Opinie: Een jaar na de landbouwbetogingen...

Meer dan 250 landbouwers zakten af naar Herfelingen. Ze konden – via Dina Tersago en Carl De Braeckeleer – heel wat vragen afvuren naar de minister, maar voor velen zal vooral Dina’s pakkende toespraak bijblijven. Lees hieronder mee.

Heel wat obstakels

Beste boeren en boerinnen,

Geachte minister,

Ik ben hier vandaag omdat ik de landbouw een warm hart toedraag. Na 20 jaar ‘Boer zkt Vrouw’ ben ik intussen kind aan huis bij onze Vlaamse boeren. Als in een interview aan mij wordt gevraagd: ‘Wat heb je nu geleerd over de boerenstiel en de boeren in het algemeen?’, dan moet ik antwoorden dat alle boeren uiteraard ook maar mensen zijn en elk hun eigen karakter hebben, maar als ze 1 ding gemeenschappelijk hebben, dan is het de passie voor hun vak. Landbouwer kan je alleen maar zijn als je dat met hart en ziel doet. En tot op de dag van vandaag is en blijft het hard werken. Ze zorgen ervoor dat wij elke dag toegang hebben tot voedsel dat we vaak als vanzelfsprekend beschouwen.

Vandaag zijn we hier dus samen om een belangrijke stem te laten horen: die van onze boeren. Boeren hebben altijd hard gewerkt, weer en wind getrotseerd, en zich aangepast aan veranderingen. Maar nu staan ze voor obstakels die niet meer alleen gaan over het weer of de marktprijzen. Ze worden geconfronteerd met strenge regelgeving, onzekere beleidskeuzes en een overheid die hen lijkt te ontmoedigen in plaats van te ondersteunen.

In plaats van waardering en zekerheid, voelen zij zich steeds vaker onzeker en angstig over de toekomst. Meneer de minister, ik hoor zo vaak bij onze boeren: Heb ik nog wel een toekomst? Kan ik mijn bedrijf nog doorgeven aan mijn kinderen, of ben ik de laatste generatie op deze grond? De demografische ontwikkeling van de verouderde landbouwersbevolking is een feit, De gemiddelde leeftijd van bedrijfsleiders in de landbouw is 57 jaar. Binnen 10 jaar zal de helft van de huidige boeren met pensioen zijn. Boven de leeftijd van 50 jaar heeft 87% geen opvolger!

Radeloze boeren

Hoe gaan we onze agrarische economie op peil te houden? Wat met onze de voedselzekerheid binnen enkele jaren? Ook dat baart mij zorgen. En laat het ook ineens dramatisch zijn voor mijn toekomst als presentatrice van ‘Boer zkt Vrouw’ ... Maar serieus, als ik die gesprekken met hen voer, dan bloedt ook mijn hart. Dit kan niet de bedoeling zijn. Regels veranderen zonder duidelijk perspectief, de administratie is 1 gorte rompslomp waarvoor ze soms bijkomende hulp moeten gaan vragen aan collega-landbouwers – wat vaak een grote drempel is – , vergunningen zijn moeilijker te verkrijgen zijn en de investeringen, en bijhorende financiële risico’s, zijn enorm. En als het allemaal niet in orde is op tijd, dan worden ze meteen gesanctioneerd. Ze weten letterlijk niet meer van welk hout pijlen maken. Omdat de regelgeving te ingewikkeld is en onhaalbaar lijkt geworden.

Die radeloosheid raakt me. Als we de boeren ontmoedigen, dan brengen we de toekomst van onze voedselvoorziening in gevaar. Wat hen raakt, raakt niet alleen hen – het raakt ons allemaal. Los van het bedrijfsaspect, is dit ook op menselijk vlak een bijzonder tragisch verhaal geworden. De stress, de onvoorspelbaarheid en de in hun ogen onrealistische verwachtingen op té korte termijn, zijn een zorg geworden waar ze mee opstaan en mee gaan slapen. Psychologisch weegt dit door op de gezinnen. En als ik mijn stem vandaag wil laten horen, dan is het ook dáárom. De impact op hun gezinsleven en hun welbevinden is heel groot. Vallen de leningen af te betalen, moeten er nog extra kosten gemaakt worden, kunnen ze wel op de boerderij blijven, of moeten ze heel hun hebben en houden verhuizen als hun landbouwgrond verplicht natuurgebied wordt?... Ze liggen wakker van 1.001 vragen…. En het vreet aan hen.

Ik hoor niet alleen boosheid, maar ook veel ontreddering en verdriet. En ook dat moet onder de aandacht gebracht worden. En ja, verduurzaming is belangrijk. We moeten zorgen voor een gezonde planeet voor de generaties die komen. Maar die transitie naar een duurzamere toekomst mag geen onmogelijke taak zijn voor onze boeren, maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, samenleving en de landbouwsector.

Begint de ernst door te dringen?

Het is belangrijk dat beleidsmakers luisteren naar de noden van de boeren en samen zoeken naar werkbare oplossingen. Oplossingen die rekening houden met zowel ecologische als economische belangen. Want ja onze landbouw is een economische activiteit en realiteit. We moeten zorgen, in deze onzekere tijden, dat we onze landbouw koesteren, en dat we kunnen blijven voorzien in kwalitatieve producten van eigen bodem, in plaats van import uit andere landen. Laat ons ernaar streven om te zorgen dat we kunnen instaan voor onze eigen noden en behoeften, en dat we ons niet verder afhankelijk maken van het buitenland.

Want het mag gezegd, we zijn 1 van de beste leerlingen van Europa. We leveren producten af van hoogstaande kwaliteit, waar we verdorie heel fier op mogen zijn! Naast de hete hangijzers zoals stikstof, klimaat en beperkingen, moeten we praten over perspectief, innovatie en een eerlijke toekomst voor de Belgische landbouw, die haalbaar, werkbaar en realistisch is in de huidige geopolitieke context. Waar boeren niet langer als een probleem worden gezien, maar als een een deel van de oplossing.

Ik denk persoonlijk dat er nog meer dialoog moet zijn, dat het beleid nu te betuttelend en sanctionerend is, en dat belonen beter werkt dan straffen. Als mama kan ik dat beamen. Geloof me, alle boeren die ik spreek zijn van goede wil. Ze hebben lang volgehouden en hun best gedaan, maar het water staat al een hele tijd aan hun lippen. Hoe kijkt de regering 1 jaar na de betogingen naar hun actiepunten? Worden ze au sérieux genomen? Begint de ernst stilaan door te dringen?

Meneer de minister, laten we samen werken aan een beleid dat onze boeren ondersteunt in plaats van ontmoedigt. Een beleid dat hen zekerheid geeft in plaats van angst. Want zonder boeren, zonder hun passie en inzet, geen toekomst voor onze Vlaamse landbouw. En wie weet wat de toekomst tout court nog allemaal brengt. Dank om met de landbouwers in gesprek te gaan.

Dina