Lezersbrief: Over beschermingsstroken en ‘VHA(nnexatie)’
Na een eerdere lezersbrief over diverse anomalieën in de wetgeving – voornamelijk in het Mestactieplan (MAP) – breit deze lezer hier nog een gevolg aan.
Na de vele infovergaderingen en webinars in verband met de nieuwe regels in het nieuwe MAP wordt stilaan duidelijk welke impact deze hebben op de bedrijfsvoering. Zijn de landbouwers murw geslagen of ‘pruttelt en borrelt het’ tot het weer overkookt?
Oude of nieuwe waterlopen?
Neem nu de nieuwe fotoplannen van de verzamelaanvraag. De administratie heeft hier reeds de blauwe waterlopen en de bijhorende beschermingsstroken ingekleurd op basis van de V(laamse) H(ydrologische) A(tlas) en met behulp van AI (artificiële intelligentie). Wat loopt er mis? Veel ! Enkele voorbeelden.
Een landbouwer bewerkt een perceel dat gelegen was in een ruilverkaveling van de jaren 80. Dwars door zijn perceel loopt nu plots een waterloop die daar aanwezig was voor de ruilverkaveling. Nochtans is de akte van deze ruilverkaveling reeds lang verleden en getekend door alle officiële instanties. Protest van de landbouwer in kwestie geeft aanleiding tot een rondje zwartepieten tussen het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de gemeente met finaal de opmerking: ‘om een sloot te dempen heb je een vergunning nodig…’ (sic).
Om te vermijden dat zijn perceel in de winter onder water komt te staan, graaft een landbouwer enkele afwateringssleuven na de oogst. In de VHA zijn deze sleuven plots ingekleurd als blauwe waterloop.
Zelfs de oude kaarten van de buurtwegenatlas van 180 jaar oud worden gescand op mogelijke waterlopen. Hoe valt het anders te verklaren dat op de VHA een onbestaande doorsteek te vinden is onder een kanaal dat ook 180 jaar oud is?
VHA heeft geen officiële status
Wetende dat een beschermingsstrook van 3 (of 5) m moet worden aangehouden, die niet mag bewerkt worden gedurende 3 jaar en die ook niet meer meetelt als bemestingsruimte, is het hoog tijd dat aan de alarmbel wordt getrokken en wel om de volgende redenen.
Onlangs werd aan alle gemeenten een ‘grachtenvalidatieplan’ bezorgd. Er verscheen een interessant kritisch artikel hierover, namelijk ‘Parlementsleden en landbouworganisaties sceptisch over impact van nieuwe grachtenkaart’ (op Vilt). Ik onthou hieruit vooral de repliek van de minister: “Wat mij betreft, kan kaartmateriaal enkel rechtsgevolgen genereren als er inspraak en openbaar onderzoek is geweest. Daar ben ik stellig over.”
De VHA heeft nooit een openbaar onderzoek doorlopen. VHA is een inventaris van waterlichamen, die up to date wordt gehouden door VMM en door de provincie. De VMM stelt zelfs op haar eigen website dat de VHA ‘geen officiële status’ heeft. De ‘digitale atlas’ is daarentegen wel juridisch bindend. Moeten alle beschermingsstroken dan niet hierop gebaseerd zijn? Als ik de oefening doe voor mijn bedrijf, blijkt dat de oppervlakte beschermingsstroken dan halveert, los van het feit dat ‘beschermingsstroken’ louter dienen om natuur te creëren op kosten van de landbouwer.
De komende jaren kunnen ook nog een aantal ‘ontwrichtende’ situaties zich voordoen. Stel dat een aanpalende eigenaar een gracht graaft, zelfs met vergunning, dan nog kun je als aanpalende eigenaar/gebruiker verplicht worden tot het aanhouden van een beschermingsstrook zonder dat je ook maar iets te maken hebt met de aanleg van de gracht in kwestie.
Hoeveel boeren zullen het komende jaar moedeloos moeten toekijken hoe, onder het (vals) voorwendsel van milieudoelstellingen, hun eigendom naast een beek verloedert, terwijl diezelfde beek bij elke regenbui verandert in een open riool, omdat een verderop gelegen wijk nog niet is aangesloten op een deftige riolering.
Elke landbouwstudent weet dat gras in een jong stadium N opneemt, maar veel minder of zelfs niets meer als het ouder wordt. Door het verbod op het maaien van de beschermingsstrook voor 15 juli zal de ‘ buffercapaciteit’ van deze strook volledig wegvallen. Doordat het ook niet meer smakelijk is voor het vee zal deze strook in de praktijk geklepeld worden en zal het maaisel blijven liggen. Daardoor wordt het principe van buffering volledig ontkracht.
Waardevermindering
Op dit moment zijn er nog ruilverkavelingen in onderzoek. Bij de opmaak van de waardebepaling van de kavels was er nog geen sprake van beschermingsstroken. Na de uitvoering zijn deze wel realiteit met een duidelijk aantoonbaar waardeverminderend effect. In principe heeft een afgesloten ruilverkaveling een openbaar onderzoek ondergaan. Met de uitspraak van de minister in het achterhoofd wil dit dus zeggen dat elke gracht naast elke kavel in de totale oppervlakte van het gebied in aanmerking komt voor beschermingsstroken links en rechts. In gebiedstype 2 en 3 komt dit dus neer op 10 m2 ‘onteigening’ op 1 m gracht…
De term AI is reeds gevallen. AI is niets meer of niets minder dan ‘een zak statistiek’, aldus een uitspraak van Lieven Scheire in de podcast Nerdland. Uit de lessen wiskunde en statistiek (héél lang geleden) weet ik nog het volgende: ‘als een jager tweemaal op een haas schiet, 1 m links en 1 m rechts ervan, dan heeft hij statistisch raak geschoten’. In werkelijkheid heeft hij niet één maar 2 kemels geschoten en zal hij ook proberen te verbergen wat voor een slechte schutter hij is.
AI loslaten op bestaande kaarten leidt tot veel, heel veel kemels. AI is nuttig en tijdsbesparend, maar zonder degelijke reality check onbetrouwbaar.
Landbouwer degradeert tot tweederangsburger
Als ondernemer, ook in de landbouw, krijg je dikwijls te horen dat je creatief moet omspringen met uitdagingen. Ik denk dat een bedrijf dat camouflagenetten produceert gouden tijden tegemoet gaat. Vele eigenaars van percelen met een gracht(je) zullen dit maar al te graag verbergen voor de overheid. Als de Russen dan toch tot hier komen, hebben we, zonder al te veel moeite, ook onzichtbare loopgraven erbij. Twee vliegen in één klap.
België is een democratie. Burgers hebben rechten en plichten. Meer en meer begint het erop te lijken dat boeren worden gedegradeerd tot tweederangsburgers zonder rechten, maar met enkel plichten.
