Samen met je paard de winter trotseren
De winter trotseren hoeft niet altijd ‘gepaard’ te gaan met 10 of 20 cm sneeuw om geconfronteerd te worden met de ongemakken die erbij horen. Sinds de eerste koude nachten voelden tal van hobbypaardenhouders aan den lijve wat nu eenmaal hoort bij de bijna legendarische uitspraak: ‘Paarden houden is een way of life’.
Eind november 2024 werden we voor het eerst geconfronteerd met vriesnachten. December en de jaarwisseling verliepen doornat en vrij zacht. Januari was afwisselend doornat en ijskoud. En wanneer we dit schrijven – begin februari – is de bodem van de uitloop zo hard als beton. Redenen genoeg om de bodem te bestuderen alvorens je paard(en) de vrijheid te gunnen waar ze zo naar verlangen. Als het een troost kan wezen: paarden weten wel beter!
Paarden passen zich gemakkelijker aan dan wij
Pony’s en paarden die aan huis gehouden worden, zijn vrij snel van alle markten thuis. Als ze leven tussen stal en weide/uitloop, passen ze zich snel aan. Rollen in de modder doen ze maar al te graag, maar als de modder ijskoud is en beenhard, zullen ze niet snel door de benen gaan. Je kan het leven van een vrijetijdspaard aan huis onmogelijk vergelijken met sportpaarden die grotendeels binnen verblijven gedurende de winter. Paarden aan huis zijn gehard en wel wat gewend aan de ongemakken die bij hun vrijheid horen. Daar waar wij, ingepakt in op zijn minst 2 jassen boven elkaar, de kou trotseren om hen te verzorgen, staan ze gedwee naar buiten te kijken alsof er niets aan de hand is. Zorg dragen voor onze paarden op het erf is in de winter een hele opgave. Jazeker, een way of life! Zodra het water buiten bevriest, is het hek bovendien helemaal van de dam.
Onze paarden hebben het minder koud dan wij
Natuurlijk zijn we bezorgd over het feit of ons paard al dan niet kou heeft. Paarden en pony’s die het geluk hebben om hun wintervacht te mogen behouden, zitten er nochtans letterlijk en figuurlijk warmpjes in. De voorwaarden daarvoor zijn dat ze ze gezond zijn, dat ze kunnen schuilen in een dik gestrooide, tochtvrije stal, dat ze goed gevoerd worden en beschikken over zuiver water. Paarden die verwaarloosd worden, gaan pas lijden onder de kou! Dit is ook het geval voor oude en zieke paarden die, ondanks hun wintervacht, soms baat hebben bij een warm deken.
Ook zijn paarden die natuurlijk gehouden worden veel minder beweeglijk wanneer ze de bodem waarop ze lopen niet vertrouwen. Natuurlijk laat je de paarden niet los op een weide of uitloop met enorme bevroren plassen. Maak desnoods een kleine afspanning in de omgeving van hun stal waar ze wat kunnen rondwandelen of genieten van het winterzonnetje. Zodra de bodem van de uitloop zachter wordt, is meer bewegingsvrijheid verant-woord en zullen ze des te meer genieten van hun herwonnen vrijheid.
Het belang van ruwvoer
Voor paarden en pony’s die niet werken, is de meest geschikte verhouding 30% krachtvoer en 70% ruwvoer. Dat zijn echter slechts algemene richtlijnen, die kunnen variëren van paard tot paard. Een rustieke pony bijvoorbeeld heeft voldoende aan alleen ruwvoer en een mineralenblok of supplement om de eventuele tekorten bij te benen. Bij een warmbloedpaard liggen de kaarten natuurlijk anders. Paarden en pony’s die ’s winters in de wei staan, hebben dezelfde hoeveelheid voer nodig als paarden en pony’s die de winter doorbrengen in de stal. Het is niet omdat een paard wat rondsnuffelt op een vrij droog stuk weiland dat het voedsel opneemt.
Het is trouwens niet aangeraden om paarden te lang weidegang te geven in de wintermaanden. Noch de bodem, noch het paard varen er wel bij. Het paard haalt het grootste deel van zijn lichaamswarmte uit de fermentatie van de ruwvoedervezels. Deze vezels zijn ook nog eens goed voor het algemeen welbevinden van het paard, dat er uren over doet om te knabbelen.
Een warme maaltijd, ook voor het paard
Zelfs pony’s of paarden die op dieet zijn (hoefbevangenheid, overgewicht…) kunnen genieten van een warme maaltijd. Om er zeker van te zijn dat het paard geen overdaad aan zetmeel en suikers binnenkrijgt, maak je de slobber gewoon zelf, met dieetmengeling (zero light) en grasmix zonder melasse. Je moet gewoon de dagelijkse portie ervan overgieten met heet water en afgedekt laten afkoelen. Met enkele wortels erbij is de winterkou snel vergeten. Geef het hooi altijd na het krachtvoer en geef de grootste hoeveelheid hooi bij het voederen ’s avonds. Er is geen dankbaarder moment denkbaar dan bij de laatste ronde ’s avonds een tevreden knabbelend paard achter te laten met een ruime hoeveelheid hooi! Wijlen (1958-2024) professor emeritus Piet Deprez (UGent) zal dit beamen. Het was immers hij die de laatste ronde in de stallen op de afdeling Inwendige Ziekten voor zijn rekening nam, alsook het hooitraktaat. Het paard op de foto (Rominto – Hohenstein x Michelangelo) heeft daarvan nog kunnen genieten. Hij heeft intussen ook de eeuwige jachtvelden vervoegd!
Schoon water, ook in de winter
Zorg ervoor dat je paard altijd over schoon water beschikt. Een paard dat in de wintermaanden meer in en rond de stal verblijft en geen gras maar ruwvoer eet, zal meer gaan drinken. Paarden zijn kieskeurig en zullen niet snel vies water drinken. Niet iedere kleine paardenhouder op het platteland beschikt over automatische drinkbakken, die dan ook nog eens opgewassen moeten zijn tegen vorst. Het is dus dikwijls water aanzeulen met emmers voor velen van ons.
Als het paard uit een emmer moet drinken, kies dan voor stevige rubberen wateremmers, die je in een hoek van de stal in een oude rubberband plaatst. Kies voor een emmer waarbij je de metalen draagbeugel kan verwijderen. De meeste paarden laten een lege emmer onaangeroerd, maar de speelvogels onder hen verwonden zich maar al te vaak aan een lege emmer. Restjes weggooien en elke dag zorgen voor vers water is absoluut nodig, gewoon bijvullen doe je dus beter niet. Het watermanagement is bij winterweer een van de meest veeleisende klussen die bij het houden van paarden horen. Gelukkig zijn ze van voorbijgaande aard.
