Zijn droogtetolerante grassoorten beter voor koe, melkveehouder én klimaat?
Engels raaigras, nu courant gebruikt in Vlaanderen, is erg gevoelig voor droogte. Droogtetolerante grassoorten, zoals rietzwenkgras, kunnen dus een antwoord bieden op de toenemende droogte in Vlaanderen. Maar leidt het gebruik van deze grassen ook zelf tot een meer klimaatvriendelijke melkproductie?
In het Vlaio LA-project Klimgras onderzochten we hoe droogtetolerante grassoorten, zoals rietzwenkgras, kunnen helpen om de melkproductie stabiel te houden in een veranderd klimaat.
Deze alternatieve grassen hebben echter ook nadelen: ze zijn minder goed verteerbaar, hebben een lagere voederwaarde en koeien vinden ze minder smakelijk. Je kan dit compenseren door rode klaver bij het rantsoen te mengen, aangezien dat zeer smakelijk is en een hoge verteerbaarheid heeft. De combinatie rietzwenkgras en rode klaver lijkt dus een mogelijke oplossing voor toenemende droogtestress, maar leiden deze grassen ook tot een meer klimaatvriendelijke melkproductie?
We voerden 3 jaar lang proeven uit met verschillende combinaties van gras en klaver, zowel in natte als droge jaren. Acht scenario’s werden getest: van puur Engels raaigras tot mengsels met rietzwenkgras en rode klaver.
Voor elk scenario werd de uitstoot van broeikasgassen per kilo meetmelk berekend via een levenscyclusanalyse (LCA). Dit leverde ons een compleet beeld van de klimaatimpact op, van teelt tot melkproductie (figuur 1).
Effecten van droogtetolerante grassen
Een hectare rietzwenkgras levert meer kilo’s droge stof voeder op dan 1 ha Engels raaigras. Omdat het gras echter een lagere voedingswaarde heeft, moet er vaak toch meer krachtvoeder/soja aangekocht worden om de melkproductie op peil te houden.
Hierdoor neemt de klimaatimpact van het aangekochte voeder bij rietzwenkgras dus toe. Daarnaast zorgt vooral de lagere verteerbaarheid van rietzwenkgras voor meer methaanemissies uit de pens (enterisch methaan).
Rode klaver als deel van de oplossing?
Het mengen van rode klaver met rietzwenkgras blijkt een slimme zet. Rode klaver is heel smakelijk, bevat veel ruw eiwit en is sneller verteerbaar, waardoor de ruwvoederopname met 10% kan stijgen. Daardoor is er minder krachtvoeder/soja nodig en neemt ook de methaanuitstoot af. Door een lager kunstmestgebruik heeft de teelt van rode klaver een lagere klimaatimpact dan puur Engels raaigras of rietzwenkgras.
Rode klaver compenseert dus de nadelen van droogtetolerante grassen, zoals rietzwenkgras, en zorgt ook voor een lagere klimaatimpact. Een combinatie van rietzwenkgras en rode klaver biedt dus zowel meer opbrengstzekerheid in een veranderend klimaat als een lagere uitstoot van broeikasgassen per kg meetmelk. Ook in combinatie met Engels raaigras heeft rode klaver een positief effect op de melkproductie en de klimaatimpact.
Droogte en gevolgen voor de melkproductie
In droge jaren, zoals 2022, zagen we dat de opbrengsten van zowel Engels raaigras als rietzwenkgras daalden, maar rietzwenkgras presteerde aanzienlijk beter. Daardoor hadden de rantsoenen met rietzwenkgras een lagere klimaatimpact dan die met puur Engels raaigras.
Rietzwenkgras en rode klaver als duurzame oplossing
Onze studie toont aan dat rietzwenkgras een meerwaarde kan zijn voor Vlaamse melkveehouders, door de toenemende droogtestress. Het gras heeft een hogere opbrengst per hectare en is beter bestand tegen droogte. De nadelen, zoals een lagere energie-inhoud en lagere verteerbaarheid, kunnen gecompenseerd worden door het rietzwenkgras te combineren met rode klaver.
Overweeg je dus om rietzwenkgras te gebruiken? Neem dan zeker ook de voordelen van rode klaver mee in je beslissing voor een klimaatvriendelijke én klimaatrobuuste melkproductie.
