Nieuwe vergunningsaanvragen dossier per dossier bekeken
Voor alle nieuwe vergunningsaanvragen in Vlaanderen zal de stikstofimpact voorlopig dossier per dossier onderzocht en geëvalueerd worden.
Door de uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen in de Ineos-zaak kwam de werkwijze met ministeriële instructies voor het vastleggen van vergunningsdrempels op losse schroeven te staan. Zowel de recente (verstrengde) ministeriële instructie van minister van Omgeving Zuhal Demir als de eerdere instructie van mei 2021 zijn daarom opgeheven. De instructie over de afbouw van de varkensstapel met 30 % tegen 2030 blijft wél behouden.
Even terugspoelen naar het voorjaar van 2021. Toen verwees de Raad voor Vergunningsbetwistingen in de zaak van een pluimveebedrijf in Kortessem de toen bestaande regeling voor de aanpak van de stikstofuitstoot in Vlaanderen naar de prullenmand. De Raad oordeelde dat er geen wetenschappelijke onderbouwing was voor de drempelwaarde van 5 % in het toenmalige kader.
Om een grote vergunningenstop zoals in Nederland te vermijden, werkte de Vlaamse regering in mei 2021 een tijdelijke regeling uit. Minister van Omgeving Zuhal Demir legde via een ministeriële instructie nieuwe regels op. Voor de industrie (NOx) lag de drempel op 1%. Voor de landbouw (ammoniak) kwam er geen drempel en moest er per project een passende beoordeling (een onderzoek naar de stikstofimpact op de natuur, red.) gemaakt worden.
Stikstofakkoord
Na veel bloed, zweet en ook wat tranen bereikte de regering-Jambon op 10 maart 2023 een stikstofakkoord met een nieuwe Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS) om de stikstofuitstoot in Vlaanderen terug te dringen en een vergunningenstop te vermijden. Dat akkoord, met daarin aangescherpte regels voor de landbouw, moest nog omgezet worden in regelgeving. Door de aanpak decretaal te verankeren, zou men ook de juridisch minder solide werkwijze via een ministeriële instructie kunnen opbergen.
Maar toen de regering-Jambon 2 weken geleden geen akkoord bereikte over een stikstofdecreet, besliste minister van Omgeving Zuhal Demir 2 nieuwe ministeriële instructies in te voeren. Naast een instructie over de afbouw van de varkensstapel met 30 % tegen 2030 (zoals voorzien in het akkoord van maart) kwamen er ook meteen strengere vergunningsregels voor de veehouders. Concreet zouden veehouders geen vergunning meer kunnen krijgen als hun impactscore hoger is dan 0,025 %. Volgens de minister was die ingreep nodig om het ‘risico op een vergunningsstop maximaal te voorkomen’.
Vergunningsvacuüm
Maar de recente uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen in de zaak rond de Ineos-ethaankraker zette die aanpak met ministeriële instructies voor vergunningsdrempels op losse schroeven. Volgens de Raad kan het beoordelingskader enkel rechtszeker toegepast worden wanneer de stikstofaanpak en de reductiemaatregelen ‘regelgevend verankerd zijn’. Lees: drempels toepassen kan enkel via een decreet. Net daarom beslisten Open VLD en N-VA om zelf een decreet in te dienen om op die manier tijd te winnen en een dreigend ‘vergunningsvacuüm’ te vermijden.
In afwachting van dat decreet zijn de eerdere ministerële instructies (behalve die over de afbouw van de varkensstapel) ingetrokken. Rekening houdend daarmee wordt gevraagd om dossier per dossier een grondige evaluatie te maken van de stikstofimpact, zo staat te lezen op de website van de Vlaamse overheid. Die overheid vraagt betrokkenen bij vergunningsdossiers rekening te houden met de veranderende situatie in het stikstofdossier. In functie van de timing van adviezen of beslissingen in een dossier, moet rekening worden gehouden met de vastgestelde PAS en met het voorstel van decreet dat op 27 juli 2023 ingediend werd in het Vlaams Parlement, en dat mogelijk op het moment van advies of beslissing is goedgekeurd.
