Beheerovereenkomsten in de lift bij landbouwers in Riemst
De belangstelling voor beheerovereenkomsten onder landbouwers in Riemst zit in de lift. Dit jaar zijn liefst 24 landbouwers gestart met een beheerovereenkomst, goed voor een oppervlakte van 46,8 ha. Vorig jaar waren dat slechts 4 landbouwers op 2,8 ha. Dat brengt het totale areaal aan beheerovereenkomsten in beheer door landbouwers in Riemst (36 in totaal) op 73,8 ha.
Na enkele moeilijke jaren is deze hernieuwde interesse een positieve evolutie. Een van de voornaamste redenen voor de stijging is de aanwezigheid van belangrijke beheergebieden voor akkervogels in de gemeente, waaronder dat van de in Vlaanderen sterk bedreigde grauwe gors. Daarnaast heeft de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) via haar bedrijfsplanner inspanningen geleverd om landbouwers te motiveren om beheerovereenkomsten af te sluiten. Met succes, zo blijkt.
Davy Noelmans, bedrijfsplanner bij de VLM, licht toe: “Na een succesvol akkervogelproject in Halen had ik enkele jaren geen akkervogelgebieden in mijn werkingsregio. Vorig jaar kreeg ik de kans om in mijn eigen streek te werken, waar akkervogels nog steeds aanwezig zijn. Ik heb veel tijd en energie gestoken in het luisteren naar de noden van de landbouwers en het zoeken naar oplossingen.”
Voedselproductie verzoenen met biodiversiteit
Jo Brouns, minister van Omgeving en Landbouw, reageert enthousiast: “Ik juich het sterk toe dat landbouwers in Riemst overtuigd zijn van het belang van deze maatregelen, om voedselproductie en biodiversiteit met elkaar te verzoenen. Ik kijk dan ook met veel interesse naar deze resultaten en hoop dit goede voorbeeld mee te kunnen uitdragen naar andere gebieden in Vlaanderen, die interessant zijn om de leefgebieden voor akkervogels een duwtje in de rug te geven. De beheerovereenkomsten zorgen immers voor voedsel, nestgelegenheid en dekking.”
Akkervogelbeheer en biodiversiteit
De meeste beheerovereenkomsten in Riemst zijn gericht op de bescherming van akkervogels. De landbouwers sluiten vooral overeenkomsten af voor vogelvoedselgewassen, waarbij percelen worden ingezaaid met een mengsel van kruiden en zaaddragende gewassen die niet geoogst worden. Dat zorgt voor een rijk voedselaanbod voor overwinterende akkervogels zoals de veldleeuwerik, grauwe gors en geelgors.
Ook bloemenakkers winnen aan populariteit. Ze verhogen het voedselaanbod voor insecten, zoals bijen en vlinders. Meer insecten betekenen op hun beurt meer voedsel voor akkervogels, zoals de veldleeuwerik en de gele kwikstaart.
Daarnaast dragen Riemsterse landbouwers hun steentje bij aan het landschap door het onderhoud van bijna 4 kilometer hagen.
Burgemeester Mark Vos is tevreden: “Uiteraard ben ik trots dat er heel wat landbouwers in onze gemeente actief meewerken aan meer biodiversiteit. Het komt dan ook nog eens ten goede aan een kwaliteitsvol landschapsbeeld, dat is prachtig.”
Groepsaankoop zaden als belangrijke ondersteuning
De toename van het aantal beheerovereenkomsten vraagt ook om een grotere beschikbare hoeveelheid zaaigoed. Een groepsaankoop van het Regionaal Landschap Lage Kempen (RLLK) heeft daarin een belangrijke faciliterende rol gespeeld. Hij biedt een win-winsituatie voor alle betrokkenen: landbouwers kunnen gemakkelijker de juiste zaadmengsels aankopen en tegelijkertijd wordt gegarandeerd dat de mengsels voldoen aan de vereiste kwaliteit (streekeigen soorten, geen cultuurvarianten of exoten).
Riemsterse landbouwers bleken de grootste afnemers van zaden binnen de groepsaankoop en kunnen zich nu klaarmaken om hun percelen in te zaaien. Dat betekent een verdere boost voor biodiversiteit en erosiebestrijding in de regio.
Vlaanderen hinkt achterop
De forse toename aan overeenkomsten in Riemst is opvallend, want het aantal beheerovereenkomsten in de rest van Vlaanderen blijft dalen. Op 5 jaar tijd daalde het aantal landbouwers dat dergelijke contracten afsloot met een derde. In 2000 tekenden nog 3.749 landbouwers in op 1 of meerdere beheerovereenkomsten.
Dit jaar verbinden nog maar 2.549 landbouwers zich tot het vijfjarenengagement. Dat betekent ook dat het areaal aan beheerovereenkomsten in Vlaanderen deze periode meer dan gehalveerd is. De totale oppervlakte slonk van 12.755 ha (2000) naar 5.948 ha (2025). Minister Brouns hoopt dat het voorbeeld van Riemst aanstekelijk werkt. “Voor mij staan die beheerovereenkomsten ook symbool voor het herwinnen van het vertrouwen tussen landbouw en natuur. Zo geven we landbouwers de kans om te investeren in natuur, zonder dat het negatieve gevolgen moet hebben voor hun bedrijf”, zei hij tijdens zijn werkbezoek.
Meer informatie over de beheerovereenkomsten vind je hier.
