Welke groenten nu al zaaien in volle grond en in perspotjes?
We zijn het niet meer gewoon, maar de tweede week van april viel er zowaar enkele dagen op rij geen regen. De aangename temperatuur en het lentezonnetje deden ons tuiniershart sneller slaan. Helaas is het in vele tuintjes nog te nat om nu al aan de slag te gaan. Afgelopen 6 maanden waren dan ook natter dan gemiddeld en het weerbericht voorspelt dat ook de komende week wisselvallig en fris wordt met de nodige aprilse grillen.
De ervaren tuiniers onder ons zijn wel al gestart met het zaaien van groenten in de serre of de veranda. Voor de minder ervaren tuiniers of voor degenen die niet over een goede zaairuimte beschikken, zijn de voorraden van jonge groenteplanten in perspotjes al volop beschikbaar in de tuincentra. Er zijn ook al heel wat groentesoorten die nu al mogen uitgezaaid worden in de volle grond. Hieronder geven we een beknopt overzicht van deze ‘vroege vogels’ voor de moestuin. Dan is het enkel nog wachten op droger weer en dan kunnen we weer volop aan de slag.
Zaaien ter plaatse
Voor het zaaien van groenten in de volle grond komen enkel die soorten in aanmerking waarvan de zaden geen hoge temperaturen nodig hebben om te kiemen. Wel is het zo dat door de koudere temperaturen en de kortere dagen (minder licht) de teeltduur van vroeg gezaaide gewassen sowieso langer is dan die van dezelfde gewassen die geteeld worden in de zomerperiode. Ook de bodemtoestand (vooral de vochtigheid) bepaalt voor een groot stuk hoe vroeg je het gewas kan zaaien.
Ui Winterplantuien en winterzaai-uien gaan vóór de winter de grond in en zijn al een poosje opnieuw aan de groei. Ook de gewone uien zijn echte vroege vogels. Plantui kan reeds begin maart gepoot worden en het uitzaaien van zaai-ui kan eveneens gebeuren vanaf begin maart. Hou wel rekening met een lange kiemduur van het zaad (tot 25 dagen). Hoe kouder de temperatuur, hoe langer de kiemduur. Sla dus niet te vlug in paniek als de uitjes niet onmiddellijk te zien zijn. Voor een goede oogst gaan de uien – zowel de zaai- als de plantui – het best vóór half april de grond in.
Rode biet Vanaf april kan rode biet in volle grond gezaaid worden. Let wel op, want vele soorten gaan al vlug doorschieten (bloemstelen vormen) als men ze zo vroeg op het seizoen zaait. Vroeg gezaaide rode bieten kan men dus het best jong oogsten. Voor de bewaarteelt wordt beter in mei of juni gezaaid. Wie graag vroeg op het seizoen al rode bietjes eet, kan ze ook (in kleine hoeveelheden) kopen in perspotjes en ze vanaf half april uitplanten in de moestuin.
Zomer- en herfstprei Prei voor de vroege oogst kan reeds vroeg in het seizoen (vanaf half februari) buiten uitgezaaid worden op een wachtbed in volle grond. Zaai niet te dicht op elkaar, zodat de planten voldoende kunnen uitgroeien – ongeveer de dikte van een potlood – vooraleer je ze op rijen kunt uitplanten later op het seizoen. Omdat de verschillende preirassen andere zaaidata hebben, kan men het best de zaadverpakking raadplegen voor het ideale zaaitijdstip. Er zijn ook preiplantjes te koop in grote perspotten (meerdere plantjes per pot), let er dan wel op welk ras je koopt, omdat het ras bepalend is voor het oogsttijdstip.
Radijs Ook van de radijs zijn er vroege rassen beschikbaar die al vanaf januari in de volle grond kunnen uitgezaaid worden. Eigenlijk kunnen deze vroege rassen het hele jaar door gezaaid worden. Voor de zomermaanden zijn er echter specifieke ‘zomerrassen’ op de markt die men beter niet te vroeg zaait. Hoe vroeger op het seizoen men zaait, hoe langer de teeltduur.
Sla Een vroege groente die zeer goed koude groeiomstandigheden (zelfs vorst) verdraagt, is sla. Vanaf maart kan sla zonder bescherming in de volle grond uitgeplant worden. De zaden hebben echter een kiemtemperatuur nodig van ongeveer 20 °C. Buiten uitzaaien lukt dus niet zo vroeg op het seizoen. Ook hier bieden jonge plantjes in perspotten de oplossing. Heel veel soorten, gaande van de klassieke kropsla over ijsbergsla en pluksla tot krulsa, zijn in de handel beschikbaar. Een uitzondering is raketsla, die reeds vanaf maart in volle grond kan uitgezaaid worden.
Spinazie Ook van spinazie zijn er heel veel rassen in omloop. Het zaaitijdstip hangt af van het ras. De vroege rassen kunnen vanaf maart in de volle grond uitgezaaid worden.
Planten in perspotten
Heel wat van de vroege groentesoorten zijn momenteel massaal te koop in de handel. Een groot voordeel is dat men deze plantjes ook in kleine hoeveelheden kan aankopen en dat men ze dus gespreid in de tijd kan aanplanten. Daardoor wordt de oogst gespreid en is niet meer zoals vroeger alles gelijktijdig oogstklaar. Bovendien sla je met deze plantjes het tijdrovende proces van zaaien en kieming over en kan je al enkele weken vroeger oogsten.
Een belangrijke groentegroep is hier nog niet aan bod gekomen, met name de koolplanten. Sommige koolsoorten kunnen vanaf maart-april uitgezaaid worden op wachtbedden in de volle grond, maar wie graag verschillende koolsoorten aanplant, is vaak beter en zeker gemakkelijker af met koolplantjes in perspotten. Het hele assortiment is nu al beschikbaar in de winkels. Dat is geen probleem voor spits- en bloemkool, omdat deze zich ook gemakkelijk laten verwerken in zomergerechten. Wie nu echter al witte of rode kool aanplant, zal deze moeten oogsten (anders gaan ze barsten) in het midden van de zomer, en zo smakelijk is rode kool met worst op een warme zomerse dag nu ook weer niet. Voor oogst in de herfst en later (bewaarteelt) worden de koolplantjes beter vanaf half mei tot half juni in volle grond uitgeplant.
Tips voor de moestuinier
Laat perspotjes in de periode tussen de aankoop en het planten niet helemaal uitdrogen. dat komt de wortels niet ten goede en bemoeilijkt de hergroei na het aanplanten.
Verder is het ook aan te raden om na het planten van een ‘perspotplantje’ de grond goed aan te gieten met een gieter. Daardoor sluit de grond zich mooi rond het perspotje en zullen de wortels zullen vlugger weggroeien uit de perspot naar de vochtige tuingrond.
