Europese tractorverkoop op laagste punt in 10 jaar

De Europese vereniging vanlandbouwmachinefabrikanten (CEMA) schat dat 144.400 van deze voertuigen effectief ‘landbouwtractoren’ zijn. Daarvan hebben 26.500 stuks (18%) een motorvermogen van minder dan of gelijk aan 50 pk (37 kW) en 117.900 tractoren hadden (82%) 50 pk of meer. De rest bestaat uit diverse voertuigen die soms als ‘tractor’ worden ingeschreven en geregistreerd bij de verkoopcijfers. Dit kunnen quads, side-by-sides (type buggy), utility vehicles (dienstvoertuigen), verreikers en andere zijn.

Het aantal registraties of verkopen van landbouwtrekkers lag 8,1% lager in 2024 en bevond zich op het laagste niveau sinds 2014 (figuur 1). De verkoop bereikte recent nog een piek in 2021 en is sindsdien 3 jaar op rij gedaald. Over die 3 jaar gaat het wel om een daling van 20%.

De verstoringen in de wereldwijde toeleveringsketens als gevolg van de Covid-19 pandemie, die in 2021 en 2022 een grote impact hadden op de Europese tractormarkt, waren begin 2024 grotendeels achter de rug. De blokkage van het Suezkanaal voor de commerciële scheepvaart bracht daarop volgend enkele uitdagingen met zich mee, maar had slechts een zeer beperkte impact op tractorfabrikanten.

De lagere tractorverkoop in 2024 weerspiegelt dan ook een lagere vraag naar tractoren onder Europese boeren en tuinders. Er zijn verschillende factoren die deze trend veroorzaken, waaronder: een lagere winstgevendheid in enkele belangrijke landbouwsectoren, een lagere beschikbaarheid van overheidssteun voor investeringen in machines en ongunstige weersomstandigheden in veel delen van Europa.

Gedaalde prijzen van landbouwproducten, hoge inputkosten

Zoals altijd is de vraag naar tractoren en andere landbouwmachines nauw verbonden met het inkomen van landbouwers. De prijzen voor de meeste landbouwproducten zijn flink gedaald sinds hun piek in 2022, na de Russische inval in Oekraïne. Hoewel de wereldmarkten zich sinds medio 2023 hebben gestabiliseerd, en sommige zelfs licht zijn hersteld, liggen de prijzen nog steeds iets hoger dan vóór de stijging in 2021. Rekening houdend met de inflatie, ligt de marktprijs van veel landbouwproducten (waaronder de meeste akkerbouwgewassen) nu dus wel lager dan 4 jaar geleden.

Tegelijkertijd is de kostprijs van veel inputmiddelen die nodig zijn bij de landbouwproductie hoger dan 4 jaar geleden. In reële termen, dus na correctie voor inflatie, zijn energie en brandstof 23% duurder en stegen de prijzen van kunstmest zelfs met een kwart. Over alle inputmiddelen die de landbouwsector nodig heeft, bedroeg de stijging in de afgelopen periode 7%. Als gevolg daarvan daalden de landbouwinkomens in de EU in 2023 en naar verwachting daalden ze ook in 2024 verder.

Het gedaalde landbouwinkomen komt deels door de lagere prijzen, maar ook doordat het slechte weer in veel delen van Europa invloed had op de omvang van de oogstrendementen in de zomer. Een groot deel van Noord- en West-Europa heeft het afgelopen jaar te maken gehad met periodes van hevige en aanhoudende regenval. Dat had gevolgen voor de landbouwactiviteiten en beïnvloedde zowel het areaal als de opbrengsten. Verder naar het zuiden en oosten hebben warme en droge omstandigheden gedurende het jaar een vergelijkbaar negatief effect gehad op de oogst. De kans op lagere inkomsten als gevolg hiervan zal de bereidheid van boeren om te investeren in tractoren en andere landbouwmachines beïnvloeden.

Tractorverkoop groeit aan bovenkant van vermogensbereik

De daling van het totale aantal verkochte landbouwtractoren was zichtbaar in het grootste deel van het vermogenssegment (figuur 2), met uitzondering van de kleinste tractoren (30 pk/22 kW en lager). Die lieten een lichte stijging zien. Boven de 250 pk/185 kW werden in 2024 bijna 20% meer tractoren verkocht dan een jaar eerder. Deze grotere tractoren vertegenwoordigden nog steeds ‘slechts’ 9% van het Europese totaal, maar dat is hoger dan hun aandeel van 7% in 2023.

Slechts een handvol Europese landen registreerden in 2024 een hoger aantal verkochte landbouwtractoren dan in dezelfde periode het jaar voordien (figuur 3). Dit geldt onder meer voor Spanje en Portugal, waar de verbeterde weersomstandigheden de markt lieten herstellen van de recente dieptepunten. De 2 grootste Europese landbouwmarkten, Frankrijk en Duitsland, registreerden beide een daling die lager lag dan gemiddeld (respectievelijk -5% en -4%). Verschillende landen in Zuidoost-Europa zagen daarentegen een bijzonder sterke daling in het aantal verkochte tractoren.

Duitsland en Frankrijk

In Duitsland lag het aantal verkochte tractoren in 2024 onder het goede niveau van het voorgaande jaar (zie tabel 1). Het cumulatieve jaarresultaat laat een daling van 4% zien ten opzichte van 2023. De markt voor landbouwtractoren tot 52 pk kromp licht en in de middenklasse (van 52 tot 150 pk) was de procentuele daling zelfs nog groter. Tegelijkertijd was er een lichte stijging in de grootste vermogensklassen, vanaf 150 pk, ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

In Frankrijk werden in 2024 iets meer dan 34.000 tractoren over alle klassen heen verkocht. Dit is 7% minder dan in 2023. De nieuwverkoop van standaardtractoren daalde voor het eerst sinds 2020 (-8% in 2024) tot 23.976 stuks. Het gemiddelde vermogen van standaardtractoren bleef bij onze Franse buren stijgen en bereikte 169 pk in 2024 (vergeleken met 163,5 pk in 2023). Bijzonder opvallend is de sterke groei van het aantal verkochte tractoren met een vermogen van meer dan 300 pk (+13%). De verkoop van nieuwe wijngaard- en boomgaardtractoren (smalspoortractoren) daalde voor het derde jaar op rij sterk, tot het laagste niveau in 10 jaar tot 2.531 stuks. In 2024 bleef hun gemiddelde vermogen stabiel op 89,1 pk.

De nieuwverkoop van tractoren voor tuinaannemers en landschapsonderhouders steeg in 2024 met 9% tot 6.718 stuks. Dit is het hoogste aantal ooit, afgezien van 2017. Dat jaar werd gekenmerkt door een kunstmatige toename van de verkoop als gevolg van gewijzigde emissienormen voor motoren. De verkopen per vermogensklasse zijn de afgelopen jaren nauwelijks veranderd.

Groep van 4

Italië sloot zijn nationale markt voor landbouwmachines in 2024 af met een aanzienlijke daling van de verkoop. De daling had gevolgen voor alle belangrijke machinetypen, te beginnen met tractoren, die met ongeveer 15.400 verkochte eenheden een daling van 12% ten opzichte van 2023 lieten zien, wat de slechtste prestatie sinds 1952 is.

Alle vermogensklassen daalden, behalve de 0-25 pk, die aan het einde van het jaar een stijging van 19% liet zien. De sector beleefde, na een piek in 2021, zijn derde opeenvolgende jaar van daling, waarbij de neerwaartse trend voornamelijk werd beïnvloed door de stijgende productiekosten en hoge rentetarieven. Daardoor werd de toegang tot krediet moeilijk. Aan de andere kant bereikte de markt voor tweedehandstractoren een nieuwe piek, met meer dan 57.000 verkochte eenheden (+8% ten opzichte van 2023); veel machines in Italië zijn zeer oud, met een gemiddelde leeftijd van ongeveer 22 jaar.

Verenigd Koninkrijk In het Verenigd Koninkrijk daalde de verkoop van landbouwtrekkers in 2024 voor het eerst sinds 2020 onder de 12.000. In 6 van de 7 voorgaande jaren lag het totaal tussen de 13.000 en 14.100, dus het behaalde cijfer in 2024 lag ruim onder het gemiddelde. Het was echter vergelijkbaar met de niveaus van andere recente jaren waarin de markt in een dip zat, vaak vanwege het weer. Het jaartotaal lag 12% lager dan het voorgaande jaar en is zelfs het laagste jaartotaal sinds 2016. De enige lichtpuntjes waren de hogere vermogens, met meer dan 1.500 geregistreerde tractoren boven de 240 pk, ongeveer 14% meer dan in 2023 en een recordhoogte. Dat betekende dat het gemiddelde vermogen van de verkochte tractoren vorig jaar in het Verenigd Koninkrijk boven de 160 pk uitkwam. Dat was eveneens een record.

Spanje In Spanje blijft de investering in landbouwtractoren goed voor 53% van de totale investeringen in landbouwmachines. Er is dus wel degelijk een belang als de sector economisch geanalyseerd wordt. Andere zelfrijdende landbouwvoertuigen, zoals ATV's en verreikers, blijven hun aanwezigheid op de markt vergroten, terwijl dit 20 jaar geleden exclusief voorbehouden was aan landbouwtractoren. Qua vermogen vertoonde alleen de verkoop van ‘kleinere’ tractoren van 80-100 pk een daling, hoewel deze tractoren 6% van de totale markt uitmaken. Het vermogenssegment van 100-150 pk vertegenwoordigde 38% van de markt, met een toename van 17% ten opzichte van 2023. Het vermogenssegment van tractoren van 151-200 pk vertegenwoordigde 15%. De beste ‘presteerders’ in 2024 waren tractoren boven de 200 pk, die met een toename van 26% nu een vijfde van de markt vertegenwoordigen. Ook de verkoop van tweedehands landbouwtractoren groeide in 2024 opnieuw, wat een indicator is voor de positieve ontwikkeling van de markt voor nieuwe tractoren op de middellange termijn.

Polen In Polen werden 8.500 nieuwe tractoren verkocht vorig jaar, wat een daling van 17% betekent ten opzichte van 2023. De grootste daling (27%) werd waargenomen in het vermogenssegment van 140-200 pk. De verkoop van gespecialiseerde tractoren met een klein vermogen (tot 30 pk) bleef stabiel ten opzichte van het voorgaande jaar. De belangrijkste redenen voor de daling van de verkoop van tractoren en landbouwmachines in Polen zijn de verslechterende financiële situatie van landbouwbedrijven als gevolg van stijgende productiekosten en ongecontroleerde graanimport in het eerste kwartaal van 2024. Deze factoren, samen met geopolitieke instabiliteit in Oost-Europa en economische onzekerheid in Polen, leiden tot onvoorspelbaarheid in de landbouw. Momenteel worden investeringsbeslissingen en aankopen van tractoren door boeren gedreven door de werkelijke behoeften van landbouwbedrijven.

België en Nederland

Volgens CEMA lag in ons land de verkoop van landbouwtractoren vorig jaar 14% hoger dan in 2023. In tegenstelling tot de situatie in Europa kende de verkoop van tractoren in België een marktherstel na 2 moeilijke jaren. In 2024 werden in totaal 2.158 tractoren van meer dan 50 pk in België ingeschreven. Dit is een stijging van meer dan 300 ten opzichte van 2023 en 100 meer dan het vijfjarige gemiddelde. In 2023 bereikte het aantal inschrijvingen het laagste punt in jaren, gekoppeld aan de rechtsonzekerheid rond het stikstofdossier, wat leidde tot een lage investeringsbereidheid. In 2024 waren er iets meer dan 1.000 verkopen van lichtere tractoren (50 pk en minder), wat onder het vijfjarige gemiddelde ligt. Deze tractoren worden ook buiten de professionele landbouw gebruikt. Het aandeel tractoren met het hoogste vermogen (boven 250 pk) blijft groeien, van 13% in 2021 naar 22,5% in 2024. De categorie 180-250 pk blijft stabiel, terwijl het aandeel tractoren onder de 180 pk geleidelijk afneemt.

In Nederland is de verkoop van nieuwe tractoren boven de 62 pk in 2024 licht gedaald. De oorzaak ligt vooral in de onzekere politieke besluitvorming op nationaal niveau en het ontbreken van een duidelijke toekomstvisie voor boeren. Het inkomen van boeren, zowel in de akkerbouw, tuinbouw als veehouderij, was in 2024 bovengemiddeld, maar onzekerheid werkt altijd vertragend. CEMA meldt dat er veel (gebruikte) tractoren uit het buitenland in Nederland worden gekocht. Op basis van alle kentekenregistraties zien ze een aantal van 4.100 verkochte tractoren in 2024. De verwachting voor 2025 is negatiever, waarbij het aantal boeren in Nederland gestaag afneemt en een groot aantal boeren naar verwachting gebruik zal maken van een opkoopregeling van de overheid.

Oostenrijk en Turkije

Oostenrijk heeft een tractormarkt die nog steeds gezond is. Deze is met 5% gedaald ten opzichte van 2023, maar ligt nog steeds ongeveer 10% boven het niveau van vóór de coronaperiode. De materialen en grondstoffen die nodig zijn voor de tractorproductie zijn weer ruim beschikbaar en de prijzen blijven hoog. Deze prijsstijgingen kunnen slechts in beperkte mate worden doorberekend aan klanten.

In Turkije hebben diverse factoren een zeer negatieve impact gehad op de dynamiek in de sector. Deze omvatten de algemene economische omstandigheden in het land, hoge rentetarieven en de moeilijkheden voor landbouwbedrijven om krediet te verkrijgen, maar ook productprijzen die na de oogst onder de verwachtingen zijn, een vicieuze cirkel van hoge temperaturen en lage wisselkoersen en de algemene krimp op de wereldmarkt. Als gevolg hiervan werd een aanzienlijke krimp op de markt ervaren. In Turkije werden in 2024 zo’n 63.546 nieuwe tractoren verkocht, een daling van 18% ten opzichte van dezelfde periode in 2023. De betrokkenheid van privébanken bij tractorleningen en de bijdrage van tractorproducenten voor lagere rentetarieven, voorkwam een nog meer dramatische daling van de markt.

Tim Decoster