Toekomst voor landbouw ziet er in Vlaanderen beter uit dan in recente verleden
De klimaatverandering zet de landbouwsector in Vlaanderen voor grote uitdagingen, maar ten opzichte van het Europese en wereldniveau valt het in Vlaanderen wel mee. Het was één van de belangrijkste conclusies van Marc Ballekens op de 2 Agromeetings van eind vorige maand bij het PCLT en Vabi in Roeselare.
De avonden begonnen met 2 uiteenzettingen over de evoluties in het Praktijkcentrum voor Land- en tuinbouw (PCLT) en het Vrij Agro- en Biotechnisch Instituut (Vabi), beide vertrouwde namen in het landbouwonderwijs in de regio rond Roeselare en daarbuiten. Het PCLT groeit en Vabi houdt goed stand en verruimt zijn aanbod, ondanks de weinig rooskleurige toekomst die soms geschetst wordt voor starters of overnemers in de landbouw.
Vlaams parlementslid Bart Dochy (cd&v), ook voorzitter van het PCLT, mocht de belangrijkste wijzigingen aanduiden inzake de Vlaamse beleidsmateries zoals de Pachtwet. Die wijzigingen vind je ook in onze artikelenreeks van Jan Opsommer. Dochy is naar eigen zeggen heel tevreden met de nieuwe Pachtwet. “Het nieuwe pachtdecreet zit nu bij de Raad van State voor advies en, als alles vlot gaat, volgt dan na de bespreking in de commissie Landbouw van het Vlaams parlement nog vóór de zomer de goedkeuring door de Vlaamse regering. Als de regering niet struikelt over het stikstofakkoord”, waarschuwde Dochy toen.
Stikstof
Bart Dochy ziet een paar openingen in de discussie over stikstof. “Er is inzake stikstofproductie in de landbouw al een neerwaartse trend, maar er is nog een bijkomende inspanning nodig. De landbouw wil die ook leveren, als er ook rekening wordt gehouden met de 20.000 bezwaren.
Nederland lijkt intussen de Kritische Depositiewaarde (KDW) niet langer als heilig te beschouwen. Nederlandse professoren zeggen bijvoorbeeld dat op een afstand groter dan 500 m ze niet langer met absolute zekerheid een stikstofbron aan de stikstofneerslag kunnen toewijzen. In Vlaanderen hebben we in de Programmatische Aanpak Stikstof dezelfde KDW en berekeningsmodellen die tot 20 km ver de stikstofneerslag aangeven voor een landbouwbedrijf.
Intussen is het Wetenschappelijke Comité dat de stikstofreducerende ingrepen moet bespreken nog altijd niet echt van start gegaan en houdt Europa de opkoopregeling voor de varkenssector tegen.” Dochy pleitte in Roeselare nogmaals voor een systeem van verhandelbare rechten, zodat startende of overnemende boeren in de plaats kunnen komen van landbouwers die met pensioen gaan.
Goede vooruitzichten
Directeur Marc Ballekens van het PCLT, bekend voor zijn kennis van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en van de agromarkten, besprak met de hem typerende kwinkslag en humor eerst een hele reeks punten van het nieuwe GLB, een ander dossier dat nog niet werd goedgekeurd door de Vlaamse regering, en besloot daarna met een reeks vooruitzichten voor de landbouw in Vlaanderen, op korte en lange termijn.
“De varkensprijzen kennen een opwaartse trend, maar het kon ook niet anders meer. De melkprijs is dan wel over zijn hoogtepunt en blijkt volgens specialisten te zullen blijven hangen om en bij de 40 euro per 100 l. Het rendement voor de melkveebedrijven zal in 2023 lager zijn dan in 2022, want de voederkosten dalen trager dan de melkprijzen.
Voor de granen (tarwe en korrelmaïs) is het uitkijken naar het aflopen en potentieel vernieuwen van de graandeal tussen Oekraïne, Turkije en Rusland. Als die deal niet verlengd wordt, zal de prijs van granen en maïs opnieuw hoger worden. Die hogere prijs zou goed nieuws zijn voor de graantelers, maar slecht nieuws voor de veehouders”, stelt Ballekens.
De wereldvoorraad inzake granen is volgens Marc Ballekens momenteel stabiel, waardoor dit geen factor van formaat is in de prijsvorming. De centrale banken van Europa en van de VS hebben hun negatieve langetermijnrente omgebogen naar een rente van respectievelijk 2,5 en 4,75%. Dat dimt de koopkracht, verhoogt de neiging tot sparen en vermindert de interesse voor investeren. Zo neemt de vrees voor een recessie toe en dit drukt meestal op de agroprijzen, zo ook op de graanprijzen.
De suikermarkt boomt, maar de wereldmarkprijs neemt wat gas terug. Toch kunnen we luidop denken aan een goede prijs voor de suikerbietteelt in 2023. De aardappelmarkt biedt eveneens mooie vooruitzichten, afgaande op de contracten die aangeboden worden.
Klimaat speelt in ons voordeel
Marc Ballekens had het ook over de klimaatverandering bij ons. “We kregen de laatste jaren al een serie heel droge zomers en ook al heel natte winters. Over een gans jaar opgeteld, blijft de neerslaghoeveelheid op ongeveer hetzelfde niveau als voorheen. De droge zomermaanden stapelen zich op en dus wordt het zoeken hoe het winterwater langer kan beschikbaar gehouden blijven voor de zomer. Overal in Vlaanderen, maar zeker in West-Vlaanderen worden straks stevige plannen uitgerold”, aldus Marc Ballekens.
Kansen op lange termijn
Ballekens ziet op de lange termijn nog heel wat kansen voor de landbouw in Vlaanderen. “Vandaag lijkt het voor onze jonge boeren misschien onbegonnen werk om nog aan landbouw te doen, maar als je verder vooruit kijkt, blijven wij in Europa in de strook met de beste klimatologische omstandigheden om aan landbouw te doen.
En water en voedselproductie worden steeds vaker beschouwd als een strategisch goed in het geopolitieke spel. Dat zien we nu al met Oekraïne, en dat zal nog meer gaan spelen naarmate de wereldbevolking toeneemt, zeker als dit niet ver van onze deur gebeurt. Dit wordt vooral het geval in Afrika, waar een verdubbeling van de bevolking verwacht wordt tegen 2050. Elke seconde groeit de wereldbevolking met 2 personen. Dat zijn er afgerond 1 miljoen extra per week en die moeten allemaal gevoed worden. Inzake voeding en veevoeder zullen India en China daarom nog lang afhankelijk zijn van Europa, de VS en van landen als Australië, Brazilië en Argentinië.
Politiek en militair rommelt het niet alleen in Oekraïne en Rusland, maar dit is ook het geval in nagenoeg alle landen ten zuiden en ten oosten van Europa. Gelukkig kunnen we rekenen op onze voornaamste verzekeringen. En dat zijn de Europese Unie en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). De geglobaliseerde wereld maakt steeds vaker plaats voor voedselnationalisme, wat inzake voeding en landbouw dan vaak vertaald wordt in protectionisme voor landbouwgoederen.
Nadat we de nefaste gevolgen gezien hebben van een te grote defensie en energiebevoorrading, mogen we deze fout zeker niet maken als het over landbouw- en voedselproductie gaat. We hebben immers de beste gronden, een aanvaardbaar klimaat, 450 miljoen EU-consumenten bij de deur, en vooral de beste boeren. De kans op goede jaren wordt groter dan die op slechte jaren”, besloot Marc Ballekens.
