Europese boterprijs gaat door het dak

September lijkt te starten zoals de maand augustus, vernemen we van Raf Beyers. “De zorgen over de Amerikaanse economie herleefden nadat bleek dat de Amerikaanse industrie blijft krimpen. Dit doet vrezen dat de technologiesector is overgewaardeerd. Het bracht een verkoopgolf teweeg en deed investeerders vluchten naar veiligere havens, zoals de financiële aandelen en de staatsobligaties. De vrees voor afkoeling van de Amerikaanse economie, in combinatie met een Chinese economie die het ook nog altijd moeilijk heeft, doet de olieprijs dalen naar het laagste punt van dit jaar.”

De olieprijs staat sinds begin september onder druk, omdat de OPEC+ (organisatie van olie-exporterende landen en hun bondgenoten) normaal vanaf oktober meer zou gaan oppompen, maar de economie kan dat duidelijk niet aan. West Texas Intermediate (WTI)-olie ging zelfs onder de 70 dollar per vat en ook de Brent zit dichtbij de 73 dollar. Saoedi-Arabië streeft echter naar 85 dollar per vat om zijn economische transformatie te bekostigen. Daarom kwam de OPEC+ al spoedig met het bericht dat men overweegt om de productie op het huidige niveau te houden en dus niet te verruimen in oktober.”

De wisselkoers EUR/USD is sinds de laatste week van augustus ook terug gedaald van bijna 1,12 naar nu 1,108.

Op de eerste Global Dairy Trade (GDT)-veiling van september daalde de zuivelindex met 0,4%, wat een kleine correctie is na de stevige prijsstijging van de vorige veiling.

Kentering melkaanvoer in Oost-Europese landen

De melkproductie in de Verenigde Staten (VS) over juli daalde met 0,4%, maar de dikke melk zorgt voor 1,4% meer milk solids bij de Amerikanen. “Er blijft een stevig tekort aan vervangende vaarzen in de VS, wat de melkproductiegegevens van vorige maanden nog naar beneden doet bijstellen”, legt Raf Beyers uit. “Deze aanvoer voor de maand juli kan dus ook nog gecorrigeerd worden bij volgende melkaanvoerrapporten.”

In Australië start het nieuwe melkseizoen in juli. Het voorbije seizoen juli 2023-juni 2024 molken ze in Australië 3,1% meer, daarom was de maand juli met 1,6% meer melk eerder teleurstellend. Binnen Europa zijn de cijfers van de melkaanvoer in juli nog maar binnen van enkele vooral Oost-Europese landen. “Daarbij valt een stevige kentering in de melkaanvoer op in Oost-Europa. Het eerste jaarhelft tekende men daar voor stevige plussen, maar over juli valt de productie daar plots stevig terug. Zo melkt Hongarije 4,9% minder, Tsjechië doet -0,5% en ook in de Baltische staten tuimelt de melkaanvoer naar beneden, uitgezonderd in Estland. Ook de Nederlandse melkaanvoer doet het met 3,1% minder melk zwak over juli.”

Fonterra – de grootste zuivelproducent in Nieuw-Zeeland en de grootste zuivelexporteur ter wereld – verhoogde op 23 augustus de voorschotmelkprijs voor het lopende seizoen met 6,2%. De grasgroei is bij de Kiwi’s op het langjarige gemiddelde, dus dit kan de melkaanvoer prikkelen. Daarnaast is er melkschaarste in het door blauwtong geteisterde Noordwest-Europa, waardoor de spotmelk boven de 60 cent gaat.

Europese boterprijs op recordkoers

“De Europese boterprijs breekt alle records! Sinds half juli steeg de Europese boterindex met 18,6%. De eerste week van september steeg de Franse boterprijs plots met 570 euro/ton naar 7.770 euro/ton. De Duitse boterprijs noteert een historisch mijlpaal met 8.050 euro/ton. De Nederlandse boterprijs geraakt met 7.950 euro net niet over die lat. Zo komt de Europese boterindex in week 36 op 7.923 euro/ton.” Raf Beyers stelt dat een combinatie van factoren voor deze records zorgt. ”Er was een milde melk- en melkvetaanvoer in de voorgaande maanden. Op het seizoensdieptepunt in melkaanvoer wordt die bovendien nog dieper geduwd door blauwtong. Daarnaast zijn er de zomerse omstandigheden die de consumptie van room en roomijs aanzwengelen. Het Europese melkvet kan bijna zijn volledige afzet vinden bij de Europese consument die dit graag lust. Deze hoge prijs kan ook alleen te betalen zijn binnen Europa, als men ziet dat de Nieuw-Zeelandse boter maar 6.049 euro/ton waard is en boter in de VS maar 6.215 euro.”

Op de GDT deed boter het met 0,9% prijsdaling eigenlijk niet zo goed. Omdat de prijsstijging in Europa zo snel gaat, zal de consument in de supermarkt dit met enige vertraging ook zeker gaan merken. In oktober vorig jaar deed zich in de VS ook een vergelijkbaar plotse boterprijsstijging voor, die daar toen maar 1 maand duurde. Met de roder wordende melkaanvoercijfers uit Oost-Europa en de Noordwest Europese melkaanvoer, die vanwege blauwtong extra onder druk staat, kan het hier in Europa mogelijk langer standhouden.

SMP vooruit op de GDT

De Europese poederprijs deed het met een prijsopstap vanaf half juli van 8% heel wat bescheidener dan de boterprijs. De Europese mageremelkpoeder-index (SMP, skimmed milk powder) stijgt traag en gestaag naar 2.532 euro/ton in week 36.

Beyers: “In tegenstelling tot boter is poeder, net als kaas, wel een internationaal verhandeld zuivelproduct. Op de voorbije GDT bleven de kopers uit het Midden-Oosten wat afwezig. Toch werd er iets meer product verkocht dan vorig jaar en stevig meer dan bij de vorige veiling, toen de zuivelprijzen mooi stegen. SMP ging op de GDT 4,5% vooruit naar 2.495 euro/ton en vollemelkpoeder (WMP, whole milk powder) deed het slechter, met 2,5% minder (3.077 euro/ton). In de VS is de SMP 2.450 euro/ton waard.”

Kaasprijzen in stijgende lijn

De Europese kaasprijzen trekken wel net zo stevig omhoog als de boterprijzen, vooral de laatste 2 weken. Zo ging de cheddarprijs sinds half juli 12% hoger naar nu 4.725 euro/ton. De goudaprijs gedraagt zich zoals de boter met +18% sinds half juli en bedraagt nu 4.588 euro/ton. De mozzarellaproducenten zullen ook vrolijker zijn, want die prijs ging in 7 weken met 15% omhoog naar nu 4.592 euro/ton. De valorisatie van melk via poeder en boter is zo aantrekkelijk dat de kaasproductie daar ook zeker krimp van ondervindt, wat de kaasprijs mee omhoog kan drijven.

Anne Vandenbosch