Met vernieuwde Fyteauscan oppervlaktewater nog beter beschermen

De Fyteauscan, die in 2017 werd gelanceerd door Belplant (de Belgisch-Luxemburgse vereniging van de industrie van plantenbescherming) en Inagro, brengt de mogelijke risico’s van puntvervuiling door gewasbeschermingsmiddelen op land- en tuinbouwbedrijven in kaart en verleent advies om eventuele knelpunten aan te pakken.

Opvallende resultaten

Na 8 jaar gebruik van de Fyteauscan merken de initiatiefnemers enkele opvallende resultaten. Zo zien ze een opvallende stijging van het aantal ingevulde scans sinds januari 2023, toen het invullen van de Fyteauscan werd opgenomen in de Vlaamse IPM-checklijst. Meer dan 4000 personen maakten al een gebruikersaccount aan. Verder nam het gebruik van 75%- en 90%-driftreducerende spuitdoppen sinds 2023 sterk toe, door de verplichte invoering van 75% driftreductie. Vanaf 2026 moet je bij open veldbespuitingen minimum 90% driftreductie hanteren, met minimum 75% op het spuittoestel. Daarnaast is het correct inleveren van lege verpakkingen, doppen en verzegelingen van gewasbeschermingsmiddelen – via AgriRecover – gestegen.

Goede landbouwpraktijken

Volgens Ellen Pauwelyn van Inagro doen veel landbouwers al veel inspanningen om puntvervuilingen te vermijden, door bijvoorbeeld de spuitvloeistof te vullen en te spoelen op het veld of een vul- en spoelplaats met opvang van restwater, het gebruik van kantdoppen of het overdekt wegzetten van het spuittoestel. “Maar helaas is nog niet iedereen op de hoogte van alle goede landbouwpraktijken. Zo gebeurt het vullen en reinigen van het spuittoestel nog te vaak op een verharde ondergrond zonder restwateropvang, met risico op afspoeling naar de waterloop”, zegt ze. “De Fyteauscan is een waardevolle applicatie om het gesprek rond puntvervuiling en mogelijke maatregelen op gang te brengen en de goede landbouwpraktijken nog meer ingang te laten vinden.”

Vernieuwde Fyteauscan

Anneleen De Zutter (Belplant) stelt dat het na 8 jaar noodzakelijk was om de Fyteauscan grondig te herzien. “We hebben een uitgebreid traject achter de rug met diverse stakeholders en land- en tuinbouwers. In de eerste Fyteauscan lag de focus op land- en tuinbouwers met een veld- of boomgaardspuit. Nu wordt beter voldaan aan de behoeften van alle land- en tuinbouwers.” Dit bevestigt Filip Verlae, veldslateler uit het West-Vlaamse Izegem: “Aanpassingen aan de Fyteauscan waren absoluut nodig. Ik ben tevreden dat er nu specifieke vragenlijsten zijn voor de tuinbouwsector.”

Het principe blijft hetzelfde, alle activiteiten met gewasbeschermingsmiddelen op een land- of tuinbouwbedrijf worden in 8 stappen bevraagd: type spuittoestel op het bedrijf, opslag van producten, vullen, inwendig reinigen, uitwendig reinigen en wegzetten van het spuittoestel, andere machines op het bedrijf die in contact komen met gewasbeschermingsmiddelen, en andere types water belast met gewasbeschermingsmiddelen.

Belang voor rugspuiten

Gert Van de Ven (LCV) onderstreept het belang van de Fyteauscan voor rugspuiten: ”In de provincie Antwerpen vind je veruit de meest gespecialiseerde melkveebedrijven van Vlaanderen. Die besteden hun veldbespuitingen vaak uit aan een loonsproeier, maar hebben toch nog een rugspuit, bijvoorbeeld voor een pleksgewijze behandeling van distels in een weide. Ook deze melkveehouders kunnen de Fyteauscan handig en vlot gebruiken om inzicht te krijgen over mogelijke puntvervuiling en hoe je dit kan voorkomen.”

Door de opname van de Fyteauscan als minorpunt in het kader van IPM (geïntegreerde landbouw) was het noodzakelijk om de adviezen volledig in regel te brengen met de IPM-richtlijnen. Er wordt ook rekening gehouden met de Vlarem-wetgeving voor professionele land- en tuinbouwspuittoestellen. Zo mag het vullen en reinigen enkel gebeuren op het te behandelen of pas behandelde veld of op een ingerichte vul- en spoelplaats met opvang van restvloeistoffen.

Gebruiksvriendelijker

Uiteraard werd de Fyteauscan ook gebruiksvriendelijker gemaakt. Je kan zien wanneer je hem voor het laatst ingevuld hebt, zodat je je activiteiten regelmatig kan toetsen aan de regelgeving. Vragen de controle-instanties jouw eerder ingevulde resultaten op? Geen probleem, de ‘oude’ Fyteauscan blijft raadpleegbaar als archief.

Hoe invullen?

Hoe vul je de Fyteauscan in?

- Surf naar www.fyteauscan.be.

- Vul de vragen via computer (aangeraden) of smartphone in.

- Kies je vragenlijst op basis van jouw bedrijf: met een professioneel spuittoestel, enkel een rugspuit of geen spuittoestel.

- Vul de vragen rond de 8 stappen in.

- Volg het advies op dat bij je antwoorden gegeven wordt.

Belplant/JVB