Zeeland steunt project met mammoetgras
De Nederlandse provincie Zeeland geeft een subsidie van 111.088 euro aan Dubbeldam Projekt voor een demonstratieproject met mammoetgras op een verzilte bodem. Mammoetgras is een vlasachtig gewas dat 6 meter hoog kan worden en dat 40 ton biomassa per ha oplevert. Ook in Vlaanderen melden zich geïnteresseerden.
Mammoetgras kan gebruikt worden als grondstof voor spaanplaat, papier, karton en paletten; als biomassa voor energie; als vervangende grondstof voor potgronden en substraten en voor de productie van ethanol (alcohol). Het is een eiwitarme toevoeging aan het rantsoen van koeien. Gehakseld mammoetgras is heel geschikt als strooisel voor pluim- en rundvee en – na het ontstoffen – ook voor paarden. Het gras neemt 3 keer zoveel vocht op als stro. De poreuze kern van dit gras kan naar verluidt heel goed stikstof absorberen en ammoniak (met geur) opnemen en neutraliseren.
Het demonstratieproject in Zeeland wordt uitgevoerd samen met de partners Dutch Plant Force en Delphy. De doelstelling van het project is het demonstreren van de volledige groei en van de gunstige eigenschappen van het mammoetgras. Voorts moet het project duidelijkheid brengen over de bruikbaarheid van het mammoetgras voor hoogwaardige toepassingen en over de impact van de plant op de bodemkwaliteit in Zeeland.
Verzilting: een groeiend probleem
Verzilting van de bodem en van het grondwater is in Nederland een steeds groter probleem aan het worden en de partners hopen met deze teelt verzilte gronden hiervoor te kunnen gebruiken.
Miscanthus hybride Mammoth of mammoetgras is een dikhalmig gras dat veel weg heeft van bamboe. Het gewas heeft weinig water nodig en kan meerdere keren per jaar geoogst worden. Net als olifantsgras behoort mammoetgras tot de familie van miscanthus. Deze nieuwe soort ontstond door veredeling en kan wel 6 tot 8 m hoog worden, tegenover 3 tot 4 m voor olifantsgras (miscanthus giganteus). Mammoetgras levert tot 40 ton biomassa per hectare op of dubbel zoveel als olifantsgras en legt heel efficiënt CO2 vast, zowel boven de grond als in het wortelgestel in de grond. Deze opslag van CO2 kan als carbon farming een extra verdienmodel zijn voor de akkerbouwer.
Mammoetgras kan met een maïshakselaar geoogst worden, maar het is beter om het in grote balen te persen. Balen zijn makkelijker op te slaan en te vervoeren. Het kan dan door de afnemer tot de gewenste grootte versnipperd worden.
Kansen voor akkerbouwers
Met olifantsgras waren er eerder al demonstratieprojecten in de Nederlandse provincie Zeeland. Een consortium van Proefboerderij Rusthoeve met Delphy en Cradle Crops onderzocht toen of er met gerichte investeringen economisch perspectief is om een robuuste keten rondom miscanthusteelt te ontwikkelen met Zeeuwse akkerbouwers. De conclusie toen was dat miscanthus zeker kansen biedt voor Zeeuwse akkerbouwers.
Olifantsgras kan een duurzaam alternatief zijn voor de import van houtpulp en kan dienen als grondstof voor de productie van papier. Het onderzoek richtte zich in eerste instantie op de markt van hygiënepapier, maar nam ook alternatieve afzetmogelijkheden mee.
Een van de partners in het nieuwe demonstratieproject is Dutch Plant Force, een Nederlands bedrijf dat zich bezighoudt met de ontwikkeling en wereldwijde introductie van mammoetgras. De veredeling tot de nieuwe hybride van miscanthus gebeurde in Boskoop.
Sneller en hoger
De nieuw ontwikkelde Miscanthus hybride Mammoth is beter dan olifantsgras of Miscanthus giganteus. Mammoetgras groeit sneller en hoger, heeft witte in plaats van groene vezels en is steriel. Mammoetgras bereikt zijn maximale hoogte al na 2 jaar, tegenover 3 jaar voor olifantsgras. De nieuwe plantensoort is beschermd met een patent. De planten zijn bestand tegen koude en hitte en na het eerste jaar ook tegen droogte. Enkel in het eerste jaar moet een herbicide gebruikt worden op akkers met mammoetgras.
Mammoetgras bestaat voor 45% tot 52% uit cellulosevezels. Bij hout is dat gemiddeld maar 42%. Cellulose is de stof voor de productie van papier. Voor het oogsten van 10 ton cellulose moet 1 ha bos 30 jaar groeien. Met mammoetgras oogst je in dezelfde periode op dezelfde oppervlakte ongeveer 500 ton cellulose.
De planten kunnen tot 20 jaar blijven staan en kunnen dan elk voorjaar geoogst worden. De planten sterven in de winter af en de nutriënten in de stengels trekken eerst terug naar de wortels. Als de stengels zijn ingedroogd tot 85% droge stof, kan er geoogst worden. Na de oogst beginnen de planten weer te groeien. De investering van het kopen en aanplanten kan over verschillende jaren worden afgeschreven. De opbrengsten van de mammoetgrasvezel zullen in de komende jaren stijgen.
In binnen- en buitenland wordt al papier geproduceerd met olifantsgras. Dat heeft, buiten een mindere opbrengst per hectare, over het algemeen een groene plantenvezel en produceert ook geregeld zaad. Mammoetgras heeft een witte vezel, waardoor er in de papierindustrie minder intensief gebleekt moet worden dan bij het productieproces van papier uit olifantsgras. Mammoetgras is steriel en produceert helemaal geen zaad.
Wortels rooien met aardappelrooier
Als de akkerbouwer stopt met mammoetgras, moeten de wortels gerooid worden, bijvoorbeeld met een aardappelrooimachine. Eventueel kunnen de meerjarige wortels eerst kapot gefreesd worden, voordat ze met de rooimachine verwijderd worden.
Het eerste jaar van aanplant is onkruidbestrijding noodzakelijk. Dit kan door te spuiten tegen onkruid of mechanisch, zoals bioboeren dit bij maïs doen door tussen de rijen te frezen. Voor de aanplant kan het land bemest worden. Dat is niet verkeerd, maar het is niet noodzakelijk. Mammoetgras groeit ook op arme gronden.
