Europese Commissie heeft voorstel om Russische landbouwproducten extra te belasten
De Europese Commissie heeft een voorstel klaar om de invoertarieven voor graan, oliezaden en afgeleide producten uit Rusland en Wit-Rusland te verhogen. Dat heeft voorzitter Ursula von der Leyen op 21 maart gezegd.
Het voorstel zat al even in de pijplijn. De nieuwe tarieven zullen niet van toepassing zijn op producten in transit die bestemd zijn voor derde landen.
Deze week nog kondigde Europa een akkoord aan om de tariefvrije import van Oekraïense landbouwproducten op te zullen schorten wanneer bepaalde drempels worden bereikt, maar Russische import bleef buiten schot. Het deed de Oekraïense president Volodimir Zelenski op de Europese top op 21 maart opmerken dat hij dat niet rechtvaardig vond.
Minder export van gestolen graan
Maar vandaag (22 maart) wordt een concreet initiatief van de Commissie verwacht om graan, oliezaden en afgeleide producten uit Rusland en Wit-Rusland zwaarder te gaan belasten. "Dat zal voorkomen dat Russisch graan de EU-markt voor deze producten destabiliseert. Ook zal het Rusland de mogelijkheid ontzeggen om die inkomsten te gebruiken, terwijl de illegale export van gestolen Oekraïens graan de Europese markt niet meer zal kunnen bereiken", zei voorzitter Von der Leyen.
België steunt voorstel
Op de top gaf de Belgische premier Alexander De Croo alvast aan tevreden te zijn met het voorstel. "De eerste prioriteit moet zijn te verzekeren dat de Russische economie de onze niet destabiliseert. Ten tweede moeten we ook kijken hoe mensen die graan nodig hebben, er ook toegang toe krijgen", zei hij.
Tot 95 euro per ton
Afhankelijk van de productcategorie wil de Europese Commissie de importtarieven optrekken tot 95 euro per ton of tot 50% van de waarde. Momenteel geldt voor producten als maïs een nultarief. De nieuwe tarieven moeten de invoer dusdanig duur maken dat ze de export vanuit Rusland zo goed als lamlegt.
De totale import van graan en oliezaad uit Rusland en Wit-Rusland bedroeg vorig jaar bijna 5 miljoen ton, goed voor een waarde van zo'n 1,5 miljard euro. Dat vertegenwoordigt slechts een miniem aandeel in de Europese markt, maar de import stijgt wel en de Europese Commissie stelt ook vast dat de productie in Rusland toeneemt. De Commissie ziet de tarieven dan ook als een preventieve maatregel, die moet vermijden dat Rusland met zijn overschotten de Europese markt kan destabiliseren.
Daarnaast wil de Commissie het Kremlin extra inkomsten ontzeggen. De export van deze producten vanuit Rusland was vorig jaar zo'n 1,3 miljard euro waard. Ten slotte moet de maatregel ook de handel in gestolen graan uit Oekraïne ontmoedigen. Een deel ervan is illegaal ingevoerd in de EU, gelabeld als Russisch graan.
Volledige ban?
Landen als Polen en de Baltische staten ijverden de voorbije weken voor een volledige importban, maar de Commissie prefereert de hogere tarieven om de transit doorheen de EU en de handel in Russisch graan op de wereldmarkten niet te hinderen.
"We blijven gehecht aan de vrijwaring van de wereldwijde voedselzekerheid", zegt Von der Leyen. Over een importban zouden de lidstaten het bovendien unaniem eens moeten raken, terwijl er voor de invoering van deze tarieven slechts steun van een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten nodig is. Dat zou ervoor moeten zorgen dat de tarieven snel van kracht worden.
In Polen protesteren landbouwers al maanden tegen de massale invoer van tariefvrij graan uit Oekraïne omdat die de prijs op de lokale markten onder druk zou zetten. Desondanks is de EU zinnens om die maatregel met een jaar te verlengen, weliswaar met een aantal vrijwaringsmechanismen om marktstoornissen te vermijden.
Zelenski ontstemd
Het belemmeren van Russische invoer biedt deze landen dus wat soelaas, maar de import van Oekraïens graan blijft wel 10 keer zo omvangrijk als die van Russisch graan. De Oekraïense president Volodomir Zelenski stoorde zich op 21 maart in zijn videoboodschap aan de Europese staatshoofden en regeringsleiders op de top in Brussel aan de ongehinderde invoer uit Rusland. Hij noemde het onrechtvaardig dat er wordt betoogd tegen de import van Oekraïens graan, terwijl de Russen hun granen wel nog steeds op de Europese markt konden zetten.
De problemen in de landbouw en de nieuwe voorstellen van de Commissie worden op 22 maart besproken op de tweede dag van de top in Brussel. Volgens de Belgische premier Alexander De Croo moet er "een delicaat evenwicht" gevonden worden: "onze landbouw beschermen", maar "tegelijkertijd ervoor zorgen dat granen geëxporteerd kunnen worden naar de rest van de wereld".
