Voor de reeks te starten, toch even Schotland situeren. Duidelijk is alvast dat het in het noorden van Verenigd Koninkrijk ligt, grenzend aan Engeland. Met 5,4 miljoen mensen op een oppervlakte van bijna 79.000 km² is het zeker niet het dichtstbevolkte land, en is er dus nog plaats voor… landbouw.
80% van het Schotse land wordt namelijk gebruikt voor landbouwactiviteiten. En dat zie je dan ook aan het landschap. De verdeling van het landbouwareaal over de bedrijven in Schotland is echter zeer scheefgetrokken, met een relatief klein aantal zeer grote bedrijven die een groot deel van het areaal beslaan. Negen procent van de bedrijven beslaat 76% van de grond (4.540 bedrijven met 200 ha of meer). Iets meer dan de helft (55%) van de bedrijven van meer dan 200 ha bestaat uit rundvee- en schapenhouderijen (probleemgebieden) met uitgestrekte weides.
Omgekeerd maakt 52% van de bedrijven 1,6% van de totale oppervlakte uit (26.830 bedrijven van minder dan 10 ha, met 90.530 ha grond). Die bevinden zich vooral in de Buiten-Hebriden en de Schotse Hooglanden.
In juni 2018 waren er 66.600 mensen tewerkgesteld in de landbouw. Nog eens 360.000 jobs zijn afhankelijk van de landbouw. De landbouwers en crofters – wel eens vertaald als keuterboer – zorgen voor een productie van 2,9 miljard Britse pond (3,35 miljard euro), waarvan een groot deel bestemd is voor export. Het doet dan ook niet verbazen dat de landbouw de derde grootste werkgever is in het landelijke Schotland, na de dienstensector en de publieke sector.
Less Favoured Area
Opvallend aan Schotland is dat niet minder dan 85% ervan geclassificeerd is als Less Favoured Area door Europa, wat nog verder wordt opgedeeld in benadeelde gebieden en ernstig benadeelde gebieden. Dit betekent dat dit gebied wordt erkend voor zijn natuurlijke en geografische nadelen. Er is een groot aantal boerderijen in het noordwesten van Schotland, maar deze zijn een stuk kleiner op vlak van stuks vee of grootte van perceel, in vergelijking met boerderijen ergens anders. Er is daarom ook een steunregeling opgericht (Less Favoured Area Support Scheme (LFASS)) die voorziet in essentiële inkomenssteun voor landbouwbedrijven in afgelegen en beperkt landelijke gebieden.
Die financiering wordt gebruikt om landbouwers en pachters in staat te stellen als levensvatbare bedrijven te blijven functioneren, het verlaten van land te vermijden, bij te dragen tot het behoud van het platteland door de landbouwgrond te gebruiken en duurzame landbouwsystemen te behouden en te bevorderen.
Vooral schapenhouderij
Schapenhouderij is het belangrijkste type van landbouw in het noordwesten, maar er zijn ook veel schapenboerderijen in het zuiden van het land. Schapen zijn al sinds de Romeinse tijd in het Verenigd Koninkrijk en zijn enorm belangrijk door hun wol, vlees, melk en huiden. Deze dieren, maar ook vee, worden vooral extensief gehouden, wat betekent dat ze vooral buiten grazen en enkel binnen worden gehouden bij erg slecht weer of wanneer ze lammeren of kalven.
Dat schapenhouderij zijn belang heeft, zie je ook aan een aantal cijfers. Van het Verenigd Koninkrijk dartelt 20% van de schapen in Schotland. Het Verenigd Koninkrijk zelf telt al een vierde van het Europese aantal. In 2018 telde Schotland 6,59 miljoen schapen. Er zijn zelfs meer schapen dan Schotten, waarvan het aantal in 2018 vastgepind werd op 5,4 miljoen.
Van het aantal schapen zijn er 3,1 miljoen lammeren. De 2,6 miljoen fok-ooien zijn verdeeld over ongeveer 13.000 boerderijen. In totaal zijn er ongeveer 24.500 boerderijen, crofts en kleine bedrijven nu met schapen. Gemiddeld gezien heeft een bedrijf rond de 200 schapen. De Cheviot en de Schotse zwartkop zijn de meest voorkomende schapenrassen.
Rundsvlees en -melk in Europese top
Vleesvee is te vinden in heel Schotland, maar komt nog het meeste voor in het zuidwesten. Daar is ook het merendeel van de melkvee-industrie aanwezig. De hoeveelheid vee stond in 2018 op zijn laagste punt sinds 1957, met 1,76 miljoen dieren. Tegenover 2017 is dit een daling van 2%. Daarvan waren er 700.000 stuks vleesvee, die instaan voor een totale productie van 675 miljoen pond (781 miljoen euro). In 2019 telde Schotland 180.000 melkkoeien op 891 boerderijen.
Het Verenigd Koninkrijk heeft het tweede grootste hoeveelheid vleesvee in Europa, na Frankrijk. In Schotland zit er zo’n 30% van het fokvee van het Verenigd Koninkrijk, wat 4% uitmaakt van het totale Europese aantal. Als het op stuks melkvee aankomt, staat het Verenigd Koninkrijk op de derde plaats in Europa, na Frankrijk en Duitsland. 9% van het melkvee van Verenigd Koninkrijk is Schots.
Sommige landbouwers fokken hun vee van het moment dat ze geboren zijn tot ze klaar zijn voor slacht. Landb
Gerst als belangrijk graan
De grotere granenboerderijen zijn geconcentreerd in het oosten. In 2018 werd in Schotland 459.400 ha granen en koolzaad geteeld. Het Verenigd Koninkrijk is het derde belangrijkste granenproducent in Europa, na Frankrijk en Duitsland. 12% van dit graan komt van Schotland. Gerst is er het belangrijkste gewas met 28% van het gerst van het Verenigd Koninkrijk. In Schotland zelf is gerst het belangrijkste graan, met zo’n 80% van het graanareaal. Er staat zo’n 250.000 ha aan zomergerst, en 37.500 ha aan wintergerst. 35% van dat gerst wordt verwerkt voor mout, en 55% is bestemd voor dierenvoeder. Voor de rest staat er 99.800 ha aan tarwe, 32.100 ha aan haver en 32.700 ha aan koolzaad. Het tarwe wordt aangewend voor het maken van koekjes of gaat naar diervoeder of wordt verwerkt in een distilleerderij.
Trots op pootgoed
Naast granen zijn ook pootaardappelen het vermelden waard. In het Verenigd Koninkrijk wordt het meeste van het pootgoed geteeld in Schotland. Schotland is namelijk bekend voor de productie van kwalitatief pootgoed. SASA, de certificeringsinstantie voor pootaardappelen in Schotland, heeft als doel alle stadia van de aardappelteelt veilig te stellen. Het is verantwoordelijk voor het beheer en de administratie van het Schotse Seed Potato Classification Scheme (SPCS; pootaardappelclassificatieregeling). Al de geproduceerde en in de handel gebrachte pootaardappelen moeten worden ingedeeld in dit pootaardappelclassificatieregeling.
Het Schotse klimaat is dan ook ideaal voor de aardappelteelt. De koude en natte seizoenen kunnen ervoor zorgen dat de opbrengsten hoog zijn, en het aantal bladluizen laag houdt. Droge weersomstandigheden zijn wel nodig bij het planten.
In 2018 werd er 27.500 ha aan aardappelen geplant in 2.600 bedrijven. Goed voor een marktwaarde 209 miljoen pond (242 miljoen euro). Vol
Schrik voor brexit
