programmatische aanpak stikstof (PAS).
Geoordeeld op vorm, niet op inhoud
Peter De Swaef, ondervoorzitter van voornoemde vzw, gaf aan dat het hof een uitspraak heeft gedaan op basis van vorm en niet op basis van inhoud. Voor hem is dat een belangrijk punt. “Blijkbaar stond niet op iedere gewenste pagina van ons dossier de juiste handtekening… Ik vind het ietwat spijkers op laag water zoeken.”
Verder lichtte hij toe dat hun vzw blijkbaar fouten gemaakt heeft in de procedure voorafgaand aan de indiening van het verzoekschrift. “Je moet weten dat we kort voor het verstrijken van de deadline in allerijl afstand van onze advocaat hebben genomen. Die advocaat bleek uiteindelijk zelf niet de intentie te hebben om het beroep tot schorsing in te dienen, wel een beroep tot vernietiging. Dit is niet wat we van hem verlangden, daarop hebben we op z’n Vlaams gezegd ‘ons plan getrokken’ en het verzoekschrift zelf ingediend. Daarbij hebben we foutjes gemaakt in de vormgeving of opmaak, waarvoor we de prijs betalen met zo’n uitspraak.”
Niet volgens vormvereisten
Een medewerker van het Grondwettelijk Hof bevestigde aan onze redactie dat het probleem erin bestaat dat het verzoekschrift van de vzw Verenigde Veehouders niet beantwoordt aan de vormvereisten. “Er zijn documenten niet ondertekend, ofwel door partijen of door een advocaat. Het hof ondervond ook een probleem waarbij het niet kon afleiden of het om een authentiek beroep ging, of om een los ontwerp-document zonder intentie om in te dienen.”
Verder wezen ze erop dat een beroepschrift middelen moet vermelden, welke bepalingen je aanvecht, aan welke grondwetbepalingen je het wil toetsen, en waarom het die schendt. Het hof ontving een doorlopende tekst, waaruit die middelen niet af te leiden vielen.
Beroep mogelijk
Het Grondwettelijk Hof benadrukte aan onze redactie dat ze geen uitspraak ten gronde deden over de wettelijkheid van het stikstofdecreet. Ze wezen erop dat de Verenigde Veehouders of andere partijen nog beroep kunnen indienen. De termijn hiervoor verstrijkt op 20 augustus. Ten vroegste in het voorjaar of in de zomer van 2025 kan dan een uitspraak van het Grondwettelijk Hof verwacht worden.
Peter De Swaef, ondervoorzitter van de vzw Verenigde Veehouders vindt het ongehoord dat een decreet, dat naar zijn mening gebaseerd is op foute en gefraudeerde stikstofcijfers en dat tientallen keren de grondwet schendt, overeind blijft, maar dat de rechtspraak wel struikelt over vormfouten…
Gestaafd dossier
De vzw Verenigde Veehouders wees ons tot slot nog op het feit dat ze een gestaafd dossier hadden voorbereid. “In samenwerking met een panel van professoren hebben we onweerlegbaar aangetoond dat het stikstofdecreet gebaseerd is op foute, onmogelijke en frauduleuze stikstofcijfers en dat het eveneens meerdere inbreuken bevat tegen de grondwet. Ook werd er een gerechtsdeurwaarder ingeschakeld om samen met hem op verschillende tijdstippen en locaties ammoniakemissiemetingen te doen met een geijkt toestel.”
Peter De Swaef haalde enkele kerncijfers aan: “Van het door de VMM aan de landbouw toebedeelde aandeel van 95% in de uitstoot van ammoniak, komt in werkelijkheid minstens 60% uit een andere bron. Onder andere houdt de VMM geen rekening met de ammoniakuitstoot van de huishoudens. Deze aanzienlijke emissie werd, onder toezicht van een gerechtsdeurwaarder, door metingen aan riooldeksels in realtime aangetoond. Van de aan landbouw toebedeelde depositie van ammoniak is twee derde, de zogenaamde droge depositie, verzonnen en bestaat dus niet eens. De door de VMM gepubliceerde totale emissiehoeveelheid van 3,8 kg NOx-N door voornamelijk transport en industrie is in werkelijkheid een tienvoud hoger.”
Rechtstaat onwaardig
De inbreuken op de grondwet, die ook reeds door de Raad van State gemeld waren in haar advies, zijn een rechtsstaat onwaardig. De Verenigde Veehouders citeren “dat de PAS en het decreet niet in overeenstemming zijn met de artikelen 16, 17, lid 1, 20, 21 en 37 van het EU-Handvest, en met de artikelen 10, 11, 22 en 23 van de Grondwet.”
“Maar liefst 5 artikels van de Universele Rechten van de Mens en 4 artikels van de grondwet werden overtreden. Het decreet van het Vlaamse Gewest van 26 januari 2024 over ‘de programmatorische aanpak stikstof’ is dus een regelrechte schande voor een rechtsstaat. Het feit dat het Grondwettelijk Hof, de echte behoeder van de eerbiediging van de fundamentele rechten door de wetgevers in België, op basis van vormfouten oordeelt en niet op basis van inhoud, is voor mij het failliet van de rechtspraak in België”, besloot De Swaef.
Procedure wordt verdergezet
Enige tijd na de uitspraak liet De Swaef ons nog weten dat de procedure die ze hebben ingeleid bij het Grondwettelijk Hof wordt verdergezet, zoals het juridisch mogelijk is. Via een verzoekschrift vragen ze nu de vernietiging van het stikstofdecreet.
Hij wees ons erop dat de mensen geen idee hebben wat er boven hun hoofd hangt als dit stikstofdecreet in werking treedt. “Niet alleen de landbouwers worden getroffen, ook de particulier wordt beïnvloed. Maar die beseft het nog niet.” Rechtszekerheid verdwijnt voor iedereen.” Peter De Swaef stelde immers bij het lezen van het decreet vast dat er na bepaalde artikels vermeld staat: ‘De Vlaamse regering kan nog de nodige maatregelen bepalen’. Dit staat er niet één keer in, maar tientallen keren. De Vlaamse regering weet het dus zelf nog niet, én er staat ook niet bij in welke richting ze maatregelen aanpassen...
De vzw Verenigde Veehouders is de eerste en tot heden enigste partij die daadwerkelijk juridische stappen heeft ondernomen. Het feit dat ze ook na voornoemde uitspraak nog giften krijgen om hun werking te financieren sterkt hen en zorgt voor verdere motivatie. “Er komen donaties binnen, alleen mag het iets sneller en iets meer zijn”, merkte De Swaef fijntjes op.
Hij krijgt ook steun van de Farmers Defence Force Belgium (FDF Belgium). Die beseffen dat ‘het gerecht’ niet goedkoop is en doen een oproep naar donaties om de juridische strijd te financieren. Bart Dickens, voorzitter van FDF Belgium en landbouwer in Arendonk, voegde eraan toe dat wanneer het stikstofakkoord blijft bestaan, ook het Mestactieplan (MAP) overeind zal blijven... “Het is nu dus het moment om te strijden.”
