Slim investeren in batterijopslag
Bij Kioz draait alles om het vergroten van de energieonafhankelijkheid. Het bedrijf, opgericht door Ronny Schelfhout en Trees Loncke, helpt ondernemingen – ook landbouwbedrijven – om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te worden op het vlak van energie. Dit wordt steeds belangrijker. Er is immers een toenemende elektrificatie in een tijd waarin we geconfronteerd worden met stijgende energiekosten, overbelasting van het net en een veranderende regelgeving omtrent de injectievergoeding.
In een uitgebreid gesprek met Trees Loncke wordt duidelijk waarom het investeren in energieonafhankelijkheid via slimme opslagtechnologie een strategische zet is voor bedrijven die de toekomst van hun energievoorziening willen veiligstellen.
Energieonafhankelijkheid, een noodzaak voor bedrijven
Volgens Trees Loncke is er een groeiende noodzaak voor bedrijven om zich los te maken van het elektriciteitsnet. “Energieonafhankelijkheid biedt zekerheid dat je altijd voldoende energie zult hebben, ook wanneer het netwerk vol loopt”, zegt ze. “Je maakt zoveel mogelijk energie zelf en gebruikt die zelf op je landbouwbedrijf.” Loncke legt uit dat bedrijven in België momenteel nog niet vaak te maken hebben met een overvol net, zoals in Nederland, waar er inmiddels zogenaamde ‘rode’ gebieden zijn waar bedrijven geen nieuwe aansluiting meer kunnen krijgen op het elektriciteitsnet. “In deze gebieden kan het tot 2035 duren vooraleer er opnieuw een mogelijkheid is om je bedrijf aan te sluiten op het net, wanneer het net voldoende verzwaard zal zijn. Het is dus verstandig om nu al vooruit te denken en je voor te bereiden”, zegt Loncke.
Naast het bieden van zekerheid over de beschikbaarheid van energie, speelt de groeiende bezorgdheid over de kosten ook een grote rol in de drang naar energieonafhankelijkheid. “De kosten voor net- en distributievoorzieningen maken een groot deel uit van de energiefactuur. Hoe minder energie je nog moet bijkopen van het net, des te lager je totale energiekost”, legt Loncke uit. Gezien de hoge kosten voor windmolenparken en de nodige vernieuwingen aan het elektriciteitsnet in België, verwacht ze dat deze vaste kosten de komende jaren alleen maar sterk zullen stijgen. “Het elektriciteitsnet wordt nog minstens 25 jaar verder vernieuwd; kosten voor bedrijven zullen alleen maar toenemen.”
Veranderende regels voor overtollige energie
Een andere belangrijke reden waarom bedrijven steeds vaker kiezen voor energieopslag is de wijziging van de vergoedingen voor overtollige energie die op het net wordt geïnjecteerd. In het verleden kregen eigenaars van zonnepanelen hiervoor een injectievergoeding. Dit systeem is echter veranderd. Tegenwoordig moeten veel zonnepaneelbezitters zelfs betalen voor het injecteren van energie op het net. Dit heeft veel landbouwers ertoe aangezet om naar de mogelijkheden van batterijopslag te kijken. “Voor veel ondernemers is batterijopslag nu de enige manier om hun energie zelf te beheren en de kosten van netinjectie te vermijden”, zegt Loncke.
De Vlaamse overheid heeft VLIF-steunmaatregelen voorzien voor de aanschaf van batterijen, wat heeft geleid tot een stormloop op de batterijmarkt. Loncke benadrukt dat bedrijven niet alleen naar de korte termijn moeten kijken, maar ook moeten denken aan de langetermijnvoordelen bij het kiezen van de juiste batterij. “Je moet goed nadenken over welke batterij het beste past bij jouw bedrijf, zowel op korte als op lange termijn. De kosten per kilowattuur die je opslaat om later te gebruiken op je bedrijf zijn hierbij doorslaggevend, en dit valt bij traditionele batterijen vaak tegen”, legt ze uit.
Langetermijnvoordelen van batterijopslag
Een belangrijke overweging bij het kiezen van een batterij is de mogelijkheid om energie op te slaan die je zelf hebt opgewekt, bij zonnige of winderige dagen. “Je kunt deze energie later gebruiken op dezelfde dag, wanneer de zon niet schijnt of de wind niet waait”, legt Loncke uit.
Maar er zijn ook andere manieren om een batterij rendabel te maken, zoals het aankopen van goedkopere energie van het net tijdens piekuren, wanneer de elektriciteitsprijzen lager zijn. Dit is mogelijk met een dynamisch energiecontract, waarbij je een dag vooraf de energieprijzen per uur kent. Door de batterij automatisch te laden wanneer de prijzen laag zijn, kun je kosten besparen. “Hoewel je altijd blijft betalen voor de vaste netkosten, kun je zo toch profiteren van lagere energieprijzen”, zegt Loncke.
Onbalansmarkt: kans of risico?
Een derde mogelijkheid om een batterij rendabel te maken, is via de zogenaamde onbalansmarkt. Dit is een systeem waarbij batterijbezitters worden betaald om het elektriciteitsnet in balans te houden als er onverwachte schommelingen optreden, bijvoorbeeld door onvoorspelbare weersomstandigheden. Loncke is echter sceptisch over de langetermijnwaarde van dit model: “Begrijp me niet verkeerd, er is de voorbije maanden zeker geld mee verdiend en het is goed deze opportuniteiten te grijpen, maar we adviseren bedrijven niet om hun volledige businessmodel hierop te baseren.”
Ze wijst verder op de ontwikkelingen in Nederland, waar het gebruik van kleinere batterijen om onbalans te herstellen steeds moeilijker wordt. De vergoedingen zijn lager en worden onvoorspelbaarder, en er wordt nu ook internationaal energie verhandeld om de netbalans te behouden tegen lagere kosten. Loncke verwacht dat in België de grotere batterijparken, die in aanbouw zijn, de onbalans zullen regelen in grotere volumes tegen lagere vergoedingen.
Criteria bij de keuze van batterij
Er zijn heel wat criteria van belang bij de keuze van een batterij. Loncke legt uit: “Allereerst is de kostprijs per opgeslagen kilowattuur essentieel.” Hoe meer cycli een batterij kan doorstaan, hoe lager de kostprijs per cyclus en per kilowattuur. Dit maakt batterijen met een langere levensduur tot 30.000 cycli aantrekkelijker. De aanschafprijs gedeeld door het aantal gegarandeerde cycli bepaalt de opslagkost.
“Daarnaast speelt ook de oplaadcapaciteit een rol”, stelt Loncke. Nieuwe batterijen kunnen tot 100% worden ontladen en opgeladen zonder veiligheidsmarge, wat betekent dat een batterij van 150 kWh gelijkwaardig is aan een traditionele van 210 kWh. Ten slotte zijn op lange termijn lage onderhoudskosten, de restcapaciteit, de recycleerbaarheid en veiligheid van de batterij van belang.
Loncke besluit: “Al deze criteria samen helpen om de juiste keuze te maken voor geavanceerde opslagtechnologieën waarmee bedrijven niet alleen hun energiekosten verlagen, maar bovendien ook op een verstandige en economische manier bijdragen aan een duurzamere landbouw. Niet voor niets opteert Kioz voor batterijen die gebaseerd zijn op ruimtevaarttechnologie die oorspronkelijk door NASA werd ontwikkeld.”
