Commissie nog eens naar Hof van Justitie wegens nitraatvervuiling

De Europese nitratenrichtlijn verplicht de lidstaten om actie te ondernemen om het oppervlakte- en grondwater te beschermen tegen vervuiling door de landbouw. Volgens de Commissie komt Vlaanderen deze verplichting niet na.

De Commissie argumenteert dat het Vlaams gewest niet de nodige maatregelen neemt om waterverontreiniging te verminderen en voorkomen, hoewel is aangetoond dat bestaande maatregelen niet volstaan. "Het Vlaamse oppervlakte- en grondwater behoren tot het meeste door nitraten vervuilde water in Europa", aldus de Commissie. Het is niet voor het eerst dat de Europese Commissie naar het Hof van Justitie trekt tegen de nitraatvervuiling in Vlaanderen. Recent gebeurde dat nog in juli vorig jaar. Eind december heeft Vlaanderen wel een nieuw mestactieplan goedgekeurd: MAP 7.

Opeenvolgdende mestactieplannen

Vlaanderen probeert met opeenvolgende mestactieplannen maatregelen te nemen om de verontreiniging terug te dringen. Die plannen bevatten verplichtingen voor land- en tuinbouwers rond de productie en verwerking van mest. MAP 7 bevat onder meer bufferzones langs waterlopen, lagere bemestingsnormen, minder gebruik van dierlijke mest door een daling van de varkensstapel en het verhogen van het aandeel niet-nitraatgevoelige teelten.

Dat de Europese Commissie nu alsnog Vlaanderen opnieuw in gebreke stelt, vindt de Vlaamse regering "voorbarig" en ongelukkig. "Onze diensten hebben nog maar amper contact gehad met de verantwoordelijke binnen de Europese Commissie. We hebben er ook alle vertrouwen in dat we met MAP 7 de waterkwaliteit sterk zullen verbeteren. Het nieuwe actieplan gaat door zoals gepland.

Nieuwe stap is ongelukkig

Deze nieuwe stap van de commissie is wel meer dan ongelukkig", aldus een woordvoerder van Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns (cd&v). Vlaams parlementslid voor N-VA Andy Pieters heeft alvast vragen bij het standpunt van Brouns en het feit dat de nieuwe stap van de Europese Commissie onbelicht bleef. "Het is opvallend dat minister Brouns dinsdag 18 februari bij vragen van collega Arnout Coel in alle talen zweeg over deze stap van de Europese Commissie. Nochtans was hij hiervan op de hoogte aangezien het al van eind januari dateert", aldus Pieters.

"Het oordeel van de Commissie over MAP 7 betekent dat er verder aan tafel moet worden gegaan voor een betere waterkwaliteit. Zo simpel is dat en zo is dat ook afgesproken. Minister Brouns noemt deze stap van de Europese Commissie ongelukkig, maar het is vooral die schouderophalende reactie die wat ongelukkig is. We verwachten dat de minister met concrete maatregelen trekt naar de sectoren en ook naar het parlement", zegt de N-VA'er.

Onder de lat

Volgens oppositiepartij Groen voldoet het nieuwe mestactieplan gewoon niet. "Het nieuwe mestactieplan van de Vlaamse regering gaat opnieuw onder de lat. Het plan zal er niet voor zorgen dat onze waterlopen snel proper zullen zijn, met alle gevolgen voor milieu en ons drinkwater van dien. Om de waterkwaliteit te verbeteren, is het dringend nodig dat de nitraatvervuiling door landbouw aangepakt wordt", zegt fractieleider Mieke Schauvliege.

Volgens haar heeft de minister nog maar net in de commissie verklaard dat de Europese Commissie bij haar dagvaarding nog geen rekening hield met de effecten van het nieuwe mestactieplan,. Maar dat klopt dus niet, meent Schauvliege. "Uit het verzoekschrift van de Europese Commissie bij het Europese Hof van Justitie blijkt dat de Europese Commissie het nieuwe mestactieplan wél in rekening nam, maar oordeelt dat het gewoonweg niet voldoet. Het is dan ook logisch dat de Europese Commissie nu naar het Europese Hof van Justitie trekt."

Snel maatregelen

Milieuorganisaties Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu (BBL) vragen dat de Vlaamse regering "snel" bijkomende maatregelen zou uitwerken om de vervuiling van waterlopen door mest tegen te gaan. "De Vlaamse regering wil nog wachten tot 2027 om in actie te schieten, maar dan dreigen er Europese boetes en komt de biodiversiteit verder in gevaar", klinkt het.

MAP7 zou onvoldoende garanties bieden voor Europa. Natuurpunt en BBL zeggen dat dit kon worden verwacht. "De meerderheidspartijen wisten op voorhand maar al te goed dat MAP7 de waterkwaliteit onvoldoende zou beschermen. Dat is gewoon slecht bestuur. Het zorgt voor rechtsonzekerheid voor de hele landbouwsector en houdt de slechte waterkwaliteit in Vlaanderen in stand."

Bevoegd minister Jo Brouns zegt vertrouwen te hebben dat MAP7 de waterkwaliteit sterk zal verbeteren. Maar volgens de milieuorganisaties mag er niet gewacht worden tot 2027 om in actie te schieten.

Reactie van Boerenbond

In een reactie laat Boerenbond weten dat we niet mogen vergeten dat de toenmalig minister van Omgeving getalmd heeft om het akkoord tussen landbouw en natuur dat de waterkwaliteit moet verbeteren, om te zetten in Vlaamse wetgeving. Dat blijft in essentie de oorzaak van de Europese veroordeling. Desondanks is de waterkwaliteit in de voorbije 2 jaar verbeterd. Eind vorig jaar maakte de Vlaamse overheid de nieuwe resultaten van de waterkwaliteit bekend en daaruit blijkt dat het de beste resultaten in jaren zijn.

Ondertussen is MAP 7 sinds begin dit jaar van kracht en worden er wel degelijk extra maatregelen genomen die zwaar zijn voor de land- en tuinbouwers maar die ook nodig zijn om de waterkwaliteit verder te laten verbeteren. Het is wel belangrijk dat de tijd genomen wordt om deze maatregelen uit te voeren. Een correcte evaluatie kan pas gebeuren door de effecten van alle maatregelen op het terrein te monitoren en niet op basis van een rekenmodel waarin slechts de helft van de maatregelen doorgerekend wordt. Voor die evaluatie is het belangrijk om de inspanningen van de land- en tuinbouw via de MAP-meetpunten te isoleren van andere impactfactoren zoals lozing van afvalwater.

Belga/BB