Wereldwijde goede oogsten drukken op graanmarkt

Vooreerst stond François Huyghe stil bij de voedselprijzen. Deze kenden een sterke stijging in 2022, meer bepaald in februari, toen Rusland zijn buurland Oekraïne binnenviel. Na de prijzenpiek zette een daling zich in, vooral dan vanaf de tweede helft van 2023. Ook dit jaar is die verdere daling nog merkbaar. In diezelfde periode kenden ook de gas-, elektriciteits- en meststoffenprijzen een prijspiek, gevolgd door een prijsdaling. De suiker- en graanprijzen daalden het afgelopen jaar, in tegenstelling tot de melkprijs, die steeg. De toegenomen vraag naar boter is de reden van de verhoogde melkprijs volgens François Huyghe.

Hij gaf aan dat we voor de Russische oorlog stabiele, lage gasprijzen kenden. “Iets voor het uitbreken van die oorlog waren de gasprijzen aan het stijgen, omdat Rusland de gaskraan al wat aan het dichtdraaien was. De elektriciteitsprijzen volgden de trend van de gasprijzen. Beide zijn gedaald, maar liggen op een hoger niveau dan voor de inval. In ditzelfde kader mogen we ook de meststoffenprijzen noemen.”

Verhouding euro-dollar

Een belangrijk aspect om te weten wat er op de internationale markten gebeurt, is de verhouding die de euro heeft ten opzichte van de dollar. “Wij werken met de euro als munteenheid, maar internationaal wordt gehandeld in dollars”, legde François Huyghe uit. “Als de euro daalt ten opzichte van de dollar, dan wordt Europa competitiever op de exportmarkt en kan Europa bijvoorbeeld makkelijker graan exporteren. Stijgt de euro ten opzichte van de dollar, dan is het moeilijker om te exporteren. De keerzijde is bijvoorbeeld wel dat bij een goedkopere euro de invoer van soja goedkoper wordt. Momenteel is 1 euro ongeveer gelijk aan 1,12 dollar. Dat is een vrij stabiele verhouding geweest de voorbije 6 maanden.”

Misschien opmerkelijk, maar François Huyghe wees ook op de Oekraïense munt, de grivna. “Die is gedaald ten opzichte van de euro. Als gevolg hiervan is het Oekraïens graan competitiever geworden op de wereldmarkt en kan het sneller geëxporteerd worden. Voor de oorlog ging het graan van Oekraïne naar Afrika en het Midden-Oosten. Nu blijft dat graan hangen in Roemenië, Polen, Bulgarije...”

De laatste weken ziet expert Huyghe een olieprijs die constant blijft. Dat is ietwat opmerkelijk, “want je verwacht dat waar er geopolitieke moeilijkheden zijn door een oorlogssituatie, dat de olieprijs stijgt. Dat is niet het geval geweest en mogen we best merkwaardig noemen.”

Hij wees ook op de link tussen de olie- en de graanprijs. “Als de olieprijs stijgt, stijgt de graanprijs. Dat heeft te maken met de productie van biobrandstoffen”, legde hij uit. “De laatste 10 jaar is er enorm veel ingezet op biobrandstoffenproductie. Graan wordt aangewend om er ethanol van te maken, oliehoudende zaden voor de productie van diesel. Brazilië en de Verenigde Staten bepalen hier de markt.”

Weersinvloeden bepalen de markten enorm

“In Europa is de graanproductie in 2024 gedaald door het slechte weer. Dat geldt niet als we de graanmarkt wereldwijd bekijken. Dan is de productie zelfs toegenomen. China, India, Amerika, Canada... laten allemaal een goede graanproductie optekenen. De vraag naar graan is lichtjes toegenomen en de productie zit op het niveau van het verbruik. Wereldwijd zit het goed met de graanbevoorrading”, stelde François Huyghe vast.

Voor Europa is tarwe het belangrijkste gewas. Ten opzichte van vorig jaar is de productie met 6,2% gedaald, terwijl die in de Verenigde Staten toenam met 9,4 %, in Canada met 9,2 %, in Argentinië zelfs met 15,7 % en in China met 2,5 %. François Huyghe merkte op dat China de tweede grootste tarweproducent wereldwijd is geworden én dat het zelfs nog tarwe bijkoopt op de wereldmarkt. India is de nummer 3 momenteel.

Dit jaar was er niet alleen een bevredigende tarweproductie, wereldwijd was er een goede sojaoogst te melden. De prijzen hiervan zijn dan ook iets gedaald, wat goed is voor de prijzen van veevoeders. Huyghe stelde dat de wereldstocks ietwat gedaald zijn, maar niet in die mate dat er een grote prijsverhoging zit aan te komen.

Dit jaar werd een slechte graanproductie gezien in Europa. Een opbrengstdaling van meer dan 10% werd opgetekend in Frankrijk, Nederland, Italië, Griekenland en Hongarije. Het verwondert François Huyghe dat België niet in dit lijstje zit. Ons land valt in de categorie waar er 5 tot 10% minder productie was. Deze cijfers, afkomstig van de Europese Commissie, zijn weliswaar een onderschatting. De praktijk wijst uit dat de graanproductie bij ons zo’n 35% lager uitvalt tegenover 2023.

Kijken we specifiek naar tarwe, dan mogen we ook Duitsland toevoegen aan het lijstje van landen waar de graanproductie 10% lager lag. Opmerkelijk was dat er in Spanje net een betere oogst te melden viel in 2024.

China van groeiend belang

In 2020 was China verantwoordelijk voor 25% van de wereldhandel in grondstoffen. Ze zouden zelfs voor 60% verantwoordelijk zijn voor de wereldhandel in soja. Dat komt door de sterke uitbreiding van de Chinese varkens- en kippenstapel. De helft van de wereldvoorraad aan graan en soja zou zelfs in China zitten. Sinds 2019-2020 zijn ze enorm beginnen hamsteren. François Huyghe bemerkte dat de stocks niet alleen verhoogd zijn door invoer, maar ook door de verhoogde eigen productie.

China kent, net als Brazilië, dit jaar een goede korrelmaïsoogst. Wereldwijd gezien is korrelmaïs de belangrijkste graansoort. De productie ervan stijgt wereldwijd en het verbruik ligt lichtjes hoger. De stocks ervan zijn wat afgenomen, maar blijven op een behoorlijk niveau en liggen alvast boven de kritische drempel.

Wat de verdere vooruitzichten voor de korrelmaïs-oogst betreft, wordt ermee rekening gehouden dat de opbrengst 10% en meer lager ligt in Spanje, Italië, Slovakije, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Griekenland. In ons land is de verwachting volgens de Europese Commissie dat de korrelmaïsoogst tussen de 5 en 10 % lager ligt. Het valt echter nog af te wachten, aangezien de oogst nog lang niet afgerond is. Nog volgens de verwachtingen van de Europese Commissie zou Frankrijk ongeveer op hetzelfde niveau uitkomen qua rendementen in de korrelmaïs. Duitsland, Polen en Litouwen zouden het dan weer een stuk beter doen. Daar zou de korrelmaïsoogst meer dan 10% hoger liggen.

Sojabonen en zonnebloemen

Na de graanprijzen werd er gekeken naar de olieprijzen. De totale markt aan oliehoudende zaden beslaat 691 miljoen ton. Het belangrijkste oliehoudend zaad wereldwijd gezien is hier de sojaboon, goed voor 429 miljoen ton. De rest aan oliehoudende zaden wordt ingevuld door koolzaad (89 miljoen ton) en zonnebloemzaad (53 miljoen ton). Er wordt verwacht dat er dit jaar minder productie is van zonnebloemzaad, hoewel de totale productie van oliehoudende zaden hoger zal liggen in 2024. De productie ervan neemt toe, net als de vraag. Die vraag komt vooral uit China, zij hebben vooral soja nodig voor hun varkens- en pluimveehouderij.

In het jaar 2000 voerde China nog 13,2 miljoen ton soja in. Ondertussen is dat jaarlijks gestegen tot 100 miljoen ton per jaar in 2024. Een kleine bemerking is dat er een dip zat in de invoer in 2018-2019 omwille van de varkenspest. China heeft daaruit geleerd en hoge bioveiligheidsmaatregelen genomen op zijn varkenshouderijen. Door een discussie met president Trump kochten de Chinezen in 2020 hun soja niet aan in de Verenigde Staten, maar kochten ze Brazilië leeg.

“Dit land is de grootste sojaboonproducent, gevolgd door de Verenigde staten en Argentinië. Als we hun productiecijfers bekijken, is wat in Europa geteeld wordt zelfs niet vermeldenswaardig”, aldus François Huyghe. “De prijs van zowel sojabonen als sojameel is naar beneden gegaan het afgelopen jaar en met de goede oogstvooruitzichten is er niet direct de verwachting dat prijzen terug omhoog zullen gaan.”

Belang van Rusland en Oekraïne

“Over de oorlog in Oekraïne moet gepraat worden om te zien hoe belangrijk het land wereldwijd wordt gezien inzake graanproductie”, vindt François Huyghe. “ Oekraïne is immers, samen met Rusland, goed voor meer dan de helft van de wereldwijde zonnebloemproductie. En minstens 26 landen zijn voor meer dan 50% van hun tarwebehoefte afhankelijk van Oekraïne en Rusland. Hoofdzakelijk gaat het over afhankelijkheid van Rusland.”

“Heel veel graan dat in voornoemde 2 landen geproduceerd werd, ging voor de Russische oorlog in Oekraïne naar Afrika. Door de oorlog is dat beginnen wijzigen en komt het graan nu terecht op de markt in Polen, Roemenië, Bulgarije... Als gevolg hiervan zijn de boerenprotesten daar niet min geweest”, legde François Huyghe uit. “Europa probeert wel olie op de golven te gieten om de boerenprotesten te temperen, maar we kunnen er niet onderuit dat dit feit druk zet op onze markt. Waar al het Oekraïens graan anders nagenoeg volledig richting Afrika ging, blijft het grootste gedeelte ervan nu in Oost-Europa.”

Dichter bij huis

“Bij ons zitten de graannoteringen duidelijk onder het niveau van vorig jaar. Ondanks een slechte graanoogst met rendementen die 35 tot 40% lager liggen én ondanks dat er een kleiner areaal granen was uitgezaaid, kampen we toch met slechte prijzen. De reden hierachter zijn de wereldwijd gestegen graanproducties. Het is het wereldwijde spel van vraag en aanbod dat de prijs bepaalt, ook bij ons”, concludeerde François Huyghe nuchter. “Graan is niet zoals aardappelen, ondanks dat we volop in het productiegebied van aardappelen zitten. Graan is makkelijk opslaanbaar en vervoerbaar, aardappelen niet”, verklaarde hij.

Huyghe stelde ook nog dat de markten vandaag de dag voor graan en veevoer voldoende bevoorraad lijken en weinig nervositeit kennen, ondanks de geopolitieke situatie. “Doordat Oekraïens graan niet op verre bestemmingen raakt en in Europa blijft hangen, blijft er druk op onze graanmarkt. Wat toekomstige evoluties betreft, blijft het nu koffiedik kijken. Geopolitieke situaties kunnen snel omslaan. Hoe dan ook zijn er in de toekomst meer onzekerheden dan er in het verleden waren”, besloot hij.

Tim Decoster