uit te voeren.

De onkruidbestrijding in gerst, vroeg na de opkomst, wordt de laatste jaren quasi standaard met Malibu, Herold SC Navigate, Nucleus, Carpatus of Liberator uitgevoerd. Pontos en Quirinus vervoegen als recentere herbiciden dit gamma. Ook tankmixcombinaties met Sunfire behoren tot de mogelijkheden. Deze herbiciden bevatten onder andere flufenacet, een werkzame stof die voornamelijk op grassen een goede werking heeft, met voldoende nawerking om een langdurige onkruidbestrijding te garanderen.

Om ook de dicotylen te bestrijden werd bij Malubu flufenacet aangevuld met pendimethalin, bij Herold SC, Navigate, Nucleus, Carpatus en Liberator werd flufenacet aangevuld met diflufenican, en bij Pontos en Quirinus werd flufenacet aangevuld met picolinafen. Sunfire bevat enkel flufenacet.

Deze herbiciden kunnen worden toegepast in het 1-3-bladstadium, met de voorkeur voor de vroege toepassing (1-2-bladstadium). Malibu is erkend aan 3l/ha, Herold SC, Navigate, Nucleus, Carpatus en Liberator aan 0,6 l/ha, Quirinus aan 1 l/ha, Pontos aan 0,5 l/ha en Sunfire aan 0,36 - 0,48 l/ha.

Zeker voor de bestrijding van resistente duist is het aanbevolen om Malibu vanaf het 1 bladstadium in een jong stadium van de duist toe te passen aan 3 l/ha of Quirinus aan 1 l/ha of Pontos 0,5 l/ha in combinatie met 2 1/ha Malibu.

ln de najaarstoepassing vanaf het 3-bladstadium biedt het grassenmiddel Axial of Axeo, een systhemisch bladherbicide met als werkzame stof pinoxaden 50 g/l (+ cloquintocet-mexyl 12,5 g/l als safener) een oplossing tegen grassen (duist, windhalm, wilde haver), te gebruiken aan een dosis van 0,9 l/ha of het grassenmiddel Foxtrot, een systematisch bladherbicide met als werkzame stof fenoxaprop-p-ethyl 69 g/l (+ cloquintocet-mexyl 34,5 g/l als safener), te gebruiken aan een dosis van 1 l/ha.

Wanneer de gerst begint uit te stoelen kan chloortoluron in menging met AZ 500 (erkend tot 3-bladstadium) of Stomp Aqua kleine onkruiden bestrijden.

Laat gezaaide wintergerst

ln het geval van later gezaaide wintergerst kan de onkruidbestrijding eventueel volledig uitgesteld worden tot in het vroege voorjaar. Om goede resultaten te bekomen dient deze toepassing vroeg in het voorjaar te gebeuren en moeten er na de toepassing enkele dagen groeizaam weer volgen.

In de voorjaarstoepassing vanaf het 3- bladstadium tot 1e knoop is het grassenmiddel Axial of Axeo (beide bevatten pinoxaden 50 g/l + cloquintocet-mexyl 12,5 g/l als safener) aan een dosis van 1,2 l/ha of het grassenmiddel Foxtrot (fenoxaprop-p-ethyl 69 g/l + cloquintocet-mexyl 34,5 g/l als safener) aan een dosis van 1 l/ha in te zetten tot het stadium oprichten van raaigras en duist. Ter bestrijding van dicotyle onkruiden kunnen allerlei middelen toegevoegd worden, net als in het najaar.

Overblijvende onkruiden

Akker(melk)distel kan vanaf het stadium ‘oprichten’ tot ‘laatste blad’ eveneens bestreden worden met metsulfuron- methyl (Allie en andere) of met tribenuron-methyl (Cameo) of met de combinatie van metsulfuron-methyl + tribenuron-methyl (Allie Star en andere) of met de combinatie van tritosulfuron + florasulam (Biathlon Duo) of met de combinatie van metsulfuron-methyl + fluroxypyr (Croupier OD) of met de combinatie van metsulfuron- methyl + thifensulfuron-methyl + fluroxypyr (Omnera LQM).

De vooroogsttoepassingen van producten op basis van glyfosaat zijn niet meer toegelaten.

Vlaamse overheid en LCG