Blauwtong zal waarschijnlijk de melkprijs opdrijven
De verspreiding van het blauwtongvirus in ons land zal ongetwijfeld een invloed hebben op de melkprijs voor de melkveehouder en op de prijs van zuivelproducten. Dat zegt managing director Steven Dierickx van Inex.
Het blauwtongvirus houdt lelijk huis in ons land. De media-aandacht ligt daarbij hoofdzakelijk op de schapen, die in grote aantallen sterven aan de ziekte. Maar ook bij het rundvee zijn er gevolgen. Melkkoeien sterven misschien niet in grote aantallen door het virus, maar er sterven er wel en vele anderen worden ziek.
Melkkoeien met blauwtong geven tot 30% minder melk en zijn minder vruchtbaar. “Wij merken dat reeds in de melkvolumes die onze veehouders leveren. Het gaat voorlopig maar over enkele procenten, maar het ziet er niet naar uit dat het virus snel zal verdwijnen”, zegt Steven Dierickx, managing director van Inex.
Geen paniek
Het melkverwerkende bedrijf is bezorgd, maar niet in paniek. “Net als onze melkveehouders werken wij op het ritme van het klimaat en van vele andere factoren. Inex is een familiebedrijf van de vierde generatie en we hebben dus al wel een paar onvoorziene tegenslagen en crisissen moeten verwerken. Ook deze virusziekte zullen we op termijn – en het liefst zo snel mogelijk – de baas worden en daar zullen zowel wij als onze melkveehouders sterker uit komen.”
Niettemin zal er een impact zijn op de prijs die betaald wordt voor melk en de afgeleide producten, zoals room en boter. “Dat is de logica van vraag en aanbod. Als de vraag naar zuivel gelijk blijft en het aanbod van melk daalt, dan zal de melkprijs stijgen, zowel de prijs die de melkophalers betalen aan de melkveehouders als de prijs die de consument betaalt in de winkel.”
Klimaat bepaalt de melkprijs
Hoe groot die prijsstijging zal zijn, dat is ook voor Dierickx nog koffiedik kijken. “Veel hangt af van de uitbreiding en duurtijd van deze virusgolf. Kunnen we die voor het melkvee indijken met vaccinatie? Hoe lang houdt het warme en vochtige weer dat gunstig is voor de ziekteverspreiders nog aan? Met opnieuw een zachte winter – zoals de vorige – kunnen de knutten misschien overleven tot volgend jaar en dan moeten we deze golf misschien wel heel lang uitzitten.”
Voor de Belgische zuivelverwerkers zijn er geen alternatieven. “Blauwtong zit ook in alle ons omringende landen. Het is dus niet dat de volumes die we hier in Vlaanderen moeten missen, snel kunnen aangevuld worden, want onze buren zitten met dezelfde problemen. Bij Inex werken we bovendien uitsluitend met verse melk en niet met melkpoeder, dat wel nog wereldwijd beschikbaar is”, stelt Dierickx.
De grootte van de prijsstijging in België wordt mee bepaald door de wereldmarkt. Zopas was er een waarschuwing voor wereldwijd hogere boterprijzen. “De melkprijs maakte de voorbije jaren al enkele bokkensprongen. Als bedrijf vinden wij dat geen gezonde evolutie. Wij werken graag op lange termijn met onze leveranciers en afnemers. Vertrouwen en het mekaar vinden en steunen in goede en slechte tijden vinden wij net iets belangrijker dan de prijs van de laatste maand. Niettemin moet de prijs ook bij ons altijd goed zitten en dat is ook zo.”
Spaarbekken
Een ander aspect van dat langetermijndenken bij Inex is werken aan de duurzaamheid. De gemeente Sint-Lievens-Houtem, waar Inex gevestigd is, kwam deze zomer naar buiten met het plan voor een spaarbekken met gezuiverd proceswater van het bedrijf. Zowat 25% van het proceswater wordt hergebruikt in de fabriek, maar elke dag wordt 2.500 m³ gezuiverd afvalwater geloosd.
“We zitten al een tijdje op dat spoor te denken. Er moeten nog wel heel wat knopen worden doorgehakt, maar de grote lijnen liggen wel vast. In de buurt van het bedrijf komt een spaarbekken waarin wij ons gezuiverde proceswater zullen lozen. Nu gaat dat water naar een beek die in de Schelde uitmondt. Door dat water op te slaan, kunnen landbouwers dat gezuiverde proceswater inzetten op hun akkers of als drinkwater voor vee. Dat kan met leidingen zijn of met een tappunt”, zegt de managing director. Voor menselijke consumptie is het water niet geschikt.
Lokale verankering
Op een eerste infovergadering over het project toonden een twintigtal landbouwers interesse in het water van Inex. “Dit jaar is er minder nood aan water in de landbouw dan de vorige jaren. Op dezelfde vergadering vorig jaar zouden misschien nog meer landbouwers opgedaagd zijn. Water is zelfs bij schaarste een relatief goedkoop product dat een landbouwer in grote volumes nodig heeft en waarvoor hij geen 100 km kan omrijden. De straal waarbinnen wij dit project uitwerken, is er een van 3 tot 4 km rond het bedrijf.”
Samen met de gemeente en andere partners wil het Vlaams Kenniscentrum voor Water (Vlakwa) een coöperatie opzetten met de geïnteresseerde landbouwers, een model dat al eerder werd toegepast voor dergelijke initiatieven in Vlaanderen. Over het volume, de locatie en andere, meer technische zaken moeten nog heel wat beslissingen genomen worden.
Duurzaamheidsinspanningen
Het spaarbekken van Inex past in een veel ruimer duurzaamheidsverhaal van het bedrijf uit Sint-Lievens-Houtem (Bavegem), dat tegen 2050 volledig CO2-neutraal wil zijn. “Wij zetten vele kleine en grote stappen inzake duurzaamheid, bijvoorbeeld door ons watergebruik nog verder terug te dringen en door nog meer proceswater te gaan hergebruiken. Bij het pasteuriseren van de melk streven we naar het korter verhitten van de melk tegen hogere temperaturen. Dat moet een energiewinst opleveren en daarbij willen we meer van die warmte terugwinnen.”
Voorts heeft Inex deze zomer zijn tweede verpakkingslijn voor PET-flessen in gebruik genomen. “Wij blazen zelf onze PET-flessen. Onze eerste PET-lijn werd in 2020 in gebruik genomen en de tweede lijn vormt nu het sluitstuk. Onze PET-flessen zijn recycleerbaar, 20% lichter en vergen bij de productie minder energie en water.”
Kopie van corona-effect?
Voor de melkveehouders heeft Inex een incentiveringsplan. Daarbij behoudt de melkveehouder de keuze welk duurzaamheidstraject hij volgt. “Het blijft een uitdaging om de consument mee te kunnen nemen in een correcte vergoeding voor de duurzaamheidsinspanningen van de melk. We hopen dat deze blauwtongcrisis ondanks alle problemen hetzelfde effect kan hebben als de coronapandemie: dat consumenten opnieuw het belang gaan zien van lokaal geproduceerd voedsel”, besluit Steven Dierickx van Inex.
