Brouns: geen sprake van een opschorting van het GLB in Vlaanderen

Minister Brouns kreeg op 1 februari in de commissie Landbouw van het Vlaamse parlement van elke partij van meerderheid en oppositie uitsluitend vragen voorgeschoteld over de Aarhusprocedure en het uitblijven van de goedkeuring van het Strategisch Plan voor het GLB door de Vlaamse regering.

Net als andere lidstaten moest België tegen eind vorig jaar een strategisch plan opstellen dat uitstippelt hoe het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in de periode van 2023 tot 2027 in ons land zal uitgevoerd worden.

België diende een Vlaams en een Waals plan in. Na een aantal bijsturingen ging begin december 2022 het licht voor het Vlaamse plan op groen bij de Europese Commissie. Dat biedt de Vlaamse landbouw uitzicht op 1,65 miljard euro aan fondsen: 1,386 miljard euro aan Europees geld, aangevuld met een nationale financiering van 272 miljoen euro.

Plan is al goedgekeurd

Het Strategisch Plan van Vlaanderen werd dus al goedgekeurd door de Europese Commissie, maar (nog) niet door de Vlaamse regering. Natuurpunt en BBL hebben aan de Europese Commissie de Aarhusprocedure gevraagd om de eerdere, positieve beoordeling van het GLB te herevalueren.

“Het is op dit ogenblik niet duidelijk of de lidstaat of de regio zal worden betrokken in de procedure. De Aarhusverordening voorziet niet uitdrukkelijk in een tegensprekelijk debat, noch in een uitgewerkte procedure. Ik heb geen zicht op wat de natuurorganisaties hebben ingediend, omdat wij niet de partij zijn waartegen de procedure is aangespannen”, stelt Vlaams minister Brouns.

Geen zicht op gevolgen

“Ik laat nog onderzoeken wat de mogelijke financiële gevolgen van deze procedure van Natuurpunt en BBL zijn. Dit is ook voor de Europese Commissie een primeur in het GLB. Gaat Europa dan zijn middelen voor Vlaanderen bevriezen? Zal Vlaanderen zelf voor het budget moeten opdraaien? Dat zijn allemaal vragen die we met de Europese Commissie moeten bekijken.”

“In ieder geval zie ik geen reden om ondertussen niet met het GLB te starten. Er wordt nergens gesproken van een opschorting van het GLB”, stelt Brouns. Hij verwacht overigens niet snel een nieuwe stap in de aangespannen Aarhusprocedure. “Eerste moet de ontvankelijkheid worden beoordeeld en daarover kan een uitspraak worden verwacht tegen 3 juli.”

Waar zit de misleiding?

Dat Natuurpunt en BBL de Aarhusprocedure inroepen wegens misleiding is bij Brouns in het verkeerde keelgat geschoten. “Ik was bijzonder verbaasd om als minister beticht te worden van misleiding. Dat komt wel binnen, dat kan ik u verzekeren. Dan stel je je de vraag: waar ligt het aan? Waar zit die misleiding? Ik vond het dan ook nodig om meteen met de organisaties contact op te nemen om te luisteren waar dat probleem zich specifiek zou situeren.”

“Het is voor mij moeilijk om te begrijpen wat Natuurpunt en BBL willen bereiken. Ik heb het gevoel dat het voor sommigen nooit voldoende zal zijn. Dat kan best zijn, maar ik vind het zeer, zeer jammer dat men dreigt met juridische procedures omdat niet al hun wensen zijn ingewilligd. Ik denk dat dergelijke zaken mogelijkerwijze leiden tot een stilstand en dat is iets wat we natuurlijk niet willen, noch inzake landbouw, noch inzake natuur, gelet op de grote uitdagingen die voor ons liggen”, stelt Brouns.

“Het negatieve advies over de kwaliteit van de passende beoordeling die het ANB in december 2022 gaf, kwam voor mij als een donderslag bij heldere hemel. Het ANB had bij het openbaar onderzoek van het plan-MER in februari 2022 nochtans een positief advies verleend. Toen concludeerde het ANB dat het voorgenomen GLB niet meteen een negatieve impact zal veroorzaken op de speciale beschermingszones (SBZ’s) en adviseert het ontwerp gunstig.”

Aanpassingen op vraag van ANB

“Later in 2022, toen het studiebureau het MER verder had uitgediept, kwamen nog een aantal informele bevindingen van het ANB die aanstuurden op verdere aanpassingen in het MER. Het studiebureau heeft deze aanbevelingen ter harte genomen en hiervoor afgestemd met het ANB om zo het MER verder te kunnen finaliseren”, duidt de Vlaamse minister van Landbouw.

“In december kwam dan de conclusie van het ANB dat het advies over de kwaliteit van de voorliggende passende beoordeling opeens ongunstig was. Er werd gesteld dat ‘de passende beoordeling onvoldoende zekerheid biedt over de mate waarin de instandhoudingsdoelstellingen voor specifieke soorten en habitats geen negatieve effecten ondervinden van dit plan’. Dit lijkt mij in tegenstrijd met het eerdere, positieve advies.”

Nog niet goed voor het ANB

“Maar wij zijn niet bij de pakken blijven zitten. Het studiebureau heeft het MER aangepast. Hiervoor is ook al twee keer overleg geweest tussen het studiebureau en het ANB. Daar kwamen nieuwe elementen naar boven, maar het overleg was constructief en het studiebureau heeft het MER en de passende beoordeling conform de afspraken aangepast. Dat aangepaste MER met passende beoordeling werd op donderdag 19 januari bezorgd aan het ANB en het team MER, maar de passende beoordeling kreeg een negatief advies van het ANB . Men komt nu met een nieuw overzicht van een aantal zaken die in het verleden niet werden opgemerkt.”

“Het is bijzonder merkwaardig dat de passende beoordeling nu verder gaat dan oordelen of er een negatief effect is op de SBZ’s. Het is de essentie van een passende beoordeling om te bekijken in welke mate er significante effecten zijn op SBZ’s. Het ANB doet nu ook uitspraken over de situatie buiten de SBZ’s”, stelt Brouns.

“Ondertussen zijn interkabinettenwerkgroepen (IKW’s) gestart met het oog op de goedkeuring van het GLB-plan en de uitvoeringsbesluiten. Op 3 februari staan deze ook ter goedkeuring op de agenda van de Vlaamse regering. Ik ben er nog altijd van overtuigd dat we daar samen uit geraken.” De administratie bereidt het e-loket voor zodat dit tijdig kan worden opengesteld voor de steunaanvragen.

Bijkomend verlies van Europese middelen vermijden

“Ik wil me niet laten leiden door pessimisme, want dat zou betekenen dat we op korte termijn de middelen voor de eerste pijler verliezen voor 2023 en dat op lange termijn er nog grotere verliezen kunnen komen omdat ook de tweede pijler en de evaluatiemomenten van de verschillende indicatoren de komende jaren onder druk komen te staan. Dat dit tot bijkomend verlies aan Europese middelen zal leiden, is iets wat wij allemaal absoluut willen vermijden”, besluit Jo Brouns.

Vrijdag akkoord over GLB en... PAS?

Ook Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) hoopt dat er op 3 februari een akkoord is over het GLB en over de Programmatische Aanpak Stikstof. “Wij werken aan een akkoord. Het is een kwestie van een heel korte termijn in plaats van een lange termijn. MAP 7 is een andere discussie. We hebben daar ervoor gekozen om te bekijken of de stakeholders zelf tot een vergelijk komen. De signalen die ik vandaag van daaruit krijg, zijn inderdaad hoopgevend. Er is geen akkoord voor er een akkoord is, we kennen allemaal het spel. Maar de signalen zijn wel hoopgevend”, zei Jambon op 1 februari in de plenaire vergadering van het Vlaamse parlement.

“Voor de luchthaven van Zaventem is het noodzakelijk dat we een stikstofakkoord hebben en dat we in het Vlaamse parlement een decreet hebben rond stikstof. Dat is een afgeleide van het stikstofdossier. Vlak voor de krokusvakantie van vorig jaar hebben we een stikstofakkoord afgesloten en dat kent zijn afwikkeling. Dat zit nu in de fase dat de bezwaarschriften gekend zijn, dat daarop antwoorden werden geformuleerd door de administratie, dat er een aantal zaken zijn die nopen om nog te worden gewijzigd naar het decreet. Die wijzigingen zullen we aanbrengen op zeer korte termijn”, stelt Jambon.

“Ik hoor niet graag dat men spreekt over een open oorlog tussen Vlaamse ministers. Natuurlijk zijn er meningsverschillen als je met 3 partijen over een gevoelig dossier praat, maar het is nu eenmaal eigen aan een democratie dat je rond de tafel gaat zitten en je je over je meningsverschillen heen zet om tot een gedragen compromis te komen. Vorig jaar hebben we dat gedaan met het krokusakkoord rond stikstof en de bouwshift, nu gaan we dat ook doen met de verdere uitrol van het stikstofakkoord en natuurlijk ook met het GLB, op zeer korte termijn”, besluit Jambon.

Filip Van der Linden