Bedrijfseigen reststromen doen het goed als compost

Compost is een goede bodemverbeteraar die onder meer de koolstofopslag in de bodem kan versterken. Door bedrijfseigen reststromen als compost te gebruiken, besparen boeren afvoerkosten en behouden ze lokaal de aanwezige organische stoffen.

Groene en bruine reststromen

“Voor een goede compostering is er een evenwichtige mix tussen groene en bruine reststromen nodig”, verduidelijkte volksvertegenwoordiger Arnout Coel (N-VA) op de commissiebijeenkomst Leefmilieu van 7 november in het Vlaams parlement. Een landbouwer heeft echter binnen zijn bedrijf niet steeds beide reststromen ter beschikking. Dat creëert op zijn beurt een opportuniteit voor de valorisatie van beheerresten uit natuurgebieden, zoals bijvoorbeeld natuurmaaisel dat niet bruikbaar is als veevoeder.

Wanneer landbouwers en natuurbeheerders de handen in elkaar slaan, kan er met een op het eerste gezicht vrij waardeloze reststroom, waardevolle en lokaal geproduceerde compost gemaakt worden.

Wettelijk kader

Het blijft volgens Coel voorlopig wachten op een sluitend wettelijk kader dat het begrip ‘boerderijcompostering’ definitief regelt, hoewel het zesde Mestactieplan het begrip ‘boerderijcompostering’ verruimde en het daardoor mogelijk werd om biomassareststromen van natuurbeheerders in te zetten op de boerderij.

In het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en in de Vlaamse Compostorganisatie Vlaco lopen er al enige tijd testen en projecten die de wetenschappelijke kennis hierover versterken. Ze motiveren zowel landbouw als natuur om met boerderijcompostering aan de slag te gaan.

De uitwerking van het wettelijke kader is opgenomen als actie binnen het ‘Vlaams Actieplan voedselverlies en biomassa 2021-2025.’ Ook andere beleidsinitiatieven, zoals MAP 7, het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) en het Houtkantenplan schuiven boerderijcompost naar voren als een belangrijke maatregel voor een betere bodemkwaliteit.

Natuur en landbouw

Van zijn partijgenote minister Zuhal Demir wilde Coel graag weten welke initiatieven zij al nam voor een robuust regelgevend kader voor boerderijcompostering waarbij natuur en landbouw kunnen samenwerken.

De minister herinnerde eraan dat de resultaten van de onderzoeken van het ILVO rond boerderijcompostering bijdroegen aan het opnemen van boerderijcompostering als een van de maatregelen in MAP 6 en in het VEKP. Daarbij wordt de verbetering van het organischekoolstofgehalte van landbouwgronden nagestreefd en een betere nutriëntenhuishouding beoogd.

Volgens Demir voert Vlaco geen proeven uit met boerderijcompostering. Zij volgen de kwaliteit op van boerderijcompost die door verschillende Vlaamse proefcentra en onderzoeksinstellingen worden geproduceerd, met het oog op het afleveren van een wettelijk keuringsattest om de boerderijcompost toe te passen als organische meststof.

Praktische en wettelijke uitdagingen

Minister Demir wijst erop dat het huidige regelgevende kader het al mogelijk maakt om de exploitatie van boerderijcompostering te vergunnen. De optiek om boerderijcompostering uit te breiden tot een samenwerking met maximaal 3 bedrijven – dat kunnen landbouwbedrijven of natuurbeheerorganisaties zijn – brengt volgens haar echter een aantal praktische en wettelijke uitdagingen met zich mee die stap voor stap zullen worden opgenomen.

Een eerste stap werd reeds gezet, waarbij het Vlaamse reglement over het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (Vlarema) via Vlarema 9 werd aangepast aan de verbrede invulling van boerderijcompostering in samenwerkingsverband. Daartoe werd onder andere de omschrijving van boerderijcompost aangepast aan de nieuwe definitie van MAP 6. De aanpassing voorziet ook dat er een keuringsattest vereist is voor het gebruik van boerderijcompost geproduceerd in samenwerkingsverband als organische meststof.

Concrete modaliteiten worden uitgewerkt

De concrete modaliteiten voor het afleveren van het keuringsattest worden nu uitgewerkt binnen een deelproject van het project ‘Cmartlife’ dat door OVAM wordt gecoördineerd. De vertaling ervan naar Vlaamse wetgeving zal gebeuren door aanpassing van het Algemeen Reglement van de Certificering.

Demir gaf nog mee dat een werkgroep met experten zich nu buigt over de andere nog te nemen aanpassingen aan regelgeving om boerderijcompostering in samenwerkingsverband mogelijk te maken.

De definitieve goedkeuring van Vlarema 9 is nog voor dit jaar voorzien.

Fons Jacobs