Onzekerheid over uiteindelijke aardappelproductie
Aangezien alle aardappelen nog niet gerooid zijn, waarschuuwt de NEPG ervoor dat er stijgende bewaarrisico’s en -kosten zijn. Ook de beschikbaarheid aan pootgoed in 2024 wordt een probleem.
Door de overvloedige regenval zijn nog niet alle aardappelen in de EU-4 (België, Nederland, Frankrijk, Duitsland) geoogst. De periode eerder dit najaar was te kort om alle aardappelen in goede omstandigheden gerooid te krijgen.
“Voor het komende seizoen moet er rekening gehouden worden met stijgend risico's en kosten”, stelt het NEPG (Noordwestelijke Europese aardappeltelersvereniging). Tevens wijzen ze op de beschikbaarheid van pootgoed in 2024. “Dat vormt een probleem en een zorg voor het voorjaar van 2024.”
Goede opbrengsten
Na een matige zomer zijn de aardappelopbrengsten over het algemeen goed. In de EU-4 werd een gemiddelde opbrengst van 45,8 t/ha behaald. Dit is een stijging van 6,3 % ten opzichte van vorig jaar. In combinatie met het toegenomen areaal wordt de totale productie in de EU-4 geschat op 23,6 miljoen ton (vergelijkbaar met 2021, toen 22,9 miljoen ton geproduceerd werd).
Op dit moment lijkt ongeveer 22,2 miljoen ton te zijn geoogst. Er staat dus nog ongeveer 1,4 miljoen ton op de akker. NEPG kan geen uitspraak doen over hoeveel er nog geoogst zal worden, maar het is wel duidelijk dat een deel van de oogst voorgoed verloren is.
Overvloedige regen
Slechte weersomstandigheden in oktober brachten de oogstactiviteiten al na 3 weken tot stilstand. Half november viel er regionaal tot 250 mm regen, met overstromingen tot gevolg. Noord-Frankrijk, het westen van België en de kustgebieden in Nederland hadden het meest te lijden. De grootste arealen die nog moeten worden geoogst, liggen in Nederland (15%) en België (11%). De kosten lopen verder op (oogsten, wassen, drogen en bewaren) en zijn bijgevolg hoger dan normaal!
Grote zorgen
Telers maken zich zorgen over hun niet-geoogste areaal. Sommige aardappelen zullen niet meer gerooid worden. Aardappelen die lange tijd in zuurstofarme omstandigheden zaten, zijn immers gerot. De aardappelen die wel nog geoogst worden, zullen mogelijk kwaliteitsproblemen hebben en uiteindelijk niet kunnen worden bewaard. Sommige contracten zullen hierdoor niet kunnen worden nagekomen.
2023 herinnert ons eraan dat de aardappelproductie moeilijker, riskanter, duurder en stressvoller wordt. Het weer in de late lente (lang nat) en vroege zomer (droog en heet) was een aanwijzing van de klimaatverandering. Ook de overvloedige regens in de nazomer en herfst toonden aan hoe de weerpatronen aan het evolueren zijn. Bij het afsluiten van contracten voor het komende seizoen, moeten deze risico's in rekening gebracht worden.
Stijgende prijzen
De moeilijke oogstomstandigheden hebben een duidelijke invloed op de vrije aardappelmarkt. Na een korte periode met veel af land leveringen, bevinden we ons nu in een situatie met een beperkt aanbod. In een paar weken tijd stegen de aardappelprijzen op de vrije markt van 8 euro naar 20 euro per 100 kg. De vraag naar gezonde, droge aardappelen is groot, zowel voor de industrie als voor de export. De komende weken zal blijken hoeveel aardappelen er nog gerooid kunnen worden.
Er kan een tijdelijk aanbod van natte partijen zijn, maar er is geen reden dat de prijzen op langere termijn zouden dalen. Vervroegde aflevering van contracten kan zelfs leiden tot tekorten op lange termijn (voorjaar 2024).
Zorgen over pootgoed voor 2024
Met een pootgoedareaal van 94.100 ha (-6,6% ten opzichte van 2022), minder en grovere knollen én meer declassering in de Benelux, Frankrijk, Duitsland, Denemarken en Schotland, zal de beschikbaarheid van pootgoed voor de consumptieteelt van 2024 zo’n 20% lager liggen dan normaal.
In de toekomst zullen pootgoedtelers ten volle moeten kunnen profiteren van de aangekondigde prijsverhogingen voor pootgoed om de teelt interessant te houden.
