De Biddinghuizense akkerbouwer Jan Blitterswijk (38) nam nog niet zo heel lang geleden één van de boerderijen over van zijn ouders. “Om precies te zijn op 1 januari 2012. Daarvoor heb ik tien jaar lang met mijn ouders in maatschap gezeten”, vertelt hij. Zijn broer en twee zussen hadden geen directe interesse in de landbouw. Zijn ouders hebben nog steeds een eigen landbouwbedrijf van zo’n 50 ha. Blitterswijk senior teelt consumptieaardappelen, uien en suikerbieten en melkt 50 stuks melkvee. Biddinghuizen ligt in de zeer agrarisch getinte provincie Flevoland, in het hart van Nederland niet zo ver van Zwolle.
Op het moment dat Blitterswijk voor tien jaar geleden in de maatschap kwam, had het bedrijf zo’n 170 ha akkerbouwgrond. In die tijd teelde de familie vooral consumptieaardappelen, graan en uien. Momenteel is het bedrijf zo’n 250 ha groot, waarvan de grootste helft in eigendom. De rest is erfpacht of losse huur. Blitterswijk: “Anders dan mijn vader ben ik vooral uitgebreid in de peenteelt. Dat komt omdat ik echt een vrije teler ben en de peenteelt is in Nederland echt een vrijhandelsgewas. De reden dat ik vrije teler ben is, naast enige vorm van eigenwijsheid, dat ik niet kan opboksen tegen de goedkopere Europese teeltgebieden.”
Hij teelt momenteel 60 ha graan (voor de vruchtwisseling), 50 ha consumptieaardappelen, 50 ha uien, 40 ha peen, 40 ha suikerbieten en 10 ha bloembollen (verhuur). Hij werkt met een teeltrotatie van 1/4 voor aardappelen en 1/7 – 1/8 voor uien en peen. Het graan wordt in de eigen opslagsilo (800 ton) gedroogd en bewaard. en het wordt door hem zelf vermarkt.
Vroeg ‘los’ dit jaar
Belangrijk is volgens de Nederlandse akkerbouwer dat er een spreiding van het risico zit in het teeltplan. “Je hebt altijd wel één of twee gewassen die een goede prijs hebben, ook in een wat slechter jaar. Dit jaar is overigens super, ik heb hele goede prijzen. Daardoor zal ik ook veel eerder ‘los zijn’ dan andere jaren, ik schat dat begin mei 2019 alles geleverd is. Dit is, in tegenstelling tot vorig jaar, een welkome verandering.” Vorig jaar kon Blitterswijk al in juli zijn eerste peen leveren en voor een goede prijs.
De meeste jaren levert hij peen van augustus tot november. Blitterswijk: “Door zowel in de zomermaanden als ook in de winter c.q. het voorjaar te leveren zit er ook in de peeninkomsten een mooie spreiding. De goede kwaliteit van mijn grond zorgt er mede voor dat mijn akkerbouwproducten tot ver in het voorjaar te bewaren zijn. Het stockeren van de peen doe ik overigens in kisten in de hangar van een gespecialiseerd opslagbedrijf.” Ook vanwege de goede prijzen in die periode worden in normale jaren de peen en consumptieaardappelen pas het jaar daarop in mei en juni geleverd.
Jaarlijks zaait de Biddinghuizense akkerbouwer op in totaal 50 ha groenbemesters in. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om gele mosterd of Italiaans of Engels raaigras. “Dat doe ik voor een betere bodemstructuur, met name voor een betere beworteling van mijn gewassen. De grond wordt door de groenbemesters luchtiger en je krijgt opbouw van organische stof in de grond, waardoor je opbrengsten beter worden.” Door zo veel mogelijk organische mest op strobasis toe te passen blijft de bewerkbaarheid en het groeiend vermogen van het gewas op peil. “De mestwetgeving is hierin de beperkende factor,” aldus Blitterswijk.
Naast een goede bodemstructuur zorgt de akkerbouwer ook voor een tijdige zaai en start vroeg met beregenen. Daardoor kon hij vorig jaar, een jaar met aanzienlijk lagere uienopbrengsten in Nederland en zelfs misoogsten hier en daar, toch een goed product leveren. De uien- en aardappelpercelen kregen 5 tot 7 beregeningsbeurten van 20 – 30 mm en de wortels 4 keer, tot aan de oogst aan toe. “Vorig jaar was natuurlijk een extreem warm en droog jaar, maar doordat wij kunnen irrigeren hebben wij toch een prima oogst gerealiseerd. Ik ben er overigens sterk van doordrongen dat vele collega’s vorig jaar een ander lot getroffen is.”
Grondprijs als in Vlaanderen
De meeste percelen van Blitterswijk bestaan uit percelen met zo’n 30 – 40 procent afslibbare klei. Inmiddels wordt het voor de Flevolandse akkerbouwer steeds moeilijker om akkerbouwgrond aan te kopen. Rond Biddinghuizen worden al prijzen betaald van 13 euro/m2. “Dit zijn dikke prijzen, maar naar verluidt worden in West-Vlaanderen ook al prijzen in die richting betaald. Het probleem in Flevoland is dat er vrijwel geen akkerbouwgrond te koop komt”, legt hij uit.
Een andere manier om dan aan grond te komen, is dan om een stoppende akkerbouwer volledig op te kopen. Dat geluk had Blitterswijk twee jaar geleden. Hij kon een akkerbouwbedrijf met 30 ha grond kopen. “Je zit dan financieel wel even zwaar, maar het is het risico waard. De huidige goede marktomstandigheden helpen zeker mee deze extra lasten te dragen.”
Wat de consumptieaardappelen betreft, teelt de Flevolandse akkerbouwer eigenlijk alleen maar het ras Innovator. De reden is dat hij met dit ras zoals hij het zelf mooi zegt ‘goed kan manoeuvreren in de vrije markt’. Het pootgoed dat hij gebruikt, vermeerdert hij zelf. “Reden is dat als ik pootgoed aankoop, de leverancier c.q. fabriek zegt dat ik dan ook aan hen moet leveren. Dat doen we dus niet,” lacht hij. Naar eigen zeggen is hij niet echt een ‘aardappelman’. “Ik vind de Europese consumptieaardappelmarkt verziekt. Het is in principe een oligopolie geworden, een paar fabrieken dicteren de markt. Dat is ook de reden waarom ik veel meer heb met de vrije peen- en uienmarkt.”
Echte machineman
Het voordeel van dat de ouders van Blitterswijk ook nog een akkerbouwbedrijf hebben, is dat ze een gezamenlijk machinepark hebben waarbij ze uiteraard alles met elkaar uitwisselen. Daarbij voert de Flevolandse akkerbouwer bijna alle werkzaamheden op het bedrijf uit met eigen machines, tractoren en werktuigen. “Behalve de peenoogst, die laten we doen door een collega-loonwerker. Ik verhuur mijzelf overigens ook regelmatig als loonwerker. Naast dat ik de machines op mijn eigen boerderij kan gebruiken, is het aandeel loonwerk voor derden een serieus extra aandeel van mijn omzet. Ook omdat ik een echte machineman ben, is de keuze dan zo gemaakt natuurlijk. Aan de andere kant, mijn eigen akkerbouwbedrijf is dermate groot dat ik niet grotendeels afhankelijk kan zijn van loonwerkers. De juiste momenten qua inzaaien, bewerken, bespuiten, enz. zijn té cruciaal voor het resultaat.”
Van Grimme heeft de akkerbouwer de aardappelrooier Varitron 470 TT (Terra Trac). Met deze aardappelrooier rooit de zelfstandige die hij inhuurt zo’n 230 ha per jaar, zowel in loonwerk als voor zichzelf. Met de Agrifac SixxTraxx heeft hij de bietenoogst er net opzitten. “Hij is net schoongespoten, dus nadat je foto’s gemaakt hebt, zet ik hem mooi binnen,” zegt Blitterswijk. “Met de SixxTraxx doe ik ook zo’n 250 ha per jaar, zowel loonwerk als eigen werk.” De akkerbouwer heeft ook twee Claas Lexion combines voor loonwerk en eigen oogst.
De zelfstandigen oogsten vooral, de akkerbouwer zelf zaait, bemest, voert gewasbescherming uit en schuurt het product in. Als tractoren heeft hij een Claas Arion 640 en verder vooral Fendt’s, een 828, 724, 720, 516 een 414 en 308. “Duidelijk dus dat ik een echte Fendt-liefhebber ben”, lacht hij, “En ik koop ze voornamelijk in Engeland. Reden? Als de pond-euro wisselkoers even ‘hikt’, heb je zo maar een financieel voordeel vergeleken met als je hem in Nederland zelf koopt. Andere reden is omdat ik een echte handelaar ben, ik houd gewoon van die ‘kick’.”
Delvano met wingsprayer
In 2007 kocht de Flevolandse akkerbouwer zijn eerste Belgische spuitmachine, de Delvano HA5000. De machine is maar liefst 52 meter breed en is RTK-GPS aangestuurd, een luchtdrukwisselsysteem en heeft luchtinjectiedoppen. “Omdat deze Delvano me zeer goed beviel, heb ik in 2016 het vernieuwde HA5000 type gekocht. Op dit nieuwste type ga ik dit jaar een wingsprayer zetten, waardoor ik nóg betere bedekking en meer driftreductie kan realiseren. Ik ga voor 95 – 99% driftreductie.” Reden voor Blitterswijk om dit te doen is niet alleen de wet- en regelgeving die er op dit terrein in Nederland zit aan te komen, maar ook om als sector maatschappelijk draagvlak te houden. Een bijkomend voordeel van de wingsprayer is ook een betere verdeling van de middelen over het gewas en een middelenreductie. “En die kan mijns inziens nog flink zijn, mijn inzet is een reductie van zo’n 15% op herbiciden en fungiciden.”
Wat zijn toekomstplannen betreft, kijkt de akkerbouwer nog flink om zich heen of er akkerbouwgrond beschikbaar komt. Zeker als het grond is in de omgeving heeft hij interesse, want veel grond dichtbij huis is doelmatig. “Dat de grondprijs hoog is, is een feit. Voor twaalf jaar geleden met 5 euro/m2 kon het ook niet uit, maar we draaien nog steeds. Je merkt dat je gaandeweg de jaren in verhouding steeds minder grond kunt kopen voor hetzelfde geld doordat de prijzen per vierkante meter zo stijgen.” Mede doordat er sprake is van een vergrijzing binnen de agrarische sector komen er vast weer kansen, aldus Blitterswijk. “Oren en ogen open en met goede zin kleine en grote kansen proberen aan te vangen.”
Dag lang trending topic
In 2015 besloten collega Peter van Damme en Blitterswijk om de stich
Blitterswijk zelf is ook via Twitter te volgen via
Het hoogtepunt van het jaar voor Boer Bewust is Thank a Farmer Day. Daarvoor plaatste Boer Bewust op de grote landelijke Nederlandse krant De Telegraaf op 12 oktober vorig jaar een paginagrote advertentie met als titel ‘Ons voedsel, jouw vrijheid’. Blitterswijk: “Via #TAFD zijn wij deze dag trending topic op Twitter geworden en op Facebook heel veel views. Hét grote voordeel van social media is dat wij de echte stadsmensen bereiken. Met deze paginagrote advertentie in De Telegraaf en een linkje naar onze promotievideo hebben we een grote schare consumenten weten te bereiken. En juist díe groep is zeer belangrijk voor de beeldvorming van onze sector. Ook omdat deze mensen vaak een verkeerd beeld krijgen voorgehouden van ons boeren.”
Naast al deze activiteiten verkoopt Boer Bewust voor agrarische bedrijven op maat gemaakte promotieborden. Het gaat om promotieborden die bedrijven bij hun kavel of aan de oprit kunnen zetten. Het doel is om landbouwers te helpen om zichzelf op een positieve manier onder de aandacht van de maatschappij te brengen. Die staat immers steeds kritischer tegenover de landbouw. Blitterswijk: “Wij hebben allerlei soorten en personaliseren die ook. We hebben van deze persoonlijke bedrijfspromotieborden reeds meer dan zeshonderd in den lande staan, inmiddels ook bij een aantal Vlaamse collega’s. Hiermee draagt de boer uit dat hij fier is op zijn bedrijf en vak en dat hij bewust bezig is met voedsel produceren”, besluit hij.
