Jonge boer wijkt uit naar Canada: "In Canada is er nog ruimte voor landbouw"

Niel De Baerdemaeker (22) is een jonge boerenzoon uit Vlaanderen, die in de zomer van 2022 uitweek naar Canada. Daar werkt hij momenteel als enige werknemer op een uitgestrekte familieboerderij. Een van de redenen waarom hij in Canada werk zocht, is de groeiende onzekerheid in de Belgische landbouwsector: “Het geld begint hier op te geraken.”

Momenteel is Niel in België voor de feestdagen. Dat was voor ons het perfecte moment om met hem te spreken over zijn keuze om naar Canada te verhuizen.

Werken in Canada

Hoe kwam je precies in Canada terecht?

Mijn ouders hadden een rozenkwekerij in België, maar we zijn onder andere door vergunningsproblematieken op een heel onaangename manier uit die zaak moeten stappen. Mijn vader begon daarna rond te trekken en kwam uiteindelijk in Canada terecht. Nadat ik hem al eens had bezocht in 2021, ging ik er in de zomer van 2022 naartoe op zoek naar een vakantiejob. Die vond ik bij mijn huidige werkgever, een familieboerderij in Saskatchewan, in het midden van Canada dicht tegen de grens met de Verenigde Staten. Daar vonden ze het uiteindelijk zo aangenaam om samen te werken, dat ze mij een vast contract hebben aangeboden. En nu werk ik daar voltijds.

Wat doe je zoal van werk daar?

Ik doe eigenlijk alles wat ze vragen van mij. Ik doe bijvoorbeeld de oogst of ik werk aan de machines. Ze hadden niemand die de elektronica van de landbouwmachines kon repareren, maar ik ben van opleiding elektromechanieker.

Momenteel doen we ook onderzoek naar hoe we 3D-printen kunnen gebruiken op de boerderij. Ik heb een 3D-printer gewonnen voor mijn bachelorproef over automatische reiniging van CNC-snijmachines bij prototypebedrijf ‘Raepsaet Product Design’ in Affligem. Die printer staat nu nog hier in België, maar gaat straks met mij mee naar Canada.

Op welke manier denk je 3D-printen te kunnen inzetten op de boerderij?

We gaan op zoek naar alternatieven voor vervangstukken van de landbouwmachines. Als je daarvoor naar een dealer gaat, word je immers sowieso in het zak gezet. Mijn baas dacht al aan plastic knopjes en kapjes in de cabine, die gaan altijd wel kapot of verdwijnen. Ik dacht dan weer aan het materiaal rond de spuitmondjes van een spuit, dat kan perfect ge-3D-print worden, of houders voor bijvoorbeeld gsm’s en andere schermen waarmee onze tractoren tegenwoordig vol hangen. Je kan ook dingen op maat aanpassen. Voor alle problemen gaan we eens kijken of de 3D-printer een oplossing heeft.

Welke gewassen telen jullie op de boerderij?

We kweken koolzaad, linzen, tarwe en gerst, soms eens een keer erwten en af en toe vlaszaad. Eigenlijk telen we alles wat daar wil groeien en alles wat je met een pikdorser kan maaien (lacht).

Schaalgrootte

Ik kan me voorstellen dat alles in Canada groter is.

Inderdaad, de boerderij heeft momenteel ongeveer 3100 ha en we zouden willen uitbreiden naar 4500 à 5000 ha (n.v.d.r. Het gemiddelde Belgische landbouwbedrijf was in 2022 38,7 ha groot). Kleiner dan velden van een halve mijl op een halve mijl (n.v.d.r. Ongeveer 800 bij 800 m of 65 ha) kan je daar niet kopen of huren. Ook landbouwmachines zijn vaak de grootste die je kan vinden in hun categorie: onze zaaimachine is 27 m breed en trekt een oplegger van 35 ton. We hebben ook 2 Lexion 8800 op rupsbanden als pikdorsers. Zo’n grote machines ga je in België nooit zien.

Hoe merk je nog de verschillen tussen Canada en Vlaanderen?

Het grootste verschil is niet de omgeving, de gewassen of de machines, maar de mensen. Mijn ervaring met de Canadezen, en vooral de mensen op het platteland, is over het algemeen veel aangenamer geweest. Ze zijn meer verwelkomend, ze zijn open, ze willen iedereen helpen en alles voor je doen. Dit zorgt ervoor dat het heel aangenaam werken is: als je eens iets nodig hebt, dan vraag je dat gewoon. En ook al verwachten ze daar niets voor terug, je doet toch automatisch meer je best voor die mensen.

Ik weet niet waarom, maar hier in België ben ik altijd gestrest. Daar is het zo kalm en open. Er zijn niet veel mensen, maar iedereen is vriendelijk tegen elkaar. Mensen hangen echt aan elkaar op het platteland, ze hebben elkaar nodig. Een boer in de buurt van mijn werkplek overleed tijdens een ongeluk, waarna een aantal naburige boerderijen – waaronder wij – met onze machines uitrukten om de familie te helpen met de laatste oogst. Het is een voorbeeld van hoe de boerengemeenschap er aan elkaar hangt. Als je naar de steden gaat, begint het wel meer terug op België te lijken.

Onzekere toekomst

Waarom ben je naar Canada gegaan?

Dat mijn vader al in Canada zat, heeft natuurlijk wel deuren voor mij geopend. Op die manier kon ik makkelijker mijn papieren krijgen en ben ik ook binnen geraakt bij de mensen waar ik nu voor werk. Het aanbod dat ik kreeg om daar te gaan werken, was gewoon enorm mooi. Mocht ik hier in de landbouw werken, zou ik nog niet eens de helft krijgen van wat ik daar nu verdien. Ik zou heel graag hier in de landbouw werken, maar ik zie er gewoon de mogelijkheid niet meer voor.

Waarom niet?

Toen ik nog op zoek was naar een studentenjob, heb ik ook eens gekeken naar de landbouwsector. Het verhaal was echter overal hetzelfde: je krijgt het basisloon – wat ik heel laag vond – en niet meer. Mensen kunnen nog maar zo weinig geven voor de hulp die ze echt nodig hebben, wat toch het gevoel geeft dat er geen toekomst meer is. Je voelt (denkt even na) dat het geld begint op te raken.

Zijn de marges te krap?

Met hoe weinig mensen de dag van vandaag verdienen, kan het ook niet anders. Alle producten liggen goedkoop in de winkel. Ze proberen de prijzen zo laag mogelijk te houden. Meststoffen en andere producten worden dan weer duurder. Ondertussen komen er extra maatregelen bij, die ook niet goedkoop zijn. Met de onzekerheden die er de dag van vandaag zijn, denk ik niet dat het zo slim is om gewoon maar te starten met je eigen landbouwbedrijf. Je moet al een serieus plan hebben en zeker zijn van je toekomst, voordat je er een voet in durft te zetten.

Komt de druk op landbouwers van alle kanten?

Het enige echte probleem is dat wij als landbouwers in een stad zitten. België is geen open land meer. De druk komt dus van alle kanten: industrie, commerciële gebouwen en kantoren overheersen. Landbouwgrond wordt bouwgrond. Landbouw wordt op het gemak aan de kant geschoven, wat eigenlijk niet zo verstandig is. Maar ja…. Beleidsmakers schatten landbouwers ook niet meer even belangrijk in. Er wordt minder nagedacht over de mate waarin maatregelen ons treffen, want uiteindelijk gaat de landbouw toch weg moeten. In welke mate mijn voorspelling echt gaat uitkomen, zal de toekomst moeten uitwijzen, maar het is hier momenteel heel moeilijk voor landbouwers.

Je ziet het precies niet meer goed- komen met de landbouw in België.

Ik heb die indruk, maar ik kan het eigenlijk niet over mijn hart krijgen om er echt onderzoek naar te doen.

Is de situatie voor jonge landbouwers dan beter in Canada?

Ja, vooral omdat er letterlijk nog ruimte is voor landbouw (lacht). Er is geld en ze komen veel volk tekort. Ze staan echt te springen als je wil werken. Je kan eens kijken op de vele websites en Facebook-groepen die erover bestaan, als je overweegt om in Canada te gaan werken. Ze zoeken er constant volk in de landbouw.

Ze zijn daar ook minder bezig met milieumaatregelen zoals stikstof, of toch niet zo extreem als hier. Mensen trekken zich er eigenlijk weinig van aan (lacht). We zitten op de boerenbuiten en doen ons best om alles proper te houden. We gaan ook bewust om met bepaalde sproeistoffen: zo hebben we een nieuwe spuit gekocht met camera’s om het gebruik van herbiciden te beperken. We zijn ook bezig met variabel meststoffen strooien en variabel zaaien, zodat we exact geven wat nodig is.

De Canadezen klagen de laatste tijd wel meer over maatregelen die bij hen in het verkeerde keelgat schieten, maar als ik de situatie vergelijk met die in België, vind ik dat het nog heel goed meevalt. Ik zeg aan de keukentafel altijd dat ze niet mogen klagen (lacht).

‘Working Holiday Scheme’

Hoe verloopt het proces om permanent in Canada te kunnen werken?

Ik heb niet alle stappen moeten volgen, omdat ik mee op de papieren van mijn vader stond. Het heeft echter toch een jaar en half geduurd voordat we onze papieren hadden. We hebben daar ook in Canada een goede advocaat voor moeten nemen, want die immigratie is heel ingewikkeld en niet goedkoop. Uiteindelijk word je dan resident van Canada terwijl je nog burger blijft van België. Veel verandert er niet, maar je mag er vrij gaan werken.

En mensen die er korter willen verblijven?

Tot en met 30 jaar kan je tot 12 maanden werken in Canada met de Working Holiday Scheme. Ervoor aanmelden kost wel 272 Canadese dollars en je moet kunnen aantonen dat je genoeg geld hebt om je kosten daar te dekken en om een vliegticket terug te betalen. Dat is hoe ik het mijn eerste zomer daar heb gedaan. Het is ideaal voor mocht je twijfelen: je kan bij verschillende bedrijven gaan werken, ervaringen opdoen en eens rondkijken in Canada. Je bent ook niet verplicht om er een heel jaar te blijven.

Heb je je hart nu permanent aan Canada verloren?

Dat is nog onzeker. Ik ben nog jong en kan nog alle kanten uit. Ik zal wel zien waar ik terechtkom.

Thor Deyaert

Meer informatie over Canadese jobs in de landbouwsector, waaronder seizoenswerk, kan je vinden in Facebook-groepen zoals ‘Farm Jobs in Canada’ en ‘Saskatchewan Farm Jobs’. Op www.canada.ca vind je meer informatie over de ‘Working Holiday Scheme’.