Lezersreis naar Zuid-Afrika: Nelson Mandela, symbool van de strijd tegen apartheid
De apartheid was een periode van segregatie die Zuid-Afrika diepgaand beïnvloed heeft. Die periode eindigde toen Nelson Mandela president werd van de republiek.
Voor een democratische en vrije samenleving
In het begin van de jaren 60, na een bloedbad waarbij activisten die vreedzaam protesteerden tegen de verkeerswet werden gedood, kwam de strijd tegen de apartheid in een stroomversnelling. In 1963 werd Mandela gearresteerd, berecht voor verraad samen met anderen en veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Tijdens zijn proces zei hij: "Ik heb gevochten tegen blanke overheersing en tegen zwarte overheersing. Ik heb het ideaal gekoesterd van een democratische en vrije samenleving waarin iedereen samenleeft in harmonie en met gelijke kansen. Het is een ideaal waarvoor ik hoop te leven om het te verwezenlijken, maar indien nodig ben ik ook bereid om ervoor te sterven." Daarop volgden donkere jaren waarin de apartheidswetgeving aanzienlijk werd aangescherpt en waarin voortdurend barrières werden opgeworpen.
In het begin van de jaren 80 onderging Zuid-Afrika veel veranderingen. Er waren meer demonstraties en het verzet groeide. In 1985 riep de regering de noodtoestand uit, die 5 jaar van kracht bleef. Geschat wordt dat tijdens deze periode 30.000 mensen zonder proces werden vastgehouden en dat er nog eens duizenden werden gemarteld. In 1989 werd de zieke president Botha vervangen door Frederik Willem De Klerk. Hij verklaarde dat hij de discriminerende wetten wilde opheffen. De mediacensuur werd afgeschaft en onschuldige politieke gevangenen werden vrijgelaten.
Op 11 februari 1990, na 27 jaar opsluiting, waarvan 18 jaar op Robbeneiland (van 1964 tot 1982), werd Nelson Mandela vrijgelaten uit de Victor Verster-gevangenis.
Naar een nieuwe Grondwet
Tussen 1990 en 1991 werd de apartheidswetgeving afgeschaft. Een referendum, voorbehouden aan blanken, gaf de regering het recht om een nieuwe Grondwet op te stellen. De overgangsperiode tussen het apartheidsregime en de democratie was echter een van de meest gewelddadige periodes in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Aan elke kant accepteerden sommigen het niet dat hun leider een overeenkomst wilde sluiten met de vijand en zij deden alles wat ze konden om de vredesgesprekken te ondermijnen. Tussen 1990 en 1994 hebben meer dan 12.000 politieke moorden plaatsgevonden in Zuid-Afrika.
In 1993 werd een voorlopige grondwet afgekondigd. Deze grondwet garandeerde de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst, toegang tot degelijke huisvesting en vele andere rechten, terwijl discriminatie op bijna alle gebieden verboden werd. In 1994, na de eerste democratische verkiezingen, werd Nelson Mandela president. In 1993 kregen Mandela en De Klerk samen de Nobelprijs voor de Vrede voor hun inspanningen voor nationale verzoening.
Nelson Mandela stierf in 2013 door ademhalingsinsufficiëntie.