Wat was de kostprijs om aardappelen te telen in 2023?

Om toelichting te geven bij dit ‘gevoelige’ onderwerp bekeek Ilse Eeckhout de teelt van Fontane in 2023. Ze benadrukte in haar presentatie sterk dat dit een rekenvoorbeeld is en geen gemiddelde kostprijs. Deze verschilt immers van bedrijf tot bedrijf en is afhankelijk van meerdere factoren.

Daarom moet een teler voor zichzelf gaan rekenen, waarbij hij dankbaar gebruik kan maken van het uitgewerkte rekenvoorbeeld.

Een eerste vaststelling is dat de kost voor meststoffen vorig jaar lager lag dan in 2022. De hoge energieprijzen hadden toen een invloed op de meststoffenproductie. De kosten voor gewasbescherming lopen sterk uiteen, waarbij in het rekenvoorbeeld sprake is van een marge van 500 euro/ha. Bepalend hiervoor is of er gebruikgemaakt wordt van een loonsproeier en/of de aardappelplaag in het gewas zat en dan frequent terug moest gespoten worden.

Alles in rekening brengen

Loonwerk is nog zo’n kostenpost die zeer afhankelijk is van het bedrijf, mede door de eigen mechanisatiegraad. Dat is ook afhankelijk van of er in goede omstandigheden gerooid is of niet. Het is een kostenpost die voor de PCA-coördinator moeilijk in te schatten valt. Een ander discussiepunt is welke kost voor ‘pacht’ in rekening wordt gebracht. Houden we rekening met ‘normale’ pachten of met de hogere ‘seizoenspachten’?

In de kostprijsberekening moeten ook de posten ‘afschrijvingen’, ‘interesten’ en ‘andere variabele/vaste kosten’ meegenomen worden. Hieronder kan het lidmaatschap bij een vakorganisatie vallen, brandstof, telefoonrekening enzomeer. Alle kosten die op een bedrijf gemaakt worden, moeten meegenomen worden in de berekening en deels aan het telen van aardappelen toegeschreven worden.

De eigen arbeid van de aardappelteler wordt iets hoger ingeschat dan in 2022, voornamelijk door meer bespuitingen. Daarnaast moeten kosten voor de weersverzekering en beregening meegenomen worden. Nederlandse aardappelboeren nemen in hun kostprijsberekening vaak ‘15% teeltrisico’ mee. Dat is een gegeven dat in Vlaanderen doorgaans ongebruikelijk is.

Bewaring

Gaan we zelf aardappelen bewaren, dan moet deze kost meegenomen worden in de berekening. Kostenposten hier zijn de afschrijving van gebouwen en machines, naast de eigen arbeid en de energiekost. Vergeet niet om de kiemremming in rekening te brengen. Ilse Eeckhout verwacht dat dit komend jaar lager zal uitvallen dan vorige winter. Toen bleken de aardappelen heel wat kiemlust te hebben.

Aardappelen bewaren gaat gepaard met gewichtsverlies. Eeckhout hield hiervoor rekening met 6%. Als we 1.000 ton inschuren, halen we er maar 940 ton uit. Dat betekent dat er het gewicht van 2 vrachtwagenladingen is ‘weggeblazen’ tijdens de bewaring.

Zelf gaan rekenen

Tot slot werd nog de opbrengstenzijde weergegeven. Hier ging Ilse Eeckhout uit van een bruto-opbrengst van het ras Fontane aan 49 ton/ha. Netto uitbetaald komt dit neer op 46,754 ton/ha.

In het rekenvoorbeeld komt ze uit op een totale kostprijs van 7.606 euro/ha exclusief btw om aardappelen van het ras Fontane te telen in 2023. Rekening houdend met de netto uitbetaalde kilo’s is er een kost om af land te leveren van 16,27 euro/100 kg (zie tabel 1).

Via het aangehaalde rekenvoorbeeld is deze kost dan vlot om te rekenen naar een goedkoper of duurder scenario, afhankelijk van de bedragen waarmee gerekend wordt voor seizoenspachten, loonsproeien, beregening enzomeer. Praktisch gezien kan men zo vlot een cijfer berekenen van 14,06 tot 19,08 euro om 100 kg Fontane te telen (ex. btw).

Gaan we de aardappelen bewaren voor een periode van 8 maanden, dan komt daar volgens het cijferwerk van Ilse Eeckhout 6,30 euro/100 kg bij (zie tabel 2 en 3). Dan mogen we de 6% gewichtsverlies niet vergeten, om tot slot aan een bedrag van 24,01 euro (ex. btw) uit te komen om 100 kg Fontane te telen én 8 maanden te bewaren in 2023.

Nogmaals dit is een rekenvoorbeeld waarmee iedere individuele teler aan de slag kan met eigen bedrijfsgerelateerd cijfermateriaal.

Tim Decoster