Zonne- en windenergie combineren voor een gelijkmatigere voorziening

Ze is nog maar 30 jaar jong, maar Leen Mertens staat al met haar schoenen stevig in het landbouwbedrijf in Londerzeel. Ze startte in 2019 op het bedrijf van haar vader Johan, en is al de vijfde generatie. Samen baten ze het melkveebedrijf uit, met zo’n 350 koeien en bijhorend jongvee.

“Het bedrijf is al zeker 100 jaar oud. Op de hoofdlocatie staat het jongvee en melkvee, en er werd ook een nieuwe stal gebouwd. Verder telen we hoofdzakelijk maïs en gras. Op de tweede locatie staat enkel melkvee. Samen met mijn vriend Tuur wil ik het bedrijf ook graag overnemen als mijn vader op pensioen gaat.”

Stelselmatig groeien, ook in energievoorziening

Het melkveebedrijf zit nu op zijn maximumcapaciteit, en dat was ook altijd de bedoeling. Drie jaar geleden bezat de familie nog 160 koeien, en dat is sindsdien stelselmatig gegroeid. Uitbreiden betekent in hun geval dat er op technologisch vlak geïnnoveerd moet worden. Er kwam een nieuwe stal, nieuwe zonnepanelen, een windmolen en batterijen. “Sowieso staan we open voor nieuwigheden, en dit niet alleen op het vlak van energie. Zo hebben we ook al jaren warmteterugwinning van de melk, een voorkoeler en frequentie-sturing.

Belangrijk is echter dat de energie over de dag en nacht gelijkmatig werd voorzien, aangezien de melkrobots elke dag en nacht ongeveer hetzelfde verbruiken. Zonne-energie kan enkel in de dag opgewekt worden, windenergie dag en nacht. “De combinatie van deze 2 energiebronnen is voor ons dus ideaal.”

Voor bedrijf en woning

De familie raakte geïntrigeerd door een windmolen na een infodag van Innovatiesteunpunt. “Ik was eerst niet gewonnen voor het idee, maar mijn ouders wel. Gelukkig konden zij me wel overtuigen. Maar doordat we niet genoeg energie kregen via het net, hebben we ook gekozen voor zonnepanelen en batterijen. Voor de batterijen moesten we allemaal nog wel wat overtuigd worden”, lacht Leen. Het ging weer om een investering en de technologie was toen nog niet zo bekend. “Er was wel 10 jaar garantie op, en dat was natuurlijk erg positief.”

Op dit moment denkt de familie even niet aan uitbreiden. Ze denken vooral aan optimaliseren, zeker in het licht van de actuele problematiek rond het stikstofakkoord.

Energie van zon én wind

De familie Mertens koos ervoor om voor de hernieuwbare energie samen te werken met Youpower en EAZ Wind. Op die manier was er voldoende energievoorziening. Van het net hebben ze jaarlijks zo’n 95.000 kWh nodig en dan wordt er nog 50.000 kWh aan groene energie geproduceerd.

Jaarlijks verkrijgen ze ongeveer 30.000 kWh van de zonnepanelen. Op de oudere gebouwen en stallen liggen al 11 jaar zonnepanelen, die werden aangelegd omdat zonne-energie toen werd gepromoot. Drie jaar geleden werden er 90 nieuwere en dus meer performante zonnepanelen bijgelegd. Deze liggen op de nieuwe stal, met aan beide kanten van het dak evenveel panelen, met een noordoost-zuidwestrichting. “In vergelijking met de oude panelen produceren de nieuwe panelen toch 1,5 keer meer energie”, vertelt Leen tevreden.

Verder zorgt de 15 m hoge windmolen voor de overige energie. Jaarlijks kan de familie rekenen op 18.000 kWh aan energie. “Aan zee brengen windmolens natuurlijk wel wat meer op. Normaal zou de windmolen volgens de windkaarten hier jaarlijks 22.000 kWh aan energie moeten produceren, maar dat was tot nu toe nog niet het geval. De firma gaf als reden aan dat de laatste jaren slechte windjaren waren”, vertelt Leen. De batterijen hebben een vermogen van 75 kWh, deze worden opgeladen wanneer er meer energie geproduceerd wordt dan er wordt verbruikt. En ze ontladen wanneer er te weinig energie geproduceerd wordt ten opzichte van het verbruik.

Weinig eigen onderhoud

Leen geeft aan dat er aan de zonnepanelen weinig onderhoud is. “We kuisen ze tweemaal per jaar. Aan de batterijen moeten we zelfs niets doen.” Ook naar de windmolen moeten ze weinig omzien. EAZ Wind zorgt voor het continu uitlezen van de gegevens.

De keuze voor de batterijen verliep vlot. Een loodzuurbatterij had alvast niet de voorkeur. Die moet apart staan, waardoor een aparte ruimte voorzien moest worden. dat zorgde voor extra werk en bovendien leek het gevaarlijk. De lithiumbatterij was de beste keuze voor de familie Mertens, volgens Youpower, die ook de juiste batterij voor hen berekende. “Die mocht binnen staan, zonder enig brandgevaar.”

Grote investering

Voor de innovaties op het bedrijf was wel wat geld nodig, maar door de energiecrisis was het die investering wel waard. “Technisch gezien wordt de prijs zo sneller terugbetaald”, duidt Leen. In totaal investeerde de familie Mertens 140.000 euro voor de productie van hernieuwbare energie. “Voor windenergie kregen we via het Vlaams Energieagentschap (VEA) – nu het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) – indertijd 15.000 euro subsidie. Via VLIF ging het voor de plaatsing van batterijen om 15% van het investeringsbedrag.”

De discussie rond klimaat laaide de laatste jaren echter meer op. Vlaamse boeren die nu willen investeren in hernieuwbare energie, kunnen rekenen op een hogere subsidie. De VLIF-steun voor batterijen is opgetrokken tot 40%, met voor jonge landbouwer 10% extra van het investeringsbedrag. Voor windenergie kan je nu ook rekenen op VLIF-steun van 40%, met, als het gaat om jonge landbouwers, een extra 10% subsidie op het nominaal vermogen. Meer informatie over steun bij de keuze voor windmolens kan je vinden op de site van het departement Landbouw & Visserij, https://lv.vlaanderen.be.

Marlies Vleugels