Pachtovereenkomsten moeten voortaan schriftelijk
Schriftelijke contracten worden de norm voor nieuwe pachtovereenkomsten. Dat is een van de gevolgen van het nieuwe pachtdecreet, dat woensdag 19 juli werd goedgekeurd in de commissie Landbouw van het Vlaams Parlement.
Meer dan 60% van het landbouwareaal in Vlaanderen wordt gepacht. Het gaat om een soort langdurige huurovereenkomsten. In het regeerakkoord uit 2019 werd een update van de wetgeving rond de contracten in het vooruitzicht gesteld.
Vaak mondeling
Pachtovereenkomsten worden nu vaak mondeling afgesloten, ook al is er eigenlijk al een verplichting van kracht om een schriftelijk document op te stellen. Toch is ook een mondelinge pacht nog steeds rechtsgeldig, om de pachter niet het slachtoffer te laten worden van een weigering van de eigenaar. In het nieuwe decreet wordt de mogelijkheid voorzien om naar de rechter te stappen als een van de partijen weigert om een schriftelijke overeenkomst op te stellen. Er worden modelcontracten voorzien.
Verschillende looptijden
Het nieuwe decreet maakt nog steeds gebruik van looptijden van 9 jaar, maar na 18 jaar kan de eigenaar beslissen om de pacht op te zeggen om de grond te verkopen. Vroeger was dat 27 jaar en had de pachter voorkooprecht. Dat wordt geschrapt.
In het geval van een loopbaanpacht, verbindt de pachter zich ertoe de grond beschikbaar te blijven stellen tot de landbouwer met pensioen gaat. Dat systeem blijft behouden in de nieuwe wet, maar de bewijslast wordt bij de landbouwer gelegd. Hij moet voortaan zelf bewijzen dat hij nog aan het werk is.
Natuur creëren
Een pacht opzeggen om natuur te creëren wordt tot slot eenvoudiger gemaakt. Als het perceel is ingekleurd als groene bestemming, kan de overheid de pacht beëindigen met een opzegperiode van 3 maanden en een schadevergoeding.
De rechtszekerheid van de landbouwer wordt bewaakt met een leefbaarheidstoets, die afhankelijk is van het gebied waar de grond ligt. Zo zijn er meer criteria waaraan voldaan moet worden om de pacht te kunnen opzeggen in agrarisch gebied dan in groene bestemmingen. In landbouwgebied wordt vooral de pachter beschermd.
Boerenbond reageert met gemengde gevoelens
Boerenbond benadrukt het belang van een Pachtwet als een landbouwinstrument dat landbouwgebied vrijwaart en landbouwers toekomstperspectief biedt. In die zin erkent het dat de leefbaarheidstoets die de nieuwe Pachtwet voorziet, een belangrijk beschermingsmechanisme is voor pachters, mits er structureel over gewaakt wordt en deze bescherming in de praktijk gerealiseerd wordt. Ook het behoud van teelt- en exploitatievrijheid voor de landbouwers stemt tevreden, net als onder andere de invoering van een Pachtobservatorium, het feit dat mondelinge contracten geldig blijven en dat de pachtprijs een door de verpachters en pachters onderhandelde pachtprijs blijft.
Gemiste kansen
Daarnaast wijst Boerenbond op enkele gemiste kansen. De grootste bezorgdheid blijft de bijkomende mogelijkheden om de pacht op te zeggen door particulieren zoals milieu- en natuurverenigingen in groene bestemmingen, en voor gemeentebesturen, in functie van bos en natuur.
Lode Ceyssens, voorzitter Boerenbond: “We betreuren dat er tegenover de soepelere opzegmogelijkheden voor natuur, geen bijkomende beschermingen zijn gecreëerd voor onze vruchtbare landbouwgrond. De druk daarop is nochtans, ook door andere dossiers zoals Natuurherstelwet en de creatie van nationale en landschapsparken, al meer dan hoog genoeg.”
Tot slot wijst Boerenbond op de gemiste kans om voor grondeigenaars fiscale stimuli te voorzien om te verpachten aan landbouwers. De organisatie vraagt dat er buiten het pachtdossier toch nog maatregelen voorzien worden die hieraan tegemoet kunnen komen.
