Boeren op zoek naar pesticiden in drinkwater
Landbouwers worden mee ingeschakeld om de oorzaak te vinden van de verhoogde pesticideconcentraties in drinkwater. Boosdoener is het metaboliet dat potentieel afkomstig is van 25 moederstoffen.
In de commissiebijeenkomst Leefmilieu van het Vlaams Parlement op 18 februari vroeg volksvertegenwoordiger Mieke Schauvliege (Groen) aandacht voor de mogelijkheid die bestaat om af te wijken van de kwaliteitsnormen voor pesticiden in drinkwater. Minister voor Omgeving Jo Brouns (cd&v) tekende daartoe op 20 december 2024 een ministerieel besluit dat De Watergroep die mogelijkheid biedt.
“Daarmee laat de minister toe dat water dat bedoeld is om te drinken hogere concentraties pesticiden bevat dan de norm die geldt voor andere drinkwaterbedrijven”, zei Schauvliege.
Volgens dit ministerieel besluit moet De Watergroep uiterlijk een maand na datum een volledig actieplan opstellen. Na 3 maanden moet De Watergroep een analyse neerleggen met daarin de preventieve en mitigerende maatregelen die moeten worden genomen in de onttrekkingsgebieden voor de onttrekkingspunten. Schauvliege peilde onder meer naar het verschil tussen het volledige actieplan en de analyse.
Preventieve en mitigerende maatregelen
Minister Jo Brouns maakte duidelijk dat het actieplan het plan van aanpak is dat de drinkwatermaatschappij moet toevoegen bij een aanvraag tot afwijking van de norm. Dat werd zo voorzien in het Drinkwaterbesluit. Daarin beschrijft de drinkwatermaatschappij het monitoringprogramma, het onderzoek naar kennisleemtes, oorzaken en mogelijke oplossingen, de communicatie en de rapportering. In de beslissing over de afwijking voor 1,2,4-triazool heeft Brouns De Watergroep opgelegd om binnen de maand een geactualiseerd en volledig actieplan over te maken.
De analyse die De Watergroep moet maken binnen een termijn van 3 maanden, dient voorstellen te bevatten tot de preventieve en de mitigerende maatregelen die genomen kunnen worden in de relevante onttrekkingsgebieden voor de respectievelijke onttrekkingspunten. Ook dat werd door Brouns als bijkomende voorwaarde opgelegd in die afwijkingsbeslissing. Dat kunnen bronmaatregelen zijn of maatregelen die door De Watergroep zelf worden genomen.
Regelgevend initiatief nodig
Om de uitrol van bronmaatregelen mogelijk te maken, is volgens de minister bijkomend een regelgevend initiatief nodig. Hij heeft dat voorbereid en legt het voor aan de Vlaamse Regering. De nieuwe maatregelen die eind vorig jaar geactiveerd werden, zowel uit het Nationaal Actie Plan d'Action National (NAPAN) als uit het Mestdecreet, worden in ieder geval van kracht.
Volgens de minister kennen we momenteel noch de bron van de vervuiling noch de moederstof van het metaboliet. Hij kan bijgevolg niet vooruitlopen op de concrete oorzaak, laat staan op de mitigerende kosten. Momenteel zijn gerichte monitoring en studie aan de orde. Dat gebeurt door De Watergroep. Brouns bekijkt in welke mate De Watergroep kan ondersteund worden, want het onderzoek is cruciaal voor een goed en doordacht beleid met de juiste maatregelen.
In samenwerking met landbouwers
De minister wil maximaal inzetten op samenwerking en versnelling. Hij toont zich tevreden dat de landbouwsector mee die handschoen wil opnemen, onder meer via fijnmazige inzage in het pesticidegebruik in de regio, de communicatie en sensibilisering. De boeren kunnen volgens hem uitstekend helpen om de bron te vinden door na te gaan op welk moment op welk perceel welk gewasbeschermingsmiddel is gebruikt. Zo kan de match gemaakt worden met de waterstalen.
De Watergroep voorziet reeds in een actief omgevingsbeheer met de lokale overheden, de landbouworganisaties, de fytosector, de verwerkende industrie, de farmaceutische sector en via de lopende omgevingsbeheerinitiatieven, zoals het project Water-Land-Schap, de meersporenaanpak, het strategisch project IJzer- en Handzamevallei en het waterkwaliteitsactieplan.
In de meersporenaanpak participeren zowel de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) als het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Boerenbond en Inagro.
Volgens Brouns zijn er ook al meer dan 40 meetpunten opgestart in januari, waar intensief wordt gemonitord en gemeten, maar is het nu nog te vroeg om daar al conclusies aan te verbinden.
