Zoektocht naar nieuwe intendant voor Turnhouts Vennengebied gaat door
Het blijft voorlopig zoeken naar een opvolger voor Piet Vanthemsche als intendant voor het Turnhouts Vennengebied. Vanthemsche gaf vorige zomer zijn opdracht terug en nam ontslag als intendant. De oorspronkelijke planning was dat hij begin 2025 – nu dus – met een ontwikkelingsplan voor het Turnhouts Vennengebied zou komen.
Het Turnhouts Vennengebied is een beschermd natuurgebied dat aangeduid werd als maatwerkgebied waar er een gebiedsspecifieke aanpak nodig is om de stikstofuitdaging aan te pakken. Het beoogde ontwikkelingsplan zou in lijn zijn met het stikstofdecreet én werkbaar voor de verschillende actoren op het terrein.
Windstil
Volgens parlementslid Hannes Anaf (Vooruit) lopen er nog een aantal studies van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) over de stikstofemissies en de hydrologie in het projectgebied. Voor de rest blijft het wat windstil wat de intendant betreft. Het gevolg is dat er heel wat onzekerheid is op het terrein. “Landbouwers zijn bezorgd”, meende commissielid Anaf in de vergadering van de commissie Leefmilieu op 18 februari. Hij heeft weet van de onzekerheid bij de natuurverenigingen, omdat de habitats die in het Turnhouts Vennengebied beschermd worden onder druk staan door die stikstof. Het wordt volgens Anaf tijd dat er duidelijkheid komt, uiteraard ook voor de inwoners, die graag willen genieten van de toeristische, recreatieve en gezondheidsvoordelen die het natuurgebied hen biedt.
Kwetsbare natuur
Minister Jo Brouns (cd&v), die onder meer ook Leefmilieu onder zijn bevoegdheden heeft, beseft als geen ander dat het Turnhouts Vennengebied misschien toch wel de regio is waar de hele stikstofproblematiek zich het hardst liet en laat voelen. In dat gebied heb je vennen, die bijzonder stikstofgevoelig zijn. Je hebt daar kritische depositiewaarden (KDW’s) van 6 of 8 kg stikstof per jaar per hectare. De hoeveelheid die de kwetsbare natuur daar extra kan verdragen, is dus bijzonder klein. Dat ligt ook nog eens tegen de Nederlandse grens, terwijl Nederland voor een aanzienlijk deel verantwoordelijk is voor de stikstofuitstoot en -depositie hier, net zoals wij voor een groot stuk verantwoordelijk zijn voor die in Nederland.
Landbouwakkoord
De vorige Vlaamse regering besliste om een intendant aan te stellen voor dat gebied, die in de loop van de vorige legislatuur zijn opdracht teruggaf aan Brouns’ voorgangster Zuhal Demir. Momenteel is er nog geen nieuwe intendant aangesteld.
Brouns verwijst naar het landbouwakkoord van ongeveer een jaar geleden. Daarover werd in het regeerakkoord dit opgenomen: “We houden vast aan de uitgangspunten van het landbouwakkoord zonder de doelstellingen uit onder andere de habitatrichtlijn, vogelrichtlijn en kaderrichtlijn Water te hypothekeren.” Er was ook een bepaling opgenomen over het vennengebied. Daarin staat onder meer dat de Vlaamse regering in overleg zal gaan met de Europese Commissie over onder meer de problematiek van de maatwerkgebieden, waar zeer grote inspanningen verwacht worden. Er werd afgesproken dat de uitkomst van die gesprekken meegenomen zal worden in het beheer van die maatwerkgebieden, waaronder de opmaak van het ontwikkelingsplan, vooraleer de Vlaamse regering dit zal vaststellen en de maatregelen ter uitvoering gebracht worden.
Overlegtraject
Minister Brouns zegt dat hij, in samenspraak met de minister-president, een intensief overlegtraject met de Europese diensten opstartte sinds de aanvang van de nieuwe Europese legislatuur in december van vorig jaar. Intussen praatte hij met enkele potentiële kandidaat-intendanten, zodat de stakeholders in het gebied opnieuw een vast contactpunt zouden hebben. Er is ook een coördinator aangesteld die alle ambtelijke processen die lopen in en rond het gebied verder stroomlijnt.
VITO maakte daarbij ook een zogeheten screeningstool voor het maatwerkgebied. Met dat instrument kan men de evolutie en impact van de ammoniakemissie via diverse scenario’s binnen het maatwerkgebied simuleren en opvolgen. De screeningstool is momenteel beschikbaar en wordt regelmatig geactualiseerd. Zo plant VITO voor de zomer van dit jaar nog een actualisatie op basis van aanvullende gegevens over onder andere meteorologie en bemesting.
Het INBO voert dan weer een ecohydrologische studie uit. Dat onderzoek moet leiden tot een goed inzicht in de werking van de ecohydrologische deelsystemen in het maatwerkgebied. Dat vormt de basis voor mogelijke maatregelen voor herstel of instandhouding per habitattype. Het INBO gaat daarbij gefaseerd te werk. Een aantal resultaten wordt in de komende maanden beschikbaar gesteld. Voor andere delen loopt het onderzoek nog tot eind 2025. Onder andere de huidige natte winter heeft ertoe geleid dat niet alle terreinonderzoeken volgens de planning konden verlopen.
Als belangrijk element vermeldde Jo Brouns dat hij intussen het zogenaamde flankerende beleid inzake maatwerkgebieden heeft opgestart. Er was een duidelijke vraag vanuit de landbouwsector om aanspraak te kunnen maken op dat flankerend beleid dat er vanuit Vlaanderen is. Via het aanbod kunnen bedrijven in de directe omgeving van de diverse maatwerkgebieden rekenen op een vergoeding als ze vrijwillig de activiteiten stopzetten en dus ook zorgen voor een sterke reductie van de stikstofemissies.
